บันทึกนี้เขียนขึ้นด้วยแรงจูงใจที่ว่าจังหวัดนครศรีธรรมราชกำลังจะมีการจับภาพ ค้นหา เฟ้นหาชุดความรู้ ประสบการณ์ ชิ้นงาน ผลผลิต สิ่งดีๆที่เกิดขึ้นจากโครงการจัดการความรู้สู่ชุมชนอินทรีย์จังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งทำกันมานานร่วมสามปีเข้าไปแล้ว

จับภาพเพื่อจะได้ทราบว่าตัวละคอนจัดการความรู้ระดับต่างๆไม่ว่าจะเป็นคุณกิจครัวเรือนที่เข้าร่วมโครงการ คุณกิจแกนนำหมู่บ้านหรือคุณอำนวยหมู่บ้านที่เยี่ยมๆ คุณอำนวยระดับตำบล คุณอำนวยระดับอำเภอ ไม่ว่าจะในประเภทบุคคล ประเภททีม จะในบทบาทการทำหน้าที่คุณประสาน คุณกระบวนการ หรือคุณลิขิต ใครที่ไหน ทีมไหนคือบุคคลเด่นทีมเด่น คุณเอื้อระดับต่างๆก็เช่นกันว่าเยี่ยมๆอยู่เป็นใครอยู่ที่ไหนจากหน่วยงานไหน รวมไปถึงกิจกรรมเด่น พื้นที่/ชุมชนเด่นๆ หน่วยงาน องค์กรเด่นๆ หรือเครือข่ายกิจกรรมทั้งเครือข่ายที่เคลื่อนงานทั้งในเชิงพื้นที่ และเชิงประเด็นต่างๆที่เด่นๆ เป็นกิจกรรมอะไร พื้นที่ ชุมชน เครือข่ายใด ทั้งนี้เพื่อนำความสำเร็จมาต่อยอด ขยายผล ไปสู่การทำงานในเป้าหมายใหม่ต่อไป

งานนี้เป็นงานใหญ่จำเป็นต้องอาศัยชุดความรู้ประสบการณ์จากผู้มีประสบการณ์ ผู้ที่ทำมาก่อนแล้ว นครศรีธรรมราชเราเพิ่งจะทำครั้งนี้เป็นครั้งแรก อาจจะเคยทำมากก่อนก็จริงแต่ในความหมายอื่นคนละอย่างกับแนวการจัดการความรู้ที่กำลังเป็นที่ทำกันอยู่ในปัจจุบัน จึงอาจจะจำเป็นต้องศึกษาประสบการณ์จากที่อื่นประกอบ อย่าด่วนใจร้อนตัดสินใจไปโดยที่ไปได้เหลียวหลังแลหน้า ศึกษาบทเรียนจากที่ต่างๆเด็ดขาด โดยเฉพาะอย่างที่ สคส.ที่มีทุนความรู้ประสบการณ์สูงในเรื่องการจับภาพเพื่อหายอดคุณเอื้อ คุณอำนวย คุณประสาน คุณกิจ คุณลิขิต เป็นต้น หรืออย่างที่มหาวิทยาลัยมหาสารคาม หรือ มมส.เฟ้นหายอดคุณลิขิต รางวัล ฅ KM มมส. หรือหน่วยงานอื่นๆเขามีแนวการวิธีการทำอย่างไร เรียกว่าเรียนลัดจากประสบการณ์จากที่อื่นประมาณนั้น

ผมทราบว่าตอนนี้ กศน.จังหวัดในฐานะเลขานุการโครงการจัดการความรู้สู่ชุมชนอินทรีย์จังหวัดนครศรีธรรมราชก็คงจัดทำร่างรายละเอียดหลักเกณฑ์ไปได้บางส่วนแล้ว เมื่อร่างเสร็จแล้วคงจะได้นำสู่การพิจารณาของผู้เกี่ยวข้องระดับต่างๆเพื่อการยอมรับและให้ความเห็นชอบ ก่อนที่จะถึงขั้นนำไปใช้จริงต่อไป

มากไปกว่านั้นทราบว่า กศน.จังหวัดนครศรีธรรมราชได้ทำหนังสือแจ้ง กศน.อำเภอทุกอำเภอให้ค้นหาหมู่บ้านชุมชนอินทรีย์เด่นๆอำเภอละ 2 หมู่บ้านด้วยแล้ว และทราบว่าอำเภอต่างๆทะยอยส่งกลับไปให้ กศน.จังหวัดเรียบร้อยแล้ว นับว่าเป็นเรื่องที่ดีมากๆ

ในเรื่องของหมู่บ้านเด่นผมอยากจะให้หมู่บ้านเด่นส่วนหนึ่งนั้นมาจากที่ กศน.อำเภอต่างๆได้เสนอมา จากนั้นก็คัดเลือกกันในระดับจังหวัดต่อไป กรองอีกชั้นหนึ่งด้วยกรรมการที่มีความรู้ประสบการณ์อีกชุดหนึ่ง แต่หมู่บ้านอีกส่วนหนึ่งก็น่าที่จะให้หน่วยงานอื่นๆที่เป็นภาคีเครือข่ายร่วมทำงานเคียงบ่าเคียงไหล่ได้เสนอขึ้นมาด้วย เพื่อความหลากหลายของแหล่งที่มาหลากหลายมุมมอง

ทบทวนกิจกรรมโครงการจัดการความรู้สู่ชุมชนอินทรีย์กันเสียหน่อยกิจกรรมปีแรกของโครงการจัดการความรู้สู่ชุมชนอินทรีย์นั้น คือการเรียนรู้เน้นหนักเรื่องการสร้างแผนชุมชนอินทรีย์ ปีที่สองฝึกนำกิจกรรมโครงการในแผนไปปฏิบัติจริงเน้นใช้กระบวนการเรียนรู้(KM)เป็นเครื่องมือ ปีที่สามต่อยอดเนื้อหาการเรียนรู้ที่เน้นหนักในด้านการเกษตร และในปีที่สี่ต่อยอดเน้นหนักการทำงานให้ได้มาตรฐานเน้นการพัฒนาชุมชน มาตรฐานชุมชน มชช. และด้านสุขภาพ ควรอย่างยิ่งที่หน่วยงานเครือข่ายเหล่านั้นจะได้มีสวนร่วมในการกำหนดทั้งตัวละคอน KM เด่น กิจกรรม พื้นที่/ชุมชนเด่นด้วยตั้งแต่ต้น เพราะเชี่ยวชาญในเนื้อหาฟังชั่นหน่วยงานตนเอง ซึ่งถือเป็นธงย่อยๆหรือเป็นเครื่องมือย่อยๆของธงใหญ่หรือหัวปลาใหญ่คือชุมชนอินทรีย์หรือชุมชนเรียนรู้ ทุกหน่วยงานคือเครื่องมือของชาวบ้าน

เรื่องการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วน การยอมรับ ความโปร่งใส ความน่าเชื่อถือของผู้พิจารณาตัดสิน ฯลฯ ล้วนเป็นประเด็นที่สำคัญทั้งสิ้น 

สำหรับวิธีการดำเนินการในรายละเอียดคงต้องคิดกันอีกมากทีเดียว 

นับว่าเป็นสัญญาณที่ดีที่ทุกคนจะได้เรียนรู้ร่วมกัน

มีอะไรที่ต้องคำนึงอีก.....มีอะไรจะแนะนำ...เชิญท่านทั้งหลายบรรเลงได้เลยครับ