นัยของสี ผลต่ออารมณ์และความรู้สึก(The Psychology of Color)

The Psychology of Color, Color Psychology

บันทึกนี้ผมขอต่อยอดจากที่ อ.แป๋ว เคยเปิดประเด็นเรื่องนี้ไว้ไม่นานมานี้นะครับใน มนต์เสน่ห์แห่งสีม่วง  วันนี้ผมจะมาอธิบายให้รายละเอียดมากขึ้นตามแนวการจิตวิทยาของสีครับ

สีแต่ละสีให้ผลกับเราในหลายๆทางครับ แต่ส่วนมากเราไม่ได้นึกถึงหรือนึกได้เลยครับว่าจริงๆแล้วมันมีนัยที่ส่งผลกับอารมณ์และความรู้สึกของเราไม่มากก็น้อยครับ ลองมาดูนะครับว่าแต่ละสีมีนัยและให้ผลกับเราอย่างไรบ้าง ผมจะยกเอาสิ่งที่ทางโลกตะวันตกได้ศึกษาและอธิบายไว้มานะครับ (แน่นอนครับในแต่ละประเทศหรือแต่ละวัฒนธรรมก็จะให้นัยของสีต่างกันออกไป การศึกษาเรื่องนี้แยกออกไปอีกครับเรียกว่า cross-cultural color)

สีแดง

สีแดงเป็นสีทีมีการศึกษามากทีสุดสีหนึ่งทีเดียวครับ สีแดงมีนัยในทางให้ความรู้สึก ตื่นเต้น และ อันตราย โดยธรรมชาติเราจะโยงสีแดงกับ ไฟ และ เลือด ครับ สีแดงเป็นสีที่มีพลัง เป็นสีที่สามารถเร้าการตอบสนองของร่างกายได้ดี โดยทั้วไปจึงมีนัยในทางความรัก หรือทางเพศ (หัวใจเราเต้นเร็วขึ้น)

สีแดงถ้าถูกจางลงด้วยสีขาวก็จะกลายเป็นสีชมพู มีนัยทีอาจจะหมายถึงการศุนย์เสียพลังงานหรือแสดงถึงความอ่อนแอลง ในขณะเดียวกันถ้าคนมีความรักหรือคนมองโลกในแง่ดี มองสีชมพูก็จะเห็นสีชมพูเป็นสีที่อ่อนโยน เปี่ยมไปด้วยความรัก สีนี้จึงเป็นสีทีนับว่าเป้นสีที่ โรแมนติดที่สุดครับ

ในจีน สีแดงเป็นสัญลักษณ์ของการเฉลิมฉลองและโชค

ในอินเดีย สีแดงเป็นสีของพรหมจันทร์ จึงใช้เป็นชุดเจ้าสาว

 

สีน้ำเงิน

สีน้ำเงินเป็นสีตรงกันข้ามกับสีแดงครับ เห็นสีนี้แล้วจะนึกถึง ท้องฟ้าและท่องทะเล มหาสมุทร เราจะโยงสีน้ำเงินไปในทาง สงบ เรียบ มั่นคง ปึกแผ่น มั่นใจ เชื่อมั่นได้ ปลอดภัย  ลองสังเกตดูนะครับจะเห็นสีน้ำเงินเป็นสีที่ใช้กันมากตามโลโก้ของบริษัทที่นี้ก็เพื่อจะสื่อให้เห็นถึงความเชื่อมั่นได้ไงครับ เชื่อกันว่าคนสามารถจะก่อให้เกิดผลผลิตได้มากกว่าถ้าอยู่ในห้องสีน้ำเงิน 

ในจีน สีน้ำเงิน สื่อถึง การเป็นอมตะ

คนฮินดู เชื่อว่าสีนี้เป็นสีของพระกฤษณะ

คนยิว ใช้สีน้ำเงินเป็นสัญญาลักษณของความศักดิ์สิทธิ์

 

สีเขียว

แน่นอนเราส่วนใหญ่เวลามองสีเขียวก็จะนึกถึงธรรมชาติ ความสด สะอาด และ ความสดชื่น สีเขียวเป็นสีที่ให้ความสบายตาครับ สีเขียวเข้มมีนัยในด้าน ความบึกบึน  อนุรักษ์นิยม ร่วมถึงแสดงถึงความมีฐานะได้   แต่สือเนื่องจากสีเขียวมีความหมายทางวัฒนธรรมมากมายจนบางครั้งผู้ใช้ต้องใช้ความระมัดระวังมากหน่อยในการใช้สีนี้ครับ

ในจีน สีเขียวอาจสื่อในทางการเป็นชุ้ จึงไม่เหมาะสำหรับในการทำหีบห่อครับ 

ในฝรั่งเศล มีการศึกษาและพบว่าคนไม่ชอบสินค้าที่มีหีบห่อสีเขียวเหมือนกันครับ

ในอินเดีย สีเขียวเป็นสีของ อิสลามครับ

ในไอร์แลนท์ สีเขียวเป็นสีของ คาทอลิก

และในแถบประเทศป่าดงดิบ สีเขียวจะสือถึง อันตราย ครับ

 

สีเหลือง

สีเหลืองเป็นตัวแทนของ พระอาทิตย์สองแสง ครับ

สีเหลืองอ่อน ให้นัย ในเชิง ปรัชญา ความสุข มองโลกในแงดี ให้ความรู้สึก เริงร่า มีกำลังใจ อยากเข้าหา แต่สีเหลืองเป็นที่ยากทีสุดต่อสายตาเราไปหน่อยครับ (ลองดูตัวหนังสือสีเหลืองข้างบนสิครับ)

ส่วนสีเหลืองเข้ม จะสามารถดึงความสนใจของคนเราได้ดีครับ

กุหลาบสีเหลือง เป็นสือถึงมิตรภาพครับ

การใช้สีเหลืองเข้มกับสีดำ ถึอได้ว่าเป็นการรวมของสีที่ทำให้มีพลังมากทีสุด ทำให้เรานึกถึงสัตว์ล่าเนี้อ หรือ แมลงกัดต่อย ครับ

 

สีส้ม

เป็นสีทีรวมกันของสีแดงกับสีเหลืองครับ ฉะนั้นจึงมีคุณสมบัติของทั้งสองสี โดยให้ความตื่นแต้นอย่างสีแดงและให้ความเริงร่าอย่างสีเหลือง สีส้มเป็นสีทีนิยมสำหรับเด็กๆ ใช้ได้ดีสำหรับของเล่นเด็กหรือเกมส์ และเพราะสีส้มสามารถใช้แสดงพลังได้ด้วยจึงเหมาะสำหรับเป็นข้อเลือสำหรับากรใช้ในทางเฉลิมฉลองและความสุขได้เหมือนกัน

ในอเมริกา สีส้มจะทำให้คนนึกถึง ฝักทองและงาน Halloween ครับ

ในไอร์แลนท์ สีส้มเป็นสีของ โปรแตสแต้น

 

สีน้ำตาล

สีนี้ตามโบราณจะให้นัยเกี่ยวกับ พื้นโลกหรือดิน ครับโดยมีนัยทั้งในทางดีและไม่ดี แต่ไม่นานมานี้การมองสีน้ำตาลได้เริ่มเปลื่ยนไป คนมองเห็นแล้วจะนึกถึง ชอกโกแลต หรือ กาแฟ เสียมากกว่าและโยงไปถึงการความอร่อยของมัน ดังนั้นสีน้ำตาลจึงถุกมามองว่าเป็นสีในแนว ให้นัยทางฟุ่งเฟือย มั้งคั้งมากขึ้น

อย่างไรก็ตาม สีน้ำตาลโดยลำพังเป็นสีทีเดายากมากว่าเป็นนัยอย่างไรกันแน่ สีน้ำตาลจึงต้องมีสิ่งอื่นๆประกอบด้วยเพื่อที่จะสื่อนัยได้ดีขึ้น

อ๋อ สีน้ำตาลนับว่าเป็นสียอดนิยมของผู้ชายสีหนึ่งนะครับ

 

สีดำ 

สีดำเกิดจากการหายไปของแสง การมองไม่เห็น ดังนั้นจึงมีนัยออกทาง ลึกลับ ไม่รู้ ซับซ้อน น่าฉงน ทุกข์ โกรธ ไม่ดี สีดำจึงถูกโยงไปถึงความตาย การโศกเศร้า

แต่ทุกวันนี้สีดำถูกโยงไปถึง อำนาจ ชนชั้น และความดีเลิศ ดังนั้น ทุกวันนี้สีดำจึงเป็นข้อเลือกอีกอันหนึ่งเวลาเราต้องการจะสือถึงความเป็น อภิสิทธ์

 

สีม่วง

สีม่วงถือได้ว่าเป็นสีที่ซับซ้อนที่สุดครับ(most complex) เพราะสีม่วงเกิดจากการรวมของสีที่ให้อารมณ์สุดขั่วสองสีครับคือ สีแดง กับ สีน้ำเงิน ครับ คือ สีแดง กับ สีน้ำเงิน

ดังนั้นถ้าเห็นม่วงออกไปทางสีน้ำเงินมากหน่อย ก็จะให้ อารมณ์ ในแนวหนัก เช่น ซื่อสัตย์ มั่นคง จงรักภักดี 

แต่ออกมาทางสีแดงมากหน่อย ก็จะให้อารมณ์ในแนว ฟุ่มเฟือย ความมั่งคั่ง ลึกลับสลับซับซ้อน

แต่ถ้าม่วงออกไปทางม่วงอ่อน จะให้อารมณ์ ทีเป็นหญิง และ โมแมนติกครับ

สมัยโบราณสีม่วงเป็นสีทีทำยาก ดังนั้นเพราะความยากในยุโรปบางประเทศสมัยนั้นจึงมีการใช้เฉพาะ ในหมู่ชนชั้นพระราชวงค์

และเพราะการที่สีม่วงเป็นสีที่เห็นได้ไม่ง่ายนักตามธรรมชาติและถูกมาองว่าสีม่วงเป็นสีที่ไม่แท้ หรือสีที่ไม่เป็นไปตามธรรมชาติ (artificial) - ถึงตรงนี้ รู้แล้วใช่ใหมครับ ว่าทำไมสีม่วงเป็นสีของ...ชาวสีม่วง

 

สีขาว   :-) มองไม่เห็นใช่ใหมละครับ มันคือสีขาวครับ

สีขาวเป็นสีทีมีนัยทาง การแสดงความเคารพนับถือ ความบริสุทธิ ความง่าย  ความสะอาด สันติภาพ ดีงาม สีขาวถือได้ว่าเป็นสีทีเป็นกลางและเหมาะสำหรับทุกอย่าง

ในประเทศทีมีหิมะ สีขาวจะหมายถึงความหนาวเย็นด้วย

[ดร. จันทวรรณ ปิยะวัฒน์]

เรื่องความหมายของสีในแต่ละวัฒนธรรมนี่เป็นเรื่องสำคัญมากค่ะ

คุณณรินทร์คิดว่ามีผลกับการออกแบบเว็บไหมค่ะ :)

[wirasio]

การเลือกใช้สีก็เหมือนการเลือกชิ้นส่วนของสารที่เราต้องการจะนำเสนอไปยังผู้รับสาร สีทุกสีย่อมหมายถึงทุกความหมายชิ้นส่วนของสาร ....ขอบคุณ

[มะปรางเปรี้ยว]

มุมมอง และความรู้สึก ของสีต่าง ๆ ในแต่ละประเทศมีความแตกต่างกันนั้น ถือได้ว่าอิทธิพลของวัฒนธรรมมีส่วนมากเลยนะค่ะ

พี่ณรินทร์มีความคิดเห็นเกี่ยวกับคำถามที่อาจารย์ัจันทวรรณได้ถามไว้ ว่าอย่างไรบ้างค่ะ  

[वीर]

เคยอ่านจากไหนผมจำไม่ได้เหมือนกันว่า ในบางประเทศน่าจะเป็นญี่ปุ่น สีขาวหมายถึงความตาย

[ณรินทร์ เจ.]

อาจารย์จันทวรรณ และน้องมะปรางเปรี้ยวครับ

การศึกษาเรื่องของสีกับวัฒธรรมเป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาของ Cross-Cultural User Interface Design ครับ การศึกทางทางนี้จะพยายามทำความเข้าใจวัฒนธรรมในหลายๆมิติ ครับแล้วเอาแต่ละมิติมาโยงกับ UI components (metal medels, metaphor, navigation, interaction และ appearance)  

ในความเห็นของผมวัฒนธรรมเป็นส่วนหนึ่งที่มีผลแต่จะว่ามีผลโดยตรงเลยก็ไม่ใช่แล้วครับ เพราะเดียวนี้โดย speed of internet และ globalization of knowledge มันมีการกระจายของความรู้และความเข้าใจมากขึ้นทำให้วัฒนธรรมไม่ใช่ผลโดยตรงกับการออกแบบอีกแล้ว แต่ยังเป็น contributed factors แน่นอนครับ

การทีเราทำ UI design (รวมถึงการออกแบบเวปด้วยครับ) ที่สมบูรณ์นอกส่วนทางด้านวัฒนธรรมแล้วก็ยังมีอีก 2 ด้านใหญ่ๆ ครับที่มีผลต่อการออบแบบ UI และต้องนำมาประกอบในการพิจารณาด้วย สองด้านที่ว่านี้คือ

• Cognitive factors และ Intelligence ของ target audience ของเราครับ
• Trust และ Persuasion aspect ของดีไซด์ของเราครับ เรื่องนี้เป็นเรื่องค่อนข้างใหม่ แต่ก็เริ่มแพร่หลายแล้วครับ เริ่มมาจากอาจารย์ท่านหนึ่งที่มหาวิทยาลัย Stanford ชื่อ Dr. B.J. Fogg ได้เริ่มศึกษาเรื่องนี้ ศาสตร์ตรงนี้เรียกว่า Captology (Computer As Persuasive Technology) หรือมีอีกตัวหนึ่งที่จะเริ่มได้ยินมากขึ้นคือ Web Credibility ครับ

 

[ณรินทร์ เจ.]

น้อง วีร์ ครับ 

เคยอ่านมาเหมือนกันครับว่า ดอกคาร์เนชั้นสีขาว ในญึ่ปุ่น หมายถึงความตาย แต่ก็ไมแน่ใจนะครับ

[Patrickz 2.0]

ขอบคุณครับ เป็น blog ที่น่าสนใจมากทีเดียว

[ณรินทร์ เจ.]

ขอบคุณครับ คุณ Patrickz 2.0

[amigo]

คุณณรินทร์ครับ ไม่ทราบว่าบทความนี้มีบทต่อไหมครับ เป็นบทความที่ดีมากเลยครับ ช่วยผมได้เยอะเลยทีเดียว

 อยากศึกษาเกี่ยวกับการใช้สีครับ

[ครูหนุ่ม]

เคยเรียนด้านมนุษยปรัชญา ของ Waldorf มีเรื่องของสี ที่มีอิทธิพลต่อการเรียนรู้ของเด็กด้วย  เวลาเขาวิเคราะห์ภาพวาดของเด็ก เขาดูเรื่องสี เส้น และสัญญะ(sign) ที่เด็กสื่อออกมา  ครั้งหนึ่งเราประชุม dialogue กัน  ลูกเพื่อนคนหนึ่งที่ตามแม่มาด้วย วาดภาพคนหลายคน แต่ละคนมีใบหูด้วย พวกเราประหลาดใจว่าเด็กเล็ก ขนาดนั้นตามหลักเขาไม่วาดใบหู เราตีความกันว่ามันคือ การฟัง (listening)  

[oo_kanitt]

• โอ้........มีวิชาที่เกี่ยวกับสีเยอะนะคะ
• น่าสนใจมาก ๆ ค่ะ