ภะญุปฮ่ะป่า..ญาฆา


ชาวบ้านเขามี กบกินเดือน ชุดความหมายที่มีทั้ง จริยธรรม คุณธรรม สัมพันธภาพกับธรรมชาติ การเตรียมพร้อมในวิถีชีวิตหากเกิด กบขี้ มีความงามของคำพูด รวมทั้งความรักความเทิดทูนที่มีต่อพ่อแม่บรรพบุรุษ...แต่พ่อแต่แม่พาทำมา...

ดิฉันไปประชุมที่บ้านนาดี เมื่อต้นเดือนมีค. ที่ผ่านมา หลังจากวันเกิดจันทรุปราคา เมื่อการประชุมเสร็จสิ้นแล้ว ก็ได้ถามข่าวอาการเจ็บป่วยของพ่อพนิจ ราชาผักเสี้ยน สมาชิกผู้แข็งขันของเราวัยดึก ผู้โดดเด่นในการปลูกผักเสี้ยน ทำผักดองขาย

พ่อพนิจเป็นผู้ที่มีความอดทนอย่างยิ่งยวด เพราะภาวะในครอบครัวที่ความคิดอ่านไม่ไปในร่องรอยเดียวกัน พ่อพนิจจึงผลักดันงานในไร่นาแต่เพียงลำพัง กระนั้นพ่อก็เป็นผู้เปี่ยมด้วยพลัง ไปร่วมกับหมุ่พวก ถึงไหนถึงกันพร้อมแคนคู่ชีพที่เพิ่งหัดเป่ามา ปี สองปีนี้

พ่อพรผู้อยู่ละแวกเดียวกันบอกว่า
ได้ยินเสียงเป่าแคนดังมาอยู่นะ

ดิฉันก็ใจชื้น เพราะตอนที่ไปเยี่ยมพ่อที่โรงพยาบาลนั้นพ่อแทบจะลุกจากเตียมเองไม่ด้ ต้องมีคนพยุง  การตรวจของหมอก็แปลกมาก จากคำบอกเล่าของพ่อ  ๓ โรงพยาบาลของรัฐบอกอาการเจ็บป่วยของพ่อไม่เหมือนกันซักที่ บอกต้องผ่าตัด แล้วก็ไม่ได้ผ่า แล้วก็ว่าไม่มีอะไร ให้กลับบ้าน...

เสร็จจากประชุมแล้วดิฉันจึงแวะไปเยี่ยมพ่อพนิจ พ่อนั่งเล่นอยู่ใต้ถุนบ้าน หน้าตายังอ่อนเพลีย แต่สีสันก็ดูดี หลังถามไถ่อาการแล้ว ก็เลยถามข้อสงสัยต่อ
ได้ยินข่าวว่า พ่อลุกเป่าแคนได้หรือคะ
พ่อพนิจ
โอ๊ย  ไม่ใช่อะไรดอก กบกินเดือน ตอนตี ๔ ตี ๕ ผมก็รู้สึกสงสาร ไม่รู้จะช่วยอะไรได้...คว้าได้แคนก็เลยเอามาเป่าช่วยดวงจันทร์ ไปกับบ้านกับเมืองเขา

เป็นอย่างนี้นี่เอง...เป็นความคิดที่นุ่มนวลเสียนี่กระไร
......

ต่อจากประชุมเขตทางเหนือ ก็ต่อลงมาทางใต้ ที่ดงหลวง
ก็ได้ฟังข้อคิดดี ๆ จากพีน้องดงหลวง ต่อการร่วมเคี่ยวน้ำอ้อยของกลุ่มตามวิสัยการทำงานเอาจริงเอาจัง และละเอียดลออของพี่น้องแถบนี้ และงานของดงหลวงก็ก้าวไปถึงขั้น จะเรียนรู้ที่จะ  สรุปการทำงานจากโครงการที่ได้รับการสนับสนุนจากอบต. เพื่อร่วมกันทำเอกสารส่ง ซึ่งจะทำในการประชุมครั้งต่อไป

จบประเด็นการประชุมแล้ว ก็คุยกันสัพเพเหระ ตอนหนึ่งดิฉันเลยเล่าเรื่องพ่อพนิจให้ฟัง แล้วถามต่อ
ที่บ้านเรายังตีเกราะเคาะไม้ หรือเปล่า
ก็ยังทำอยู่
เราทำไปทำไม
แต่พ่อแต่แม่พาทำ ทำเอาบุญ ช่วยเหลือดวงจันทร์ที่จะถูกกบกิน แต่ก็ไม่รู้หรอกว่า กบคืออะไร... ถ้าดวงจันทร์มืดมิด เราจะมองไม่เห็น ...ดวงจันทร์มีบุญคุณต่อเราให้แสงสว่างกับเรา บอกเวลาเรา เราก็ต้องช่วยเหลือ เราจะได้บุญ
ตอนเด็กกลัวมาก กลัวดวงจันทร์ดับ ผมเอาไม้ท่อนแบน ยาว ยกตั้งขึ้น แล้วปล่อยให้หล่นตูมลงกระทบดิน เสียงดังมาก ให้กบมันตื่น มันจะได้คาย  ทั้งหมู่บ้านก็จะเคาะเสียงเกราะ เสียงตะโกน เคาะถ้วย กาละมัง ดังระงม ชุลมุนเลย
ยังมีการทำนายด้วย ถ้ากบมันขี้ คือเงาดำเคลื่อนผ่านดวงจันทร์ไปแนวนอน ผ่านไปเลย ก็ว่ากันว่า ปีนี้ผลผลิตจะเดือดร้อน
แต่ถ้ากบท้องแตก คือขณะที่เงาดำทับดวงจันทร์อยู่นั้น ดงจันทร์เคลื่อนขึ้นหรือลงออกจากเงาดำนั้น จะดี แสดงว่า อุดมสมบูรณ์จนกบท้องแตก

ตอนท้ายพ่อบอน บอกว่า
ผมฟังในวิทยุ ไม่รู้อะไร ประกาศว่า  ภะญุปฮ่ะ ป่า..ญาฆา.....จั๊กแหม่นหยัง.....
พูดแล้วพ่อบอนและพวกเพื่อน ๆ พากันหัวเราะกันครืน
พวกเราฟังสักครู่ยังจับไม่ได้  จึงได้พากันปล่อยก๊ากออกมา
พูดอีกทีซิพ่อ....

ชุดคำศัพท์    สุริยุปราคา  จันทรุปราคา
ในการได้ยิน การรับรู้ผ่านโสตประสาทของชาวบ้าน

ภะญุปฮ่ะ ป่า..ญาฆา
๕๕๕๕๕

ชาวบ้านเขามี กบกินเดือน  ชุดความหมายที่มีทั้ง จริยธรรม คุณธรรม สัมพันธภาพกับธรรมชาติ การเตรียมพร้อมในวิถีชีวิตหากเกิด กบขี้  มีความงามของคำพูด รวมทั้งความรักความเทิดทูนที่มีต่อพ่อแม่บรรพบุรุษ...แต่พ่อแต่แม่พาทำมา...

กับชุดคำใหม่ที่อาจจะฝึกพูดให้ถูกได้ แต่ไร้ความหมายโดยสิ้นเชิง ทั้งในตัวคำศัพท์นั้นและคุณธรรม จริยธรรม สัมพันธภาพ วิถีชีวิต ความรัก เทิดทูนต่อบรรพบุรุษ...
๕๕๕๕๕

อุทิศ ให้กับตัวเองที่เกิดมาไร้ราก
อุทิศ ให้กับความสูญเสียของชาวบ้านที่ไม่มีโอกาสรู้ตัวและผู้ที่ถูกกระทำทั้งหลาย
อุทิศ ให้กับความฉลาดล้ำของบรรพบุรุษทีส่งทอดต่อลงมา

 

หมายเลขบันทึก: 83930เขียนเมื่อ 14 มีนาคม 2007 13:18 น. ()แก้ไขเมื่อ 11 กุมภาพันธ์ 2012 17:46 น. ()สัญญาอนุญาต: จำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (1)

ผมเคยได้ยินราหูอมจันทร์ กินตะวัน ประมาณนั้นครับ

เพิ่งเคยได้ยินกบกินเดือนครับ

ผมเคยพยายามคิดเหมือนกันว่าทำไมเราเรียกสัตว์ชนิดหนึ่งว่าไส้เดือน ที่สื่อว่าเป็น ไส้ของเดือน ที่รู้สึกว่าเป็นของสกปรก ทำให้ผมไม่กล้าจับไส้เดือนอยู่เกือบยี่สิบปี

จนมาทำวิจัยเรื่องไส้เดือนจึงรู้ว่าไม่สกปรก แต่ก็ใช้เวลานานเหมือนกัน กว่าจะเปลี่ยนความรู้สึกได้

ความรู้เปลี่ยนได้เร็ว ความรู้สึกเปลี่ยนช้า ครับ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท