ชมรมผู้สูงอายุ ร่วมสร้างเสริมสุขภาพช่องปากที่ เขต 5 โคราช (5) ... กิจกรรมผู้สูงอายุ รพ.ประโคนชัย จ.บุรีรัมย์

 

ทพญ.สุวรรณา ค่ะ จาก รพช.ประโคนชัย มาเล่าให้ฟังในเรื่องของกิจกรรมผู้สูงอายุ ในบริบทของ รพ.ประโคนชัย

ลักษณะของประโคนชัย เราเริ่มจากโจทย์ที่เกิดจากกิจกรรมผู้สูงอายุในเรื่องส่งเสริมสุขภาพช่องปากจะทำกันอย่างไร ... เราก็เลยตั้งคำถามว่า เราจะดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุอย่างไร จึงเกิดแนวคิดการประเมินขึ้นมา
มาคิดกันว่า จะส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุยังไง และการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุก็จะรวมเด็กด้วย โดยในเป้าหมายแรกๆ คุณหมอวัชรินทร์จะให้มีการดำเนินงานขึ้นมา พร้อมการกับการดูแลเด็กเล็กที่อยู่ในบ้าน ที่มีผู้สูงอายุด้วย และเป็นเรื่องของทุกคน

จากนั้น เราก็คิดว่า ผู้สูงอายุต้องดูแลตนเองด้วย และต่อมาก็คือ ลูกหลาน คือใคร ที่เกี่ยวข้อง อสม. ทันตบุคลากร องค์กรท้องถิ่น ต้องดูแลผู้สูงอายุด้วย

นั่นคือ ... concept ก็คือ ทุกๆ คนต้องดูแลผู้สูงอายุ

จึงได้กำหนดวัตถุประสงค์ ...

1. ให้ผู้สูงอายุสามารถดูแลสุขภาพช่องปากตนเองได้อย่างเหมาะสม หมายความว่า
   ... ฟันที่มีอยู่ใช้เคี้ยวอาหารได้
   ... ไม่เจ็บไม่ปวด ฟัน
   ... (ถ้าไม่มีฟัน) ใส่ฟันปลอมฃ
2. ได้รับการสนับสนุนการดูแลสุขภาพช่องปาก จากผู้เกี่ยวข้อง (ลูก หลาน อสม. ทันตบุคลากร องค์กรบริหารท้องถิ่น) ซึ่งคนเหล่านี้
   ... สนับสนุน กระตุ้นให้เกิดความสนใจสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ
   ... หาช่องทาง แนวทางการดูแล รักษาช่องปากผู้สูงอายุโดยทันตบุคลากร

และเป็นจังหวะดีที่มีกิจกรรมอื่นเกิดขึ้นมาด้วย คือ มีงานส่งเสริมฯ เข้ามาทำเรื่องผู้สูงวัย เราก็เลยเข้าไปร่วมกิจกรรมกับงานส่งเสริม รวมกิจกรรมที่เกี่ยวกับการสอน และดูแลผู้สูงอายุจริง เอาเรื่องของการดูแลสุขภาพช่องปากเข้าไป ... มีการปรับกระบวนการ โดยเปลี่ยนจากการสอน มาระดมคุยกัน โดยมีโจทย์ว่า ปัญหาของเขาคืออะไร และจะทำอย่างไร มีการแบ่งกลุ่มพูดคุยกัน และมีผู้สูงอายุเป็นตัวแทนกลุ่มมานำเสนอสุดท้าย

โครงการนี้เรียกว่า โครงการสามวัยใส่ใจสุขภาพผู้สูงอายุ ... ซึ่งตัวหลักจะเป็น ชมรมผู้สูงอายุ และงานส่งเสริมสุขภาพ

กิจกรรมที่ได้มีการดำเนินการ จึงได้แก่

1. การแลกเปลี่ยนประสบการณ์การดูแลช่องปาก ... ดำเนินการแล้ว 14 กค.49 จัดร่วมกับงานส่งเสริมฯ ที่วัดกลาง

2. การให้ความรู้ และหาแนวทางร่วมกันในการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ

• ร่วมกับการส่งเสริมฯ เดือนสิงหาคม
• ประเด็นแนว ดูแลตนเอง ดูแลโดยผู้อื่น และ บทบาท ของ อสม.
• สิ่งที่ได้จากการประชุมในวันนั้น ในกระบวนการ หรือกิจกรรมทั้ง 2 ก็คือ เราจัด และให้ความรู้ในการดูแลสุขภาพช่องปากร่วมกัน ทั้งผู้สูงอายุ เอาเนื้อหาที่เขาอยากรู้มาใส่ในช่วงนั้น เราไปขอความร่วมมือจากโภชนากร ให้มาคุยเรื่องอาหารที่เหมาะกับผู้สูงอายุด้วย
• ประเด็นแนวทางที่เราพูดถึงในวันนั้น คือ เรื่องการดูแลตนเอง การดูแลโดยผู้อื่น วันนั้นมี อสม. ที่เข้ามาร่วมด้วย

กลุ่มเป้าหมาย มีผู้สูงอายุ และ อสม. ในเขตรับผิดชอบ

• ผู้สูงอายุ ในเขตรับผิดชอบ รพ.ประโคนชัย ม. ละ 2 คน (28 คน) ให้เขารู้เพื่อ
  ... ชักชวน กระตุ้น จูงใจคนรอบข้าง (เด็กเล็ก เพื่อนบ้าน)
  ... ดูแลช่องปากตนเองได้
• อสม. ในเขตรับผิดชอบ รพ.ประโคนชัย ม. 2 คน (28 คน) ให้เข้ารับรู้ และตระหนักว่า มันเป็นงานหนึ่งที่เขาต้องดูแลผู้สูงอายุ
  ... ดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ ใน ม. ที่รับผิดชอบ
  ... ดูแลสุขภาพช่องปากเด็กเล็ก ม. รับผิดชอบ
  ที่ประโคนชัย เราไม่ได้ฟอร์มเรื่องชมรมเข้ามา แต่อาศัยสิ่งที่มีอยู่

เราให้เขามีการประชุมกลุ่มคุยกันในเรื่อง

• อสม.ควรมีบทบาทในการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุอย่างไรบ้าง
• ใครบ้าง ควรมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ และร่วมมือกันอย่างไร
• เมื่อกลับไป ผู้เข้าประชุม คิดว่าจะกลับไปทำกิจกรรมอะไรที่ส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ

ให้เขาคิด ก็นั่งคุยกัน และมานำเสนอ

ช่วงบ่ายก็แบ่งเป็น 3 กลุ่ม มีการแปรงฟัน และมีทันตบุคลากรช่วยตรวจฟันให้ และแนะนำ แล้วกลับขึ้นมาพูดคุยกัน และกำหนดงานที่จะทำต่อไป

หมอสุวรรณา ... เล่าต่อว่า ปี 2549 ทำแล้วได้อะไร ก็คือ

• ได้ทำ เพราะว่ายังไม่เคยทำกิจกรรมที่ออกชุมชนกันอย่างชัดเจน ... เมื่อทำแล้วก็ได้รู้ว่า ส่งเสริมมันเกิดขึ้นได้ โดยไม่ได้เล่นคนเดียว แต่ชวนเพื่อนร่วมงานที่มีอยู่ หรือว่ารู้ว่าใครทำอะไร ก็จะไปร่วมด้วย จะเริ่มวิธีการเข้าไป connect กับส่งเสริมฯ ว่า มีอะไรที่เกี่ยวกับคนเหล่านี้หรือไม่ จะไป join ด้วย และก็พยายามที่จะพูดคุยหา concept ร่วมกัน
• ได้เรียนรู้ว่า การที่เราจะสร้างบางอย่างขึ้นมา คิดว่า มันจะรวมกลุ่มกันได้โดยธรรมชาติ แต่ความจริงแล้ว มันไม่ใช่ ก็ต้องไปหาแหล่ง เช่น ต้องจับชมรมผู้สูงอายุที่อยู่วัดกลาง เพราะว่า มีกลุ่มอยู่แล้ว ไม่หนีไปไหน ไม่ dinamic เราต้องเข้าไปทำให้ผู้สูงอายุตรงนั้นได้รับกิจกรรมของเราที่เสริมเข้าไป และค่อยๆ ขยาย

ส่วนโครงการ ปี 2550 ... คุณหมอวัชรินทร์ ได้เพิ่มเติมว่าจะทำในเรื่อง

• ประโคนชัยก็จะขยายพื้นที่ออกไปอีก 2 PCU จะทำในชมรมผู้สูงอายุ และเพิ่มกิจกรรมมากกว่าปี 2549
• ไปเชื่อมการทำงานกับฝ่ายส่งเสริมฯ เพราะของฝ่ายส่งเสริม จะมีเรื่องของ อบรมผู้ดูแลผู้สูงอายุอยู่แล้ว