ในสังคมไทยครอบครัวมีบทบาทและมีส่วนร่วมในการรักษาค่อนข้างมาก การสื่อสารกับญาติเรื่องความเจ็บป่วยของผู้ป่วยจึงมีความสำคัญมาก หากครอบครัวมีความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับโรคของผู้ป่วย ตลอดจนการรักษา และการพยากรณ์โรค ก็จะทำให้การรักษาดำเนินไปด้วยดี แนวทางในการสื่อสารเป็นเช่นเดียวกันกับการสื่อสารกับผู้ป่วย แต่อาจมีความยุ่งยากกว่าบ้างในกรณีที่ญาติมีความเห็นไม่ตรงกัน
ตารางแสดงขั้นตอนการสื่อสารกับญาติ
- ประเมินผลกระทบของการเจ็บป่วยที่มีต่อครอบครัว
- สำรวจความเชื่อความเข้าใจในอาการของผู้ป่วย
- ให้ข้อมูลที่ตรงจุด
- แสดงความสนใจความรู้สึกของญาติ
- ส่งเสริมให้มีการสื่อสารปรึกษากันระหว่างสมาชิกในครอบครัวรวมทั้งผู้ป่วย
จากตารางจะเห็นว่าขั้นตอนคล้ายคลึงกันกับการแจ้งผู้ป่วย ต่างกันเพียงแต่ในตอนท้ายจะเป็นการส่งเสริมให้มีการสื่อสารกันระหว่างสมาชิกในครอบครัวถึงความเจ็บป่วยของผู้ป่วย เพราะสมาชิกทุกคนต่างก็ได้รับผลกระทบจากการเจ็บป่วยของผู้ป่วยไม่มากก็น้อย
ปัญหาในทางปฏิบัติในบ้านเราคือ ควรบอกใครก่อนระหว่างผู้ป่วยกับญาติ? พบไม่น้อยที่แพทย์แจ้งญาติก่อน แล้วปรึกษากับญาติว่าเห็นควรบอกผู้ป่วยหรือไม่ ซึ่งในทางปฏิบัติบางครั้งอาจเหมาะสม โดยเฉพาะกรณีที่แพทย์ผู้รักษายังไม่คุ้นเคยกับผู้ป่วยเพียงพอ อาจไม่แน่ใจว่าหากผู้ป่วยทราบการวินิจฉัยแล้วจะรับได้หรือไม่ อย่างไรก็ตามบางครั้งญาติอาจกังวลกลัวมากเกินไป มีผู้ป่วยหลายรายที่เมื่อทราบว่าตนเองเป็นอะไรแล้ว กลับมีกำลังใจต่อสู้กับโรคมากขึ้น ร่วมมือกับแพทย์มากขึ้น
ดังนั้น แม้ในช่วงแรกแพทย์อาจไม่ได้แจ้งผู้ป่วยเพราะญาติขอร้อง และแพทย์ไม่แน่ใจต่อปฏิกิริยาของผู้ป่วย แต่ในการพบผู้ป่วยเพื่อติดตามการรักษาแต่ละครั้งแพทย์ควรเพิ่มข้อมูลให้แก่ผู้ป่วยทีละน้อย ดูท่าทีว่าผู้ป่วยพอรับได้หรือไม่
หากค่อนข้างแน่ใจว่าผู้ป่วยพร้อมที่จะรับรู้ ก็ควรปรึกษาญาติเรื่องการแจ้งผู้ป่วยอีกครั้งหนึ่ง โดยชี้แจงถึงผลดีที่ติดตามมาหากผู้ป่วยได้ทราบว่าตนเองเป็นอะไร
