เมื่ออาทิตย์ก่อน ผู้เขียนอยู่วัดคอหงส์ หาดใหญ่ ได้ยินเสียงประกาศกิจนิมนต์ว่าไปสวดถอนที่..... ทำให้ผู้เขียนคิดย้อนหลังไปว่า ยังไม่หมดอีกหรือ ? เมื่อสอบถามเพื่อนๆ จึงได้ความรู้เรื่องนี้ เพราะผู้เขียนบวชมายี่สิบกว่าปียังไม่เคยมีประสบการณ์กิจนิมนต์งานสวดถอนเลย....
คำว่า สวดถอน ตามนัยเดิม เป็นสังฆกรรมเกี่ยวกับการกำหนดสมานสังวาสสีมา และ ติจีวราวิปปวาสสีมา... ซึ่งผู้อ่านอาจไม่เข้าใจ แต่ถ้าบอกว่าเป็นพิธีกรรมเกี่ยวกับการสร้างโบสถ์ คิดว่าหลายคนคงพอจะจินตนาการได้ แม้ว่าจะไม่เข้าใจ....
ตามพระวินัย เมื่อจะกำหนดสถานที่สร้างโบสถ์ ก็ต้องสวดถอนติจีวราวิปปวาสสีมาและสมานสังวาสสีมาพื้นที่นั้นเสียก่อน.. แล้วจึงจะสวดสมมุติเป็นสมานสังวาสสีมาและติจีวราวิปปวาสสีมาอีกครั้ง.... เพื่อไม่ให้สถานที่นั้นเกิดความคาบเกี่ยวกันของสีมา...
พิธีกรรมสวดถอนตามพระวินัยทำนองนี้ ผู้เขียนเคยเข้าร่วมหลายครั้ง... ซึ่งรายละเอียดมีอีกเยอะ ผู้สนใจอาจค้นหาอ่านได้ในอินเทอร์เน็ต...
.............
จากตามพระวินัยข้างต้น มีการประยุกต์นำมาใช้ในพิธีปัดรังควานตามความเชื่อของคนบางกลุ่ม ซึ่งเรียกว่า การสวดถอน เหมือนกัน เพียงแต่มิใช่การสวดถอนในการสร้างโบสถ์ตามพระวินัยเท่านั้น....
บางคนต้องการสร้างบ้านใหม่ จำเป็นต้องตัดไม้ใหญ่ข้างบ้าน แต่มีความเกรงกลัวต่อรุกขเทวดาหรือนางไม้ที่ประจำอยู่กับต้นไม้นี้ จึงไปปรึกษาหลวงพ่อหรือหลวงตาที่ตนนับถือ... ท่านจึงแนะนำว่า ต้องสวดถอนเสียก่อนจะตัดต้นไม้.... นี้คือ การสวดถอน ที่ต้องการจะนำมาเล่า
วิธีการก็คือ ใช้ตาปู ๘ ดอก ตอกไปที่พื้นดินรอบๆ ต้นไม้ที่จะตัด... แล้วก็เอาด้ายสายสิญจน์เวียนรอบต้นไม้... โดยใช้สายสิญจน์ผูกโยงไว้กับตาปูแต่ละดอก... หลังจากนั้นพระคุณเจ้า ๔ รูป ก็จะยืนล้อมต้นไม้ข้างสายสิญจน์ประจำที่... ต่อจากนั้น พระคุณเจ้ารูปหนึ่งก็สวดถอนติจีวราวิปปวาสสีมา และสวดถอนสมานสังวาสสีมาจนจบ... เมื่อจบรอบหนึ่งก็ถอนตาปูออกดอกหนึ่ง... จนครบหมดทั้ง ๘ ดอก จึงเป็นอันว่าเสร็จพิธี....
พิธีกรรมการสวดถอนทำนองนี้ เป็นความเชื่อของคนบางกลุ่มว่าสามารถแก้อุปัทวะ หรือเสนียดจัญไร ที่จะพึงบังเกิดจากรุกขเทวดาหรือนางไม้นั้นได้... ประมาณนี้
.....
การสวดถอนปัดรังควานทำนองนี้ มิใช่ใช้เฉพาะต้นไม้ใหญ่เท่านั้น... ถ้าบางบ้านรู้สึกว่าไม่สบายใจ มีเภทภัย หรือคนในบ้านเจ็บป่วยอยู่เรื่อยๆ... ก็จะค้นหาดูว่ามีอะไรบ้างในบ้านหรือข้างบ้านที่อาจให้โทษได้ ก็มักจะทำพิธีสวดถอน เช่น... ตอไม้เก่า บ่อน้ำเก่า ศาลพระภูมิเจ้าที่เก่า ฯลฯ
ปัจจุบันนี้ การสวดถอนทำนองนี้ ค่อนข้างเลือนหายไปจากท้องถิ่นต่างๆ เกือบหมดแล้ว แต่ที่หาดใหญ่ยังมีอยู่อีก... ทำให้ผู้เขียนรู้สึกแปลกใจว่า ยังมีอยู่อีกหรือ ?
หลังจากเพื่อนผู้เขียนเล่าให้ฟังแล้ว ก็ได้ให้ความเห็นว่า พิธีกรรมตามความเชื่อเหล่านี้ มักจะขึ้นอยู่กับหลวงพ่อหรือหลวงตาที่เราไปปรึกษา... ถ้าหลวงพ่อหลวงตาเห็นดีเห็นงามก็มักจะแนะนำให้กระทำ... แต่ถ้าหลวงพ่อหลวงตาไม่เห็นด้วยก็มักจะคัดค้าน ทำนองว่างมงาย ไร้สาระ ก็อาจทำให้ญาติโยมที่ไปปรึกษาล้มเลิกความคิดที่จะทำ... ประมาณนี้
จึงนำมาเล่าเล่นๆ โดยประการฉะนี้
นมัสการพระคุณเจ้า
เป็นเรื่องที่น่าสนใจค่ะ คิดว่าน่าจะเรื่องเดียวกับที่ทางภาคเหนือทำพิธีสวดถอนบ้านใหม่ค่ะ หรือเวลาต่อเติมบ้าน ก็จะเชื่อว่า ทราย ดิน ฯลฯ ที่เอามาอาจจะติดเจ้าที่มาด้วย แต่ทางเหนือจะใช้กะบะทำจากใบตอง เรียกว่า สะตวง ในนั้นจะมีหมากพลูดอกไม้ ของกินเป็นพิธี มีน้ำขมิ้นส้มป่อย จะมีการวางไว้สี่ทิศ ที่เสาเรือนสี่มุม และตรงกลางบ้านอีกหนึ่งที่ พระท่านก็จะมาห้ารูป สี่รูปจะสวดที่สี่มุม องค์ประธานจะสวดสะตวงกลางบ้าน หลังจากนั้นจะต้องนำสะตวงออกไปไว้นอกบ้านทั้งหมดรวมทั้งน้ำที่พระท่านหยาดด้วยค่ะ พิธีนี้จะทำก่อนเข้านอนอาศัย และหลายครอบครัวก็ถือโอกาสฟังธรรม 1 ผูก(กัณฑ์) ถวายปัจจัยพระก็เสร็จพิธี สามารถเข้าพักอาศัยได้เลย จะทำตอนเย็นก็ได้ค่ะ
คิดว่าคงทำเช่นนี้เหมือนกัน ใช่ไหมคะ
ขอนมัสการค่ะ
น้อมคารวะท่านอาจารย์ ข้าน้อยว่าการสวดถอนให้โยมนี้อยู่ที่พระนะที่ควรจะบอกว่าดี ไม่ดี ควร ไม่ควร ถ้าทำแล้วโยมสบายใจก็อาจทำได้ เพราะถ้าไม่ทำให้โยมอาจจะไม่สบายใจก็ได้ แต่มันต้องไม่นอกลู่ทางพุทธจนเกินไปด้วยนะ พระนี้แหละควรจะอธิบายว่าสิ่งไหนผิดถูกอย่างไร สาระแก่นแท้พุทธอยู่ตรงไหน ต้องนำหลักพระพุทธองค์มาใช้ หันแนวทางให้เข้าพุทธให้ได้ ดูตอนสอนท่านสิงคาลมาณพสิ ดัดแปลงเข้าหาพุทธมาจนถึงทุกวันนี้ นี้ส่วนมากพิธีกรรมบางอย่างไม่ตรงแนวแล้วพระท่านก็ยังไม่บอกอีก จะเป็นเพราะ รู้ หรือ รู้หามิได้ ก็จนใจเหนาะ ก็ลองดูเดี๋ยวนี้สิ ตอนเลยเที่ยงแล้วยังรับสังทานกันอยูอีก (บางพวกนะไม่เหมาหมด) พระก็รับประเคนไปทั้งที่ของที่รับในถังเช่นมาม่า ปรากระปํอง ก็เป็นยาวกาลิก รับก็ต้องอาบัติ แต่พระก็ขืนทำ โยมนะเขาไม่รู้หรอกถ้าพระไม่เตือนอธิบายให้เข้าใจ ก็ทำตามกันสู่ลูกหลานต่อไปเรื่อยๆ ผิดถูกยังไงก็ไม่รู้ ข้าน้อยนะไม่เก่งหรอกแต่บางสิ่งถ้าแก้ได้ก็จะอธิบายให้มัจจบุคคลด้วยกันฟังตามกำลังสติปัญญาที่มีอยู่น้อยนิด ...เอ้อว่ายาวเชียวก็แค่ความคิดเห็นของปุถุชนคนหนึ่งนะท่านอาจารย์
อนวหยบุรุษ
แต่... กลุ่มคนที่เรายกตัวอย่างมา มิใช่ว่าจะได้ดังใจ ฉันใด... พระสงฆ์ ก็เช่นเดียวกัน มิใช่ว่าจะได้ดังใจ...
เจริญพร
อนวหยบุรุษ
เรื่องที่ บ่น มานะ... ใครๆ ก็ บ่น ได้
ลองเสนอแนวคิดมาซิ ว่าจะแก้ไขอย่างไร ถ้าแก้ง่ายๆ คงจะแก้ได้แล้ว คงจะไม่มา บ่น ที่นี้
ประเทศไทยตอนนี้นะ ใครๆ ก็พูดว่า สมานฉันท์ แต่รู้สึกว่าแนวโน้มกำลังสวนทางกับการสมานฉันท์ ! ... จริงหรือไม่ ?
มองดูการเมืองไทยซิ ! การซื้อเสียง รู้สึกว่ายิ่งรนรงค์ต่อต้าน ก็ยิ่ง....
ใครๆ ก็คิดได้บ่นได้ แต่ เข้าท่า หรือไม่ ?
ถ้า ไม่เข้าท่า ก็ไม่ต้องจอด ! ใช่มั้ย ?
เจริญพร
นมัสการครับพระอาจารย์
พระอาจารย์ครับผมต้องการเรื่องราวเกี่ยวกับการสวดถอนให้ได้มากๆครับพอดีว่ากระผมต้องการทำไปส่งพระอาจารย์ที่โรงเรียนน่ะครับ
ขอรบกวนด้วยนะครับพระอาจารย์
นมัสการครับ
masao
ไปดู พระไตรปิฏกเล่ม ๔ หรือ คลิกอ่านที่นี้ ... ดูที่เรื่อง อุโปสถขันธกะ เรื่องสวดถอนต่างๆ กระจายอยู่ที่นั้น...
รายละเอียดอื่นๆ ก็ไปดู อรรถกถาวินัย ชื่อคัมภีร์ว่า สมันตปสาทิกา ดูที่เรื่อง อุโปสถขันธกะ ... ฉบับแปลมีหลายเล่ม จำไม่ได้ว่าอยู่เล่มใดแล้ว...
เจริญพร
นมัสการพระคุณท่าน
เคยได้ยินคำว่าสวดถอนเหมือนกันแต่ไม่เข้าใจความหมายค่ะ
เพิ่งจะทราบ..ขอบพระคุณค่ะ
นมัสการพระอาจารย์
การสวดถอนพระตามวัดทั่วไปสามารถสวดได้ไหมครับ และพิธีกรรมจำเป็นไหมว่าต้องสวด 6ชั่วโมง เพราะพระท่าน บอกต้องสวดถอน 6 ชั่วโมง ขอคำแนะนำด้วยครับ ขอบคุณครับ
nitipat
พระที่สวดได้ก็ต้องเป็นพระที่เคยเรียนหรือเคยสวดโดยตรง... แต่สำหรับพระเถระทั่วไป แม้บางรูปจะสวดไม่ได้ แต่ถ้าจำเป็น ท่านก็อาจเรียนมาสวดได้ในเวลาไม่นานนัก...
ถ้าสวดถอนตามวินัยบัญญัติ ไม่เคยเห็นเรื่องการกำหนดเวลา...
ถ้าเป็นพิธีกรรมตามความเชื่อ ก็ต้องไปถามผู้ที่เชื่อเรื่องนี้โดยตรง เพราะความเห็นมีหลากหลาย ธรรมเนียมการปฏิบัติก็แตกต่างกันไป...
เจริญพร
"การสวดถอน" นั้นมีประวัติมานานนับเป็นพันปี ตั้งแต่ครั้นสมัยพุทธกาล แต่การสวดถอนนั้นมีหลายแบบ หรือหลายหน้าที่ เช่น การสวดถอนสีมา , การสวดถอนอุโบสถ , การสวดถอนรุกขชาติ (ต้นไม้) , การสวดถอนอุบาทว์ (คุณไสย์ ,ภูตผีปีศาจ) เป็นต้น แต่ทว่าในกาลนี้ข้าพเจ้าขอแบ่งปันความรู้ที่ได้เคยศึกษา และเคยใช้ปฏิบัติมาจากการสั่งสอน ชี้แนะจากครูบาอาจารย์ และครูพักลักจำตามสำนักวิชาต่าง ๆ ซึ่งจะบอกเป็นคาถาสวดถอน (ใช้ได้สารพัดการถอนทุกวิธี) เพื่อเป็นวิทยาทานแก่ผู้ที่สนใจในศาสตร์โบราณ และบุคคลทั่วไป และคาถาบทนี้ใช้ได้ทั้งพระเถร เณรชี จนถึงชาวบ้านตาดำ ๆ โดยจะขอเริ่มพีธีปฏิบัติ ดังนี้... การสวดมนต์คาถา หรือการทำพิธีต่าง ๆ ทุกครั้งไป ควรที่จะตั้งจิตอธิษฐานระลึกถึงคุณสาม อันมี ๑.คุณพระรัตนตรัย ๒.คุณบิดรมารดา ๓.คุณครูอุปัชฌาย์อาจารย์ และตั้งนะโมฯ ๓ จบ และรัตนตรัย (พุทธัง สะระณัง คัจฉามิฯ) ๓ จบ / - คาถาถอนโบสถ์ ถอนเสมา ถอนศาล ถอนของทั้งหลายทั้งปวง
สะมุหะไนยยะ สะมุหะคะติ สะมุหะคะตา พัทธเสมายัง เอวังเอหิ นะเคลื่อน โมถอน พุทคลอน ธาถอน ยะหลุด ลอยเลื่อน เคลื่อนด้วย นะโมพุทธายะ ยะธาพุทโมนะ พุทธังปัจจักขามิ ธัมมังปัจจักขามิ สังฆังปัจจักขามิ เอกาเสติ ปะสิทธิเม เอหิ คุจฉะมุมหิ เปหิเปหิ นะมะพะทะ นะโมพุทธายะ ฯ
หวังว่าคงจะเป็นประโยชน์แก่ท่านสาธุชน และบุคคลที่สนใจ กันบ้างนะครับ วันนี้ก็ขอยุติไว้เพียงเท่านี้ก่อน / เจริญพร / พระปลัดโชกุน วัดนาโสม จ.ลพบุรี...
อยากทราบคำสวดถอนน้ำบ่อ เก่าครับ ขอบพระคุณจิงๆหากมีผู้รู้ครูบาอาจารย์ช่วยตอบครับ
ต้องการนำไปใช้