ชุมชนวิถี...กับการพัฒนาเทคโนโลยี
ด้วยดิฉันได้มีโอกาสทำงานวิจัยร่วมกับชุมชนเกษตรกรบ้านแม่ผาแหน โดยร่วมกันพัฒนาเทคโนโลยีการหมักปุ๋ยเชิงอุตสาหกรรม ที่เหมาะสมต่อบริบทและเงื่อนไขต่างๆ ของชุมชน นับว่าเป็นครั้งแรกที่ดิฉันต้องทำงานวิจัยร่วมกับชุมชนอย่างแท้จริงตลอดระยะเวลา 1 ปีเต็ม สำหรับตัวดิฉันเองค่อนข้างใหม่กับงานวิจัยชุมชน แต่ใจก็สู้เต็มร้อย
เป็นเรื่องปกติที่ชุมชนเกษตรกรจะไม่ใคร่เชื่ออะไร หรือเชื่อใครง่ายๆ เขาเหล่านั้นล้วนมีภูมิปัญญา ต้องการแลกเปลี่ยน และพร้อมพิสูจน์กับเราอยู่เสมอ ดังนั้น เพื่อให้เราสามารถเป็นเพื่อนร่วมทางกันได้ตลอดรอดฝั่ง กระบวนการหรือกลไกลที่เกี่ยวข้องกับชุมชน ที่ดิฉันได้ทดลองนำมาใช้เป็นเครื่องมือในการวิจัยไปพร้อมกันกับการพัฒนาเทคโนโลยี มีดังนี้ 1)กระบวนการให้ความรู้พื้นฐานด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการหมักปุ๋ยแก่ชุมชน 2)กระบวนการถอดประสบการณ์ร่วมกับชุมชน 3)กระบวนการสำรวจทัศนคติ และ 4)กระบวนการสรุปบทเรียนร่วมกับชุมชน การดำเนินการพบว่า ให้ผลดีในระดับที่น่าพอใจระดับหนึ่ง เนื่องจากดิฉันและคณะ ถือว่าเราเป็นผู้มาใหม่ (new comer) ของชุมชน
ในส่วนของเทคโนโลยีนั้นได้ผลค่อนข้างดีมาก ระบบที่พัฒนาขึ้น (forced aeration with negative pressure mode+zigzag base) สามารถผลิตปุ๋ยหมักเชิงอุตสาหกรรมแก่ชุมชนได้ภายใต้เงื่อนไขการใช้พลังงานที่ค่อนข้างต่ำ คุณภาพปุ๋ยหมักเป็นไปตามมาตรฐานปุ๋ยอินทรีย์ของกรมวิชาการเกษตร (พ.ศ.2548) ทุกประการ อย่างไรก็ตาม สิ่งหนึ่งที่ดิฉันยังคงกังวลอยู่คือ ความยั่งยืนของงานที่ชุมชนต้องเป็นผู้ขับเคลื่อนหลัก ดิฉันมองว่าความต่อเนื่องของงานวิจัย (วิจัยชุมชน) จนถึงจุดที่ชุมชนร่วมคิดกับเรา และกลายเป็นเรื่องสำคัญของเขามิใช่ของโครงการวิจัย นั้นเป็นปัจจัยที่สำคัญส่งผลให้เกิดความยั่งยืนในการดำเนินงาน แม้ว่าระยะเวลาของโครงการวิจัยที่อาจจะสั้น (1 ปี) ซึ่งปัจจุบันโครงการได้แล้วเสร็จสมบรูณ์ตามข้อเสนอโครงการ แต่ยังมีห่วงข้อเล็กๆ ที่ดิฉันยังคงตั้งใจผูกร้อยไว้กับทางชุมชน ในฐานะเพื่อนร่วมคิด ผู้ร่วมทาง ที่จะให้การสนับสนุนทางด้านวิชาการอย่างต่อเนื่อง
ดิฉัน (ดร.บัญจรัตน์ โจลานันท์, มทร.ล้านนา) ขอขอบคุณ สกว. ฝ่าย 5 ผู้ให้ทุนสนับสนุนโครงการวิจัย และถือว่าเป็นแหล่งทุนที่เปิดโอกาสให้ดิฉันได้มีความรู้และมุมมองต่างๆ ที่เกี่ยวกับการวิจัยร่วมกับชุมชน และดิฉันยินดีอย่างยิ่งหากมีท่านผู้ใดเข้ามาแลกเปลี่ยน รวมถึงให้ข้อคิดเห็น ข้อเสนอแนะต่างๆ แก่บันทึกนี้
ความเห็น (8)
สวัสดีค่ะ อ.บัญจรัตน์ โจลานันท์
ขยันจังค่ะ ดีใจที่เห็นอาจารย์เขียนบันทึกงานเพิ่มเติมแล้วนะคะ เป็นตัวอย่างที่ดีมากเลยค่ะ ^ ^
อ้อ..ข้อคิดเห็นค่ะ
เวลาเขียนให้แบ่งการจัดหน้าสักนิดก็ดีค่ะ เวลามันเป็นพืดแล้วคนแก่(อย่างพี่)อ่านยากค่ะ 5555 แล้วก็สามารถเลือก font ให้ใหญ่ขึ้นได้นะคะ ที่ใช้อยู่น่าจะเป็น Paragraph ลองใช้สัก Heading 4 นะคะ มีเมนูให้เลือกตอนเราเข้าไปแก้ไขบันทึกแล้วเช่นกัน
อาจารย์สามารถแก้ไขบันทึกได้โดยที่เมนูให้"จัดการบันทึก" แล้วเลือก"แก้ไขบันทึก" ได้นะคะ พอดีตอนที่เราอบรมกันลืมบอกเรื่องนี้ค่ะ ^ ^
จะชวนอาจารย์ไปดูรูปที่ การอบรม KM ที่คณะิวิศวกรรมศาสตร์ ราชมงคลล้านนา ด้วยค่ะ
แวะมาดูตามสัญญาค่ะ ^ ^ แก้ไขเรียบร้อย...ง่ายดีใช่ไหมคะ
ลืมบอกว่าอาจารย์จะได้รับ email เวลาที่มีคนมาเขียนข้อคิดเห็นนะคะ แต่ตอนนี้คงรู้แล้วล่ะค่ะ อันนี้เป็นอีกวิธีหนึ่งที่เราจะรู้ได้ว่ามีคนเขียนข้อคิดเห็นในบันทึกของเราหรือเปล่าค่ะ ..
แล้ว B2B กันใหม่ค่ะ ^ ^
สวัสดีครับอาจารย์บัญจรัตน์ โจลานันท์
ดีใจมากครับ ที่ได้เห็นบันทึกอาจารย์ และสนใจด้วยครับกับกระบวนการการทำงานกับชุมชน โดยมีเทคโนโลยีเข้าไปมีบทบาทด้วย
ผมมองว่า ยุคนี้ การใช้เทคโนโลยีมาตอบสนองความต้องการของชุมชนได้นั้น เป็นเรื่องที่ท้าทายดี เพราะบางส่วนก็มองสุดโต่งปฏิเสธสิ่งนี้ บางส่วนก็ใช้แบบใช้แบบไม่มีความรู้
หากเราผสาน ได้ตรงนี้ดีมากเลยครับ
ให้กำลังใจการเขียนบันทึก ให้กำลังใจงานวิจัยชุมชน แลกเปลี่ยนกันได้เสมอๆนะครับ
อยู่ไม่ไกลกันเลย ได้พี่เลี้ยงฝีมือเด็ดขาดแบบ อ.กมลวัลย์ แล้ว หายห่วงเลยครับ
ทั้งนี้ผมขออนุญาตเอา Blog เข้า Planet ของผมด้วยครับ
เรียน อ.บัญจรัตน์
เข้ามาทักทายคะ...หวังว่าคงยังจำกัดได้ ถึงแม้จะไม่ได้มีโอกาสร่วมงานกันอีก แต่หนูชื่นชมความตั้งใจและกระตือรือร้นในการทำงานวิจัยของอาจารย์ตั้งแต่ครั้งแรกที่มีโอกาสพูดคุยกัน...(ที่เชียงราย จำได้ไหมคะ อากาศเย็น หมอกขาว...)
หวังว่างานวิจัยด้านการท่องเที่ยวของอาจารย์ที่หนูเคยสัมผัสผ่านรายงานวิจัย คงได้รับการถ่ายทอดให้ทุกคนที่นี้ได้รับรู้ถึงความสนุกและตั้งใจจริงของอาจารย์อย่างที่หนูเห็นด้วยนะคะ
ด้วยความเคารพ
พิมพ์
---^.^---
ขออนุญาติเอา blog ของอาจารย์เข้าแพลนเนตรวมมิตรของหนูด้วยคนนะคะ
สวัสดีค่ะคุณพิมพ์ อาจารย์ยินดีและดีใจมากที่คุณพิมพ์ได้แวะเข้ามาทักทาย ให้กำลังใจมือใหม่หัดขับในการใช้ blog อย่างอาจารย์ และอาจารย์ขออนุญาตในการนำ blog ของคุณพิมพ์เข้าไว้ในแพลนเนต research ด้วยค่ะ
เรียน อ.มด
ยินดีเจ้า...
---^.^---
ประสิทธิ์ กุล.........
เรียนอาจ๋านมด
เก่งขนาดคับยินดีตวยคับในฐานะเพื่อนเก่าโยธารุ่น11
เฒ่าเมืองรถม้า