ทำไม.. รถติดบนทางด่วน
ทำไมรถติดบนทางด่วน
เคยสังเกตกันบ้างไหมว่าทำไม รถถึงติดบนทางด่วน ทั้งที่ฟังรายงานทางวิทยุ รายงานจราจรก็ไม่มีอุบัติเหตุร้ายแรง บางทีขยับได้ครั้งละวาอย่างไร้เหตุผล เคยสันนิษฐานว่ามันติดทางลง แต่เมื่อลงทางด่วนกลับพบว่ารถข้างล่างวิ่งกัน ปกติดี
เมื่อไม่อุบัติเหตุ ไม่มีปิดกั้นการจราจร ทั้งยังมีตำรวจและพนักงานการทางฯ คอยโบกมือเร่งไวๆ แล้วรถมันติดเพราะอะไร เรื่องนี้มีคนสงสัยกันมาก รวมทั้งวิศวกรนักออกแบบทางด่วนคนหนึ่ง ซึ่งรับผิดชอบด้านการวางผังและออกแบบระบบจราจรบนทางด่วนอยู่ที่สหรัฐอเมริกา พี่แกคงรำคาญหัวใจสุดทน จึงได้วิจัยหาสาเหตุรถติด หรือวิ่งช้าบนทางด่วน ผลการวิจัยทำให้ได้รับคำตอบที่ไม่คาดคิด
รถติดบนทางด่วนเป็นผลทางจิตวิทยา ผู้ออกแบบได้คำนวณไว้ในทางทฤษฎีว่า หากรถทุกคันวิ่งบนทางด่วนด้วยความเร็วเฉลี่ย 60 ไมล์ต่อชั่วโมง และคนขับทิ้งระยะห่าง จากรถคันหน้าในสัดส่วนเท่ากับ 1 ช่วงคันรถต่อความเร็วที่เพิ่ม 10ไมล์ต่อชั่วโมง
<p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-indent: 36pt" class="MsoNormal">ผลที่คำนวณแปลได้ง่ายๆ ว่าถ้านักวิจัยยืนสังเกตข้างถนน เขาจะพบว่ามีรถวิ่งผ่านจุดที่เขายืนในอัตรา 40 คันต่อนาที หรือ 2,400 คันต่อชั่วโมงซึ่งอัตราขนาดนี้กำลังดี การจราจร ลื่นไหลไม่ติดขัด</p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-indent: 36pt" class="MsoNormal">แต่เมื่อไปยืนนับจริงๆกลับพบว่า เมื่อทางด่วนเริ่มหนาแน่นขึ้น คือมีรถวิ่งผ่านจุดสังเกต 25 คันต่อนาที ผู้ขับจะชะลอความเร็วลง และหากรถหนาแน่นถึง 33 คันต่อนาที ความเร็วเฉลี่ยจะลดลง เพียง 35 ไมล์ต่อชั่วโมง สัญชาตญาณระวังภัยก่อให้เกิดแรงต้านทางจิตวิทยา ทำให้คนส่วนใหญ่ชะลอรถ พอคันหน้าลดความเร็ว คันถัดมาจะทิ้งระยะห่างเพิ่มขึ้นรอดูสถานการณ์ เป็นเช่นนี้ไล่ไปจนถึงท้ายขบวน เหมือนเป็นปฎิกิริยาลูกโซ่</p> <p style="margin: 0cm 0cm 0pt; text-indent: 36pt" class="MsoNormal">กับอีกประเด็น คือพฤติกรรมการขับรถในจุดวิกฤติ เช่นทางลง และทางเชื่อม เมื่อทางด่วนสองสายมาบรรจบกัน ผู้ขับจะชะลอความเร็ว เหยียบเบรกถี่ขึ้น ทิ้งระยะห่างมากกว่าปกติ บางคันก็จะแสดงพฤติกรรมที่เรียกว่าวิ่งกระรอก คือวิ่งๆหยุดๆ ขับช้าๆถ่วงเวลา จ้องหาจังหวะย้ายเลนกะทันหัน หาโอกาสไปก่อนใคร มีการขับตัดหน้ายั่วโทสะ ขับอัดกัน กั๊กหรือวางสนุ้ก ไม่ให้ทาง ข้าอดเอ็งก็อด</p>
ดังนั้นจะเห็นว่า ตามจุดที่เป็นทางเชื่อมมักมีเจ้าหน้าที่มาช่วยกันโบกรถให้ไปเร็วๆ หรือปล่อยรถสลับกัน กล่าวให้สุภาพก็ว่า รถติดบนทางด่วนเป็นผลมาจากแรงต้านทางจิตวิทยา บวกกับพลังแห่งความเห็นแก่ตัวของมนุษย์ ซึ่งเป็นพลังที่กล้าแกร่ง
สามารถทำให้รถ นับแสนหยุดอยู่กับที่เหมือนต้องมนต์สะกด.
ที่มา นิตยสาร แพรว ฉบับที่665 คอลัมน์ เล่าสู่กันฟัง
ภาพประกอบ จากอินเตอร์เน็ต
