บริบทที่มีความหลากหลายของชุมชน

      การก่อเกิดที่หลากหลายภายใต้บริบทการพัฒนาของชุมชน (อย่างยั่งยืน) ส่งผลต่อการวิจัยและพัฒนาได้อย่างไรนั้น ส่วนหนึ่งน่าจะเกิดจากการเรียนรู้ของตนเองที่พร้อมก้าวออกไปเรียนรู้ต่อภายนอก หรือ การยอมยืนนิ่งๆ อยู่กับที่และรับการพัฒนาถึงตัว

      การพัฒนาตัวเองเป็นสิ่งสำคัญเป็นอันดับแรกๆ ของการพัฒนาประเทศชาติ หากคำกล่าวที่พูดออกไปว่า รักชาติ แสดงให้เห็นอะไรหลายๆ อย่างที่เกิดขึ้น ทุกอย่างที่เกิดขึ้นไม่ใช่ของเรา ตัวเราตั้งแต่เริ่มต้น แต่ให้นึกถึงของส่วนรวมที่เราใช้ร่วมกัน ถ้าหากเรารู้จักคำว่าแบ่งปัน หรือหยิบยื่นให้ โดยรวมแล้วมันเป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นถึงศักยภาพในการพัฒนาตัวเองต่างหาก