นักเรียนหญิงที่ลำพูนตีกัน...กับทฤษฎีเงื่อนปม

กิจกรรมสร้างทักษะชีวิต

นักเรียนหญิงที่ลำพูนตีกัน...กับทฤษฎีเงื่อนปม            ข่าวทางการศึกษาในช่วงนี้ เกี่ยวกับนักเรียนนักศึกษา มีแต่ทางลบ  ไม่ว่าจะเป็นเรื่องตบตีกันระหว่างนักเรียนภายในสถาบัน หรือต่างสถาบัน หรือการรับน้องที่รุนแรงเกินกว่าเหตุ ทำให้ดูเหมือนว่าเกิดความเสื่อมโทรมทางจริยธรรมคุณธรรมขึ้นในหมู่เยาวชน ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับเรื่องนี้ทุกระดับรู้สึกถึงแรงกดดัน ที่เกิดขึ้นจากสังคม ที่ซึ่งขณะนี้เรียกร้องให้มีความรัก ความสามัคคี ความมีคุณธรรม และสมานฉันท์               โรงเรียนที่มีนักเรียนหญิงรุมทำร้ายรุ่นน้อง และมีการบันทึกเผยแพร่ทางคลิบวีดีโอ ผ่านโทรศัพท์จนเกิด เป็นข่าวทางโทรทัศน์มาไม่กี่วันนี้ เป็นโรงเรียนอยู่ในสังกัดพื้นที่การศึกษาที่ผมรับผิดชอบอยู่ ในส่วนของการนิเทศการศึกษาและดูแลโรงเรียน อีกทั้งโรงเรียนนี้เป็นโรงเรียนเก่าของผมที่ผมสำเร็จการศึกษามาจากที่นี่ เมื่อสมัยโรงเรียนนี้เป็นโรงเรียนประถมปลายประจำตำบล ( ป.7 )  จึงมีความรู้สึกที่กังวลในกับเรื่องนี้เป็นอย่างมาก                การที่ได้สัมผัสจากการนิเทศ ของผมและทีมศึกษานิเทศก์ของสพท.ลำพูนเขต1 ที่ทำการนิเทศโรงเรียนแบบเชิงระบบ ที่มีการนำทีมเฉพาะตามความต้องการของโรงเรียนเข้าช่วยเหลือโรงเรียนตามที่ได้รับร้องขอ ในปีการศึกษาที่ผ่านมา และในต้นปีการศึกษานี้ โรงเรียนอุโมงค์วิทยาคม ก็ได้มีการจัดกิจกรรมอย่างหลากหลาย มีการอบรมครู นักเรียน อย่างสม่ำเสมอ เป็นศูนย์ของเครือข่ายพัฒนาการศึกษาที่เป็นฐานให้การช่วยเหลือโรงเรียนในเครือข่าย การเป็นแหล่งความรู้ชุมชน ( ชุมชนร่วมมือดีมาก และ ศึกษานิเทศก์ของเราคนหนึ่งก็เป็นคณะกรรมการสถานศึกษาของโรงเรียนมีการประชุมทุกเดือน)และเป็นศูนย์การประชุม การอบรมทุกครั้งที่จัด เท่าที่ผ่านมาในระยะผ่านมาไม่นานนี้  มีการประชุมอบรมตามที่โรงเรียนเชิญคณะศึกษานิเทศที่เป็นทีมเฉพาะเข้าร่วม เช่น การประชุมฝึกอบรมการผลิตสื่อการเรียนการสอนด้วยคอมพิวเตอร์ ( และนักเรียนอุโมงค์วิทยาคมก็ชนะเป็นตัวแทนเครือข่ายเข้าแข่งขันระดับเขตการศึกษา) การอบรมครูในโรงเรียนเรื่องกระบวนการคิด  การอบรมเรื่องการวิจัยในชั้นเรียน  การเข้าค่ายคุณธรรมจริธรรม การจัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน และห้องสมุดมีชีวิต ( โรงเรียนได้เป็น 1 ใน10 ของโรงเรียนที่จัดกิจกรรมส่งเสริมการอ่านและห้องสมุดมีชีวิต ของ สพท.ลำพูน1 )  และเท่าที่ทราบจากที่โรงเรียนได้ส่งกิจกรรมมาเสนอผ่านหน้าข่าวเวบไซด์ของ สพท.ลำพูน1 เสมอ ทำให้เห็นว่าโรงเรียนได้จัดกิจกรรมสำหรับพัฒนานักเรียนอย่างสม่ำเสมอตลอดมา จนทำให้ได้รับรางวัลระดับเขตพื้นที่ และระดับภูมิภาค หลายรางวัล                 จากข้อมูลนี้ทำให้เกิดมุมมองสะท้อนขึ้นมาว่า ทำไมเมื่อโรงเรียนก็มีการอบรมนักเรียนที่ดีอย่างสม่ำเสมอแล้ว ทำไมจึงมีนักเรียนส่วนหนึ่งที่ยังประพฤติเช่นนี้ แต่เพียงจุดเดียวก็ทำให้สถาบันมัวหมองลงในพริบตา มันคุ้มแล้วหรือ กับสิ่งที่เคยสร้างมาในอดีต สาเหตุจริงๆ เกิดขึ้นจากอะไร คงต้องให้คุณครูได้ศึกษาประเด็นลึกและที่ขาดไม่ได้ทีมศึกษานิเทศก์ก็ต้องเข้าไปมีส่วนร่วมด้วย                 เช้าวันนั้น หลังจากที่ผมสวดมนต์ไหว้พระแล้ว รู้สึกจิตค่อยสงบลง จึงนั่งสงบและเกิดความคิดขึ้นแว๊บหนึ่งถึงคำว่า มันต้องแก้ได้ นึกถึงเชือกที่ถูกมัดเป็นเงื่อนปม ที่เมื่อดึงแน่น ยิ่งออกแรงดึงมากขึ้นเท่าไรเชือกก็จะผูกปมแน่นขึ้นไปเรื่อยๆ  แต่ถ้าคลายแรงดึง ค่อยๆ แก้ออก บางครั้งอาจจะแน่น แต่ต้องพยายามแกะ อย่าใจร้อนหาของมีคมมาตัดเงื่อนปมออก เพราะจะทำให้เชือกเสียหายชำรุด และสั้นลง  คิดได้ว่า เมื่อผูกได้ก็ต้องแก้ได้ ( ถ้ามีสติ และความพยายาม)                ผมจึงคิดกระบวนการอบรมนักเรียนให้ตระหนักถึงการแก้ปัญหา ตามทฤษฎีที่ผมตั้งขึ้นว่าทฤษฎีเงื่อนปม โดยวางแผนไว้ว่า จะหาอุปกรณ์ต่างๆ ในการอบรม เช่น เชือกที่ผูกเงื่อนปม(ดึงให้แน่นที่สุดจนชนิดที่ว่าแก้แทบไม่ได้)  รูปเชือกที่ผูกปมแบบเงื่อนพิรอด(หรือแบบอื่น)  กรรไกร  มีด  ตะปู  ค้อน  คีม สบู่ เทียนไข น้ำ ฯ  โดยให้อุปกรณ์แก่นักเรียนทุกกลุ่มเหมือนกัน  บอกเงื่อนไขว่า  เชือกมัดปมผิดต้องมัดใหม่ตามรูปภาพ  ให้นักเรียนช่วยกันผูกใหม่
            จากเงื่อนไขที่บอกกว้างๆ อาจทำให้บางกลุ่ม ตัดเงื่อนปมออกแล้วผูกใหม่  บางกลุ่มอาจจะหาวิธีแก้ปมคลายเชือกออกแล้วผูกใหม่  เราก็จะได้แนวคิดที่ให้กับนักเรียนว่า ถ้าเราใจร้อน ไม่คำนึงถึงผลเสียที่เกิดขึ้นตามมาใช้มีดหรือกรรไกรตัด ผูกใหม่ จะทำให้เชือกสั้นลง ฉะนั้นความสงบ การมีสติ คิดวางแผนในการใช้อุปกรณ์ช่วยแก้ปม โดยที่บางกลุ่มอาจใช้ค้อนตอก ตะปูลงในปมเชือกให้เชือกค่อยขยายปม แล้วอาจใช้คีมช่วยดึงออก หรืออาจใช้เทียนไข สบู่ มาร่วมด้วยก็ได้  แต่ ทั้งนี้ ถ้าครูให้เงื่อนไขใหม่ว่า เชือกมัดปมผิดต้องมัดใหม่ตามรูปภาพ  แต่อย่าทำให้เชือกเสียหาย  นักเรียนต้องมีวิธีแก้ใหม่ ที่ไม่ทำให้เชือกเสียหาย อาจใช้เวลาที่แตกต่างกันในแต่ละกลุ่ม แล้วแต่แนวคิด การวางแผน และการแก้ปัญหาของกลุ่ม                 กิจกรรมนี้ จะทำให้ครูเกิดกระบวนการสอนใหม่ ที่ต้องคำนึงถึงจุดประสงค์ที่จะให้กับเด็กต้องชัดเจน และ ต้องสอนให้เด็กเกิดทักษะชีวิตในการแก้ไขปัญหาด้วยสติปัญญา และด้วยความคิดรอบครอบ มีความรักสามัคคี ร่วมมือร่วมใจกันในการทำงานและใช้ชีวิตในสังคมร่วมกัน                อยากเผยแพร่แนวคิดนี้แก่เพื่อนครู ลองไปจัดกิจกรรมกับนักเรียนดู และแทรกคุณธรรมเข้าไปให้ต่อเนื่องด้วย ผมก็จะนำไปเผยแพร่ และอบรมนักเรียนดู ใครนำไปทำได้ผลอย่างไรแล้วช่วยแจ้งด้วย หรือมีแนวคิดเพิ่มเติมช่วยกรุณาแจ้งด้วยจะเป็นพระคุณต่อการศึกษาอย่างสูง ( เมื่อวานนี้ผมอบรมส่งเสริมการอ่านและห้องสมุดมีชีวิตก็เผยแพร่แนวคิดนี้กับครูบรรณารักษ์แล้ว มีครูบรรณารักษ์โรงเรียนอุโมงค์ฯด้วยครับ)                ขอบคุณครับ ( วันนี้โล่งใจขึ้นมาแล้วครับ ที่ได้ระบายออก )                                                                                                  ครูเก่า 22 กันยายน 50   

[Ranee]

สวัสดีค่ะ

คุณธรรมและจริยธรรมดูเป็นเรื่องที่สอนยากในปัจจุบัน  จริง ๆ ราณีว่าควรเริ่มที่สถาบันครอบครัวค่ะ    ยิ่งครอบครัวไหนได้อยู่กับปู่ย่า ตายาย  จะทำให้เขาถูกปลูกฝังการมองโลกอย่างมีคุณธรรมค่ะ   ก็ได้แต่ภาวนาอยากให้เด็กเหล่านี้รู้จักการมองโลกที่ดี และมีสติที่ดีด้วยค่ะ  

เข้ามาฟังเพลงด้วยค่ะ ชอบมากๆ เพลงโปรดเลยค่ะ ขอบคุณที่นำเรื่องนี้มากระตุกเตือนสังคมค่ะ

[ครูเก่า]

ขอบคุณครับสำหรับแนวคิด

ครับทุกส่วนต้องถือว่าต้องเป็นสังคมแห่งโลก ต้องช่วยกัน แต่การสร้างความตระหนักแก่ครอบครัวก็เป็นเรื่องยากทีเดียวครับ......

     อยากให้สังคมไทย กลับมาเป็นสังคมแห่งญาติมิตรเหมือนอดีต จังเลยครับ

[แอมแปร์]

สวัสดีค่ะคุณ "ครูเก่า"

ดิฉันตั้งใจแวะมาบันทึกคุณครูด้วยความรู้สึกประทับใจในวิธีคิดและวิธีสอนเรื่อง  "ปมเชือก  ปมชีวิต" ค่ะ  เด็กๆคงรู้สึกประทับใจมาก  เพราะเขาได้เป็นผู้สร้างปม และคลายปม แก้ปม  ด้วยตนเอง  ข้อคิดและคุณธรรมชีวิตที่คุณครูฝากไว้คงติดอยู่ในใจเขา  และน่าจะช่วยให้เขาฉุกใจคิดได้  และตัดสินใจทำได้ดีกว่าเดิม เมื่อถึงวันวิกฤตของชีวิต 

ดิฉันยังจำได้ที่คุณครูแวะมาเยี่ยมบันทึกนะคะ   ครั้งนั้นดิฉันไม่ทราบจะตอบคุณครูอย่างไรจริงๆ   เรื่องการหาวิธีสอนเด็กเล็กๆ   เพราะดิฉันไม่มีประสบการณ์การสอนเด็กเล็กในห้องรียนเลย

คุณครูเล่าถึงทฤษฎีในบันทึกนี้ได้ชัดเจนและน่าสนใจมากนะคะ

" กระบวนการอบรมนักเรียนให้ตระหนักถึงการแก้ปัญหา ตามทฤษฎีที่ผมตั้งขึ้นว่าทฤษฎีเงื่อนปม"   วิธีสอนที่น่ารักและเป็นธรรมชาติมากเช่นนี้ อาจจะเกิดจากการที่

• คุณครูเห็นสภาพปัญหาจริงในสังคม  และตระหนักรู้ถึงความรุนแรงของปัญหา
• คุณครูศึกษาสภาพแวดล้อมและสภาพปัญหาในพื้นที่ที่คุณครูอยู่
• คุณครูสั่งสมประสบการณ์และประมวลข้อมูลจนตกผลึกแล้ว
• จากนั้นคุณครูก็"คิดขึ้นมาได้อย่างรวดเร็วในวันหนึ่ง"  หรือ  แวบ  นึกขึ้นมาได้ว่า จะต้องใช้วิธีทำเช่นนี้ (เป็นทางเลือกที่ดีที่สุด  หรือ เรียกเก๋ๆว่า best practice  : )  )
• จากนั้นคุณครูก็ลงมือทำ  เพื่อฝึกทักษะชีวิตให้แก่เด็กด้วยวิธีการอย่างง่ายแต่เข้าไปอยู่ในใจเด็กได้จริงๆ  
• โดยการเทียบแบบอุปมา ใช้วัตถุรูปธรรม  ปมเชือก (ที่คุณครูช่างคิดวิธีการให้เชือกเป็นปมแน่นสนิทได้) เชื่อมโยงกับสภาพนามธรรม  คือสภาพปัญหาชีวิต
• ขณะที่หาวิธีแก้ปมเชือก  หากเด็กเขาเรียนรู้ที่จะคิดเปรียบเทียบเชื่อมโยง  และวิเคราะห์ให้ลึกซึ้งแยบคายแล้ว  ดิฉันว่าวันนั้นเขาคงได้ข้อคิดและทักษะในการพิจารณาปัญหาชีวิตด้วยสติ ที่จะติดอยู่ในใจเขาตราบนานเท่านาน

นึกแวบขึ้นมาในใจ (ตามหลังวิธีสอนของอาจารย์)นิดนึงด้วยค่ะว่า  การฝึกเด็ก"ที่ใจ" นั้น  บางทีไม่มีคำตอบสำเร็จรูป  แต่เราต้อง"อ่าน" เขาให้ออกว่าตอนนั้น  ขณะนั้น  ใจเขาต้องการอะไร  หรือขาดอะไร   และต้องดูจังหวะให้เหมาะๆ  ว่าจะเติมในส่วนที่เขาขาด  หรือช่วยในส่วนที่เขาพลาด "ตอนไหน"   จังหวะเวลาที่เหมาะสม จะทำให้สารที่เราส่งไป  ประทับแน่นอยู่ในใจเขา

ดิฉันอ่านบันทึกนี้ของคุณครูอย่างมีความสุขมากนะคะ  และรู้สึกชอบวิธีการนี้มากด้วย  จึงเรียนขออนญาตนำไปใช้  ได้ผลเป็นประการใด ดิฉันจะนำมาเล่าให้คุณครูฟังอีกครั้ง

ขอบพระคุณคุณครูเก่ามากๆนะคะ   ขออภัยที่แสดงความคิดเห็นอย่างยาวไปหน่อย  (เพราะชอบมาก)ด้วยค่ะ  : ) 

[ครูเก่า]

ขอขอบพระคุณ "ดอกไม้ทะเล " เป็นอย่างสูงที่กรุณาต่อยอดให้มองเห็นภาพของโครงร่างการสอนได้มากขึ้น

     การเยื่อมโยง และ การคิดวิเคราะห์ให้ลึกซึ้งแยบคาย อย่างที่ท่านบอก ทำให้ผมนึกถึงคำว่า โยนิโสมนัสสิการ  ถ้าได้กระบวนการนี้ฝึกให้เด็กคิดว่า ระบบการคิดของเขาน่าจะก้าวไกลมากกว่าเดิม

    ขอบพระคุณจริงๆครับ หากมีปัญหาด้านการสอนขออนุญาตเรียนปรึกษานะครับ

[มั่นเขตวิทย์]

เด็กทุกคนเป็นเด็กดีอยู่แล้ว  พฤติกรรมของเด็กต่างหากที่เบี่ยงเบนไป  แก้ไขพฤติกรรมให้พวกเขา ให้โอกาสและให้อภัยซึ่งกันและกัน ผมเชื่อว่าในไม่ช้าพวกเด็กๆทุกคน จะพบกับพฤติกรรมที่ดีๆ เป็นประสบการณ์ที่ดีให้ชีวิตอย่างแน่นอน ลืมสิ่งที่ผ่านไปเสียเถอะ กลับตัวกลับใจทำปัจจุบันให้ดี จะต้องพบแต่สิ่งดีๆ แน่นอน

[ครูเก่า]

ขอบคุณครับทั่น

     ผ้าขาว แม้จะเลอะไปบ้าง ก็ยังเรียกผ้าขาว

ทั่น สบายดีนะครับ ขอบพระคุณที่ร่วมสังคายนา ครับผม

เห็นด้วยครับกับคำกล่าวของท่านที่ว่า "ผ้าขาวแม้จะเปื้อนไปบ้าง ก็ยังเรียกว่า ผ้าขาว" ก็เช่นเดียวกับเงื่อนปมที่ท่านได้เขียนไว้ตอนต้น หลังจากที่ผ้าขาวเปื้อนแล้ว หรือหลังจากที่เชือกเกิดเป็นเงื่อนปมแล้ว การทำให้ผ้าขาวดังเดิม หรือการทำให้เชือกคลายปมออกคงต้องทำอย่างนุ่มนวล อ่อนโยน การปลูกฝังคุณธรรมจรยธรรม คงต้องค่อยๆทำอย่างใจเย็น ทุ่มเท เหมือนกับการปลูกต้นไม้ที่ต้องค่อยๆดูแลรักษาเป็นอย่างดี ค่อยๆดูเขาเติบโต แล้วเราจะได้เห็นต้นไม้ที่แข็งแรงสมบูรณ์

[ศน.ธนกฤต (อภิเดช) คนดีที่หนึ่ง]

เห็นด้วยครับกับคำกล่าวของท่านที่ว่า "ผ้าขาวแม้จะเปื้อนไปบ้าง ก็ยังเรียกว่า ผ้าขาว" ก็เช่นเดียวกับเงื่อนปมที่ท่านได้เขียนไว้ตอนต้น หลังจากที่ผ้าขาวเปื้อนแล้ว หรือหลังจากที่เชือกเกิดเป็นเงื่อนปมแล้ว การทำให้ผ้าขาวดังเดิม หรือการทำให้เชือกคลายปมออกคงต้องทำอย่างนุ่มนวล อ่อนโยน การปลูกฝังคุณธรรมจรยธรรม คงต้องค่อยๆทำอย่างใจเย็น ทุ่มเท เหมือนกับการปลูกต้นไม้ที่ต้องค่อยๆดูแลรักษาเป็นอย่างดี ค่อยๆดูเขาเติบโต แล้วเราจะได้เห็นต้นไม้ที่แข็งแรงสมบูรณ์

[ครูเก่า]

ขอบคุณในข้อคิดครับ

  หากท่านมีโปรแกรมดีๆ แบบฟรีแวร์ กรุณาส่งข่าวด้วยเน้อ จะคอยครับ

[APINYA]

สวัสดีค่ะ คุณครูเก่า

เห็นหัวข้อแล้วน่าสนใจดีก็เลยลองเข้ามาอ่านดูค่ะ ทราบข่าวอยู่เหมือนกันค่ะเรื่องที่เด็กนักเรียนหญิงตีกันซึ่งข้าพเจ้าเองก็เป็นครูอยู่ที่จังหวัดลำพูนเหมือนกัน เมื่ออ่านแล้วรู้สึกว่า สังคมในปัจจุบันมีความย่ำแย่ลงทุกวัน มีความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นตลอดเวลา ตัวนักเรียนก็ยิ่งน่าเป็นห่วงมากๆเพราะหากอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่มีภาวะเสี่ยงก็ยิ่งน่าเป็นห่วงมาก ในฐานะที่ข้าพเจ้าเป็นครูคนหนึ่งก็อยากจะเห็นลูกศิษย์ของตัวเองประสบความสำเร็จในชีวิตในทุกๆด้านแต่ก่อนที่จะถึงวันนั้นนักเรียนก็จะต้องเจอเหตุการณ์เรื่องราวต่างๆมากมายที่จะสั่งสมกลายเป็นประสบการณ์และการเรียนรู้ต่อไป ก็จะพยายามให้มากที่สุดที่จะอบรมสั่งสอนลูกศิษย์ของตนเองให้เป็นคนดีและมีชีวิตอยู่ในสังคมอย่างปกติสุข

[ครูเก่า]

ขอบคุณ คุณครูมากครับที่เป็นกำลังใจ และช่วยนักเรียนบ้านเราให้มีคุณธรรม ถ้าเราช่วยกันดูแลคิดว่าอนาคตเด็กเราจะสดใสแน่ๆครับ

[ศิรินธร]

สวัสดีค่ะครุเก่า สบายดีหรือเปล่าคะ

ขอโทษนะคะไม่ได้เข้ามาดูเว็บครูเก่าตั้งนานค่ะ เพราะช่วงนี้ยุ่งกับทำแผนส่งน่ะ ค่ะ

แต่ตอนนี้เรียนจบแล้วก็เข้ามาดูเว็บที่น่าสนใจบ้าง น่ะค่ะ ครูเก่า ก็มีเรื่องเล่าเยอะๆ เลยนะคะ ช่วงนี้ยังไม่รู้จะเล่าเรื่องอะไรดีเลยค่ะ กับข้อความนักเรียนตีกัน ก็ต้องปลูกฝังจริยธรรมให้กับนักเรียนเดี๋ยวนี้เพราะใจร้อนวู่วาม เอาแต่อารมณ์ว่าน่ะ ค่ะ ก็ต้องช่วย ๆ กันอยู่ในสังคมเนอะ ๆ/ศิรินธร

[แก้วตา หมูอ้วน วงศ์หน่อแก้ว]

นักเรียนตีกันนั้นอยู่ที่สภาวะจิตใจของเขาค่ะ หากเขามีสภาพครอบครัวที่ขาดความเข้าใจ ความอบอุ่น ก็จะแสดงออกมาในรูปแบบนี้ หนังหรือละครก็เป็นอีกปัจจัยหนึ่งที่ทำให้วัยรุ่นเลียนแบบได้ ดารา นักร้องมีอิทธิพลต่อจิตใจของวัยรุ่นมาก ๆเลยค่ะในยุคนี้

[จำปา อุ่นเพ็ญ]

สวัสดีจ๊ะ ครูเก่าขอให้มีสุขภาพแข็งแรงตลอดปีใหม่และตลอดไปนะค่ะ

[หยาดฝน]

สวัสดีค่ะ

เรื่องที่นักเรียนหญิงและชายชอบตีกัน...ก็เกิดจางเรื่อง...บ้างก็แย่งแฟนกัน บ้างก็ว่าขวิดกัน..เฮ้อนักเรียนสมัยนี้หน้าเป็นห่วงจริงๆ...แต่ยังไงเราก็ต้องทำ

ตามหน้าที่ครูให้ดีที่สุด..ครูอยู่ลำปางใช่มั้ยคะ..ไม่มีอะไรหรอกคะ..บายเน้อ