โรงเรียนข้างถนน : เมื่อเทียนท้าลมดับวูบลง

เมื่อเทียนท้าลมดับวูบลง 

          ท่ามกลางการใช้พื้นที่สนามหลวงแสดงออกถึงความเห็นต่างทางการเมืองที่ผ่านมาหลายสัปดาห์ ผู้คนมากหน้าหลายตาทั้งขาประจำและขาจรผลัดเปลี่ยนกันมาเยี่ยมเยือนสนามหลวง พื้นที่แห่งประวัติศาสตร์ของสยามประเทศ แต่จะมีใครซักกี่คนที่สังเกตการจากไปของใครคนหนึ่งที่อยู่ท่ามกลางคนที่มาเรียกร้องประชาธิปไตยท่ามกลางสายฝนที่โปรยปราย ที่ไม่แน่ใจว่าฝนแท้หรือฝนเทียม

           ลุงมหา คือชื่อที่ใช้เรียกชายวัยกลางคนผิวเนื้อดำแดงที่หยาบกร้านสะท้อนถึงการเผชิญโลกมาอย่างโชกโชน ที่มาใช้ชีวิตอยู่ที่สนามหลวงเป็นเวลานานแล้ว และแกก็ยังเป็นที่เคาพนับถือของคนที่มาอยู่ที่สนามหลวงแทบทุกคน ลุงมหามีอาการป่วยมากว่า สามสี่เดือนแล้ว แต่ด้วยเงื่อนไขทางสังคม และการเข้าไม่ถึงรัฐสวัสดิการที่แกควรจะได้รับอย่างทัดเทียมคนอื่น ๆ ในสังคม ทำให้การเจ็บป่วยของแกไม่ได้รับการดูแลอย่างทันท่วงที ลุงมหา สิ้นใจลงอย่างสงบ เมื่อหัวค่ำของวันเสาร์ที่ 23 มิถุนายน 2550 ในระหว่างที่ใครต่อใครที่มารวมตัวกันที่สนามหลวงกำลังเดินไปกลับ จากสนามหลวงและ กองบัญชาการกองทัพบก 

              ย้อนหลังไปก่อนหน้าวันนี้ ราวหนึ่งปีเศษ เป็นช่วงเวลาที่อิสรชนพบเจอ ลุงมหาเป็นครั้งแรก เราเพียรพยายามทำความคุ้นเคยกับแกอย่างมาก แต่ท้ายสุด เราก็ได้แค่ชื่อจัดตั้งที่แกอยากจะให้เรารู้จักว่า ลุงมหา เราพยายามถามใครต่อใครถึงชื่อจริง ๆ ของแก ก็ไม่มีใครสามารถบอกเราได้ แกพอใจจะให้เราเรียกแกอย่างนี้ พอใจจะให้เรารู้จักแกในชื่อนี้ ลุงมหา เป็นคนแก่ใจดี มีน้ำใจ จนเป็นที่เคารพนับถือและเกรงใจของคนสนามหลวงแทบทุกคน เรียกได้ว่า หากใครลงมาทำงานที่สนามหลวง แล้ว ไม่รู้จักแก หรือ ไม่ถามหาแก แสดงว่ายังลงทำงานในพื้นที่สนามหลวงอย่างไม่ลงลึกจริงเลยทีเดียว 

          ลุงมหาเริ่มมีอาการป่วยที่แสดงอาการให้เราวิตกกังวลและเคี่ยวเข้ญให้แกไปหาหมอมาตั้งแต่ช่วงต้นปีที่ผ่านมา แกมีอาการท้องบวมอย่างเห็นได้ชัด มีอาการปวดเกร็งเป็นพัก ๆ ซึ่งสมมุติฐานเบื้องต้น น่าจะมาจากการดื่มสุราอย่างหนักของคนสนามหลวงที่วัน ๆ หนึ่งแต่ละคน ดื่มจัดมาก ไม่ต่ำกว่า สี่ห้าขวดต่อคน เราพยายามชวนแกให้ไปพบแพทย์ ทั้งฝากให้เพื่อน ๆ แก พยายามพาแกให้ได้ จากวันเป็นสัปดาห์ จากสัปดาห์เป็นเดือน และจากเดือน เป็นหลายเดือน อาการป่วยของแกก็สะสมมาเรื่อย ๆ จนล่าสุด เพียง 7 วันก่อนที่จะได้รับทราบข่าวว่า ลุงมหาเสียชีวิต อิสรชน ลงพื้นที่เยี่ยมเยียนแกตามปกติ สีหน้าอาการแกไม่สู้ดี เรายังย้ำกับแกว่า ครั้งนี้แกต้องไปหาหมอให้ได้ นะอย่าเบี้ยวเพราะ สีหน้า และอาการของแกดูไม่ดีเลย ใครจะคาดคิด ว่า หลังจากนั้น เพียง 7 วัน ลุงมหาจะมาจากเราไปอย่างไม่มีวันกลับ 

          วินาทีแรกที่มีเสียงโทรศัพท์แจ้งมาที่อิสรชน ว่า “ลูกน้องที่สนามหลวงเสียชีวิตแล้ว” เรายัง งง ๆ ว่าใคร แต่เมื่อสอบถามรายละเอียดจนได้ความว่า คือลุงมหา เราทุกคนตกใจ และ อึ้งกันไปตาม ๆ กันพยายามติดต่อคนที่อยู่ในพื้นที่ที่ใกล้ที่สุดเพื่อประสานงานด้านข้อมูลและหาทางดำเนินการอย่างใดอย่างหนึงให้เร็วที่สุด เพื่อเป็นการช่วยเหลือครั้งสุดท้ายที่เราจะทำได้ให้ลุงมหา  คนเร่ร่อนไร้บ้าน ที่ขาดหลักฐานการรับรองความเป็นบุคคล ดูเหมือนจะขาดโอกาสไปเสียทุกอย่าง ทั้งระหว่างที่มีชีวิต ก็ขาดโอกาสที่จะเข้าถึงรัฐสวัสดิการที่เขาพึงจะได้รับจากรัฐไทย เพื่อให้ดำรงชีวิตอยู่อย่างมีคุณภาพชีวิตที่ดี หรือแม่กระทั่ง ถึงเวลาจบชีวิตลง ก็อาจจะขาดโอกาสแม้จะมีโลงศพเล็ก ๆ ไว้ใส่ร่างที่ไร้วิญญาณ หรืออาจจะขาดโอกาสแม้แต่จะได้รับการปฏิบัติต่อศพตามประเพณีที่เหมาะสม เพราะ ไม่รู้ว่า ผู้ตายเป็นใครมาจากไหน ศพต้องอยู่ในสถานที่ ๆ หนึ่งจนกว่า จะถึงเวลา ก็จะได้รับการขุดขึ้นมาเผารวม ๆ กัน แบบศพไร้ญาติ ???? 

              อิสรชน กำลังพยายามตามหารากที่แท้ของ ลุงมหา คนจนผู้มีจิตใจที่ยิ่งใหญ่แห่งท้องสนามหลวง เพื่อนำศพของแกมาดำเนินการตามประเพณีที่เหมาะสมโดยเร็วที่สุด เท่าที่จะทำได้ เพราะนี่คือ โอกาสสุดท้ายของคนไทย ที่เป็นคนเร่ร่อนไร้บ้าน ไร้ราก และไร้ตัวตนในสังคมที่ควรจะได้รับจาก คนไทยด้วยกัน ร่องรอยสุดท้ายที่เราได้ คือ แกเป็นคนพื้นเพจังหวัดกำแพงเพชร เรากำลังหาหนทางที่จะเดินทางไปหารากของแก และแจ้งให้ญาติของแกทราบเพื่อดำเนินการในขั้นต่อไปโดยเร็วที่สุด