โรคซึมเศร้า : คำถามที่ถามกันบ่อย
คำถาม โรคนี้เป็นกรรมพันธุ์ไหม จะมีลูกได้ไหม
คำตอบ จากการศึกษาพบว่ามีผู้ป่วยจำนวนไม่น้อยที่มีญาติป่วยเช่นเดียวกัน โดยเฉพาะกับญาติใกล้ชิดสายเลือดเดียวกันกับผู้ป่วย (ได้แก่ พ่อ แม่ ลูก พี่ น้อง) มีโอกาสป่วยเป็นโรคนี้มากกว่าคนทั่วๆ ไป 2-3 เท่า แต่บางครั้งโรคนี้ก็เป็นขึ้นมาเองได้เหมือนกัน เหมือนกับโรคเบาหวาน โรคความดันเลือดสูง แต่การป่วยเป็นโรคนี้ ก็ไม่ได้หมายความว่าลูกจะต้องเป็นโรคนี้ร้อยเปอร์เซ็นต์ เพราะแม้แต่พ่อและแม่เป็นทั้งคู่ ลูกก็ยังไม่ได้ป่วยไปทุกครอบครัว และเนื่องจากโรคนี้ไม่ได้มีความบกพร่องที่รุนแรงมาก สามารถรักษาได้ การป่วยเป็นโรคนี้จึงไม่เป็นข้อห้ามต่อการมีลูก
คำถาม โรคนี้คือโรคจิตใช่ไหม
คำตอบ ไม่ใช่ โรคจิตหมายถึงโรคที่มีอาการหลงผิด ประสาทหลอน เป็นอาการหลักและมักจะเป็นเรื้อรัง ส่วนในโรคซึมเศร้านั้น อาการสำคัญคืออารมณ์จะเปลี่ยนไปจากปกติ โดยจะซึมเศร้า นอนไม่หลับ กินไม่ได้ ในบางครั้งถ้ารุนแรงมากๆ อาจมีอาการหลงผิดประสาทหลอนได้ แต่ก็พบไม่บ่อยและเป็นไม่นาน เมื่ออาการซึมเศร้าดีขึ้นอาการหลงผิดนี้ก็จะหายไป หากจะเรียกให้ถูกอาจเรียกว่าเป็นโรคทางอารมณ์
คำถาม โรคนี้ไม่รักษาได้ไหม หายเองไหม
คำตอบ หากไม่ได้รักษา โรคซึมเศร้านี้อาจเป็นอยู่นาน 6-12 เดือน ถึงแม้บางคนอาจจะหายเองได้โดยไม่ต้องรักษา แต่ระหว่างนี้เจ้าตัวจะทุกข์ทรมาน จิตใจไม่มีความสุข ซึ่งความทุกข์เหล่านี้จะลดน้อยลงมากหากได้รับการรักษาที่เหมาะสม และปัจจุบันเราทราบแล้วว่าโรคนี้ยิ่งรักษาเร็วยิ่งหายเร็ว โอกาสที่จะเป็นรุนแรงหรือเรื้อรังก็ลดลง
คำถาม โรคนี้รักษาแล้วหายขาดไหม
คำตอบ การรักษาโรคนี้เป็นการรักษาการกำเริบของโรค เมื่อหายแล้ว ก็อาจเป็นขึ้นมาใหม่ได้เหมือนกัน ประมาณกันว่าร้อยละ 50 ของผู้ป่วยเป็นมากกว่าหนึ่งครั้ง ยิ่งกลับมากำเริบก็ยิ่งมีโอกาสเป็นอีกในครั้งต่อไปมากขึ้น ในผู้ป่วยที่เป็นมากกว่า 2 ครั้งอาจต้องกินยาป้องกันไประยะยาวหลายๆ ปี
คำถาม กินยาแล้วไม่เห็นดีขึ้นเลย จะเพิ่มยาได้ไหม
คำตอบ ยาแก้ซึมเศร้าไม่ได้กินแล้วเห็นผลทันตาเหมือนกับยาแก้ปวด ต้องให้เวลาเพื่อยาไปปรับระบบสารเคมีต่างๆ ในร่างกายระยะหนึ่ง อาการซึมเศร้าจึงจะดีขึ้น อาจใช้เวลาหลายสัปดาห์ ในระยะระหว่างนี้แม้จะกินยามากก็ไม่ได้ทำให้อาการดีขึ้นเร็ว แต่กลับจะยิ่งทำให้มีโอกาสเกิดอาการข้างเคียงมากขึ้น เมื่อรักษาไประยะหนึ่งแล้วหากเห็นว่าอาการยังไม่ดีขึ้นเท่าที่ควร แพทย์จะพิจารณาปรับเพิ่มขนาดยาขึ้น โดยที่ยาแต่ละตัวมีฤทธิ์ข้างเคียงแตกต่างกัน ขนาดยาของแต่ละตัวที่ใช้ในการรักษาก็ไม่เท่ากัน นอกจากนี้ยาทุกตัวจะมีขนาดสูงสุดของมันอยู่ขนาดหนึ่ง ซึ่งหากให้ยาเกินขนาดนี้ ผลการรักษาจะไม่ได้ดีขั้นไปอีก จึงไม่ควรเพิ่มยาเอง เพราะจะเกิดผลเสียมากกว่าผลดี
คำถาม กินยามานานแล้วยาจะสะสมในร่างกายไหม
คำตอบ ยานี้ไม่มีการสะสมหรือตกค้างในร่างกาย เมื่อกินเข้าไปแล้วจะถูกขับออกจากร่างกายทางอุจจาระหรือปัสสาวะ ส่วนใหญ่แล้วประมาณ 12-24 ชั่วโมงหลังกินยาระดับยาในร่างกายจะลดลงเหลือครึ่งหนึ่ง แพทย์จึงต้องให้กินยาวันละ 1-3 ครั้ง ตามแต่ว่ายาตัวไหนถูกขับออกจากร่างกายเร็วหรือช้า เพื่อให้ระดับยาในเลือดคงที่ตลอด การรักษาจึงจะได้ผลดี เมื่อหยุดกินยาประมาณ 1-2 สัปดาห์ยาจะถูกขับออกจากร่างกายไปจนหมดในประเทศทางตะวันตกซึ่งมีการศึกษากันอย่างละเอียดถึงผลข้างเคียงของยา ก็ยังไม่พบว่ายาแก้ซึมเศร้านี้เมื่อกินไประยะยาวเป็นปีๆ แล้วก่อผลเสียแก่ร่างกายแต่อย่างไร
คำถาม ยาแก้ซึมเศร้านี้ กินแล้วจะติดไหม เพราะสังเกตว่าถ้าไม่กินยาจะนอนไม่หลับ
คำตอบ ยาแก้ซึมเศร้านี้ ไม่มีการติด การติดยาหมายถึงขาดยาไม่ได้ ต้องกินยาอยู่เรื่อยๆ ถ้าขาดก็จะรู้สึกกระวนกระวาย อยากได้ยามาก และมักจะต้องเพิ่มขนาดยาขึ้นเรื่อยๆ เพราะเกิดการดื้อยาอย่างไรก็ตามหากกินยาไประยะหนึ่งแล้ว (นานกว่า 3 เดือน) ถ้าจะหยุดยาจะต้องค่อยๆ ลดยาลงทีละน้อย โดยเฉพาะหากกินวันละหลายเม็ด ถ้าหยุดยาเลยอาจทำให้มีอาการกระวนกระวาย คลื่นไส้ นอนไม่หลับได้ในช่วงแรกๆ (โดยเฉพาะยารุ่นเก่า) ซึ่งเป็นเพราะร่างกายยังปรับตัวไม่ทัน ผู้ป่วยหลายคนกลัวติดยาจึงกินยาน้อยกว่าที่สั่ง กินๆ หยุดๆ หรือจะกินต่อเมื่อมีอาการมาก การทำเช่นนี้นอกจากจะทำให้มีโอกาสเกิดอาการกำเริบใหม่ได้ง่ายแล้ว การรักษาจะพลอยยุ่งยากไปด้วย
คำถาม ผู้ป่วยบางคนไม่ยอมกินยา จะฉีดยาได้ไหม ผู้ป่วยที่อาการหนักจะฉีดยาได้ไหม
คำตอบ ยาแก้ซึมเศร้าชนิดฉีดไม่เป็นที่นิยมใช้ในโรคนี้ เพราะดังที่กล่าวแล้วว่าการหายของโรคนี้ต้องใช้เวลา การฉีดยาไม่ได้ช่วยให้หายเร็วขึ้น และแม้อาการหนักถึงฉีดยาก็ไม่ได้ทุเลาทันที กล่าวโดยสรุปคือยาฉีดไม่ได้มีผลดีเหนือกว่ายากิน มีแต่เจ็บตัวเปล่าๆ ถ้าผู้ป่วยไม่ยอมกินยาคงต้องอาศัยการชี้แจงให้เขาเห็นความสำคัญของการรักษา ถ้าไม่กินยาเพราะอาการหนักก็อาจต้องรับการรักษาในโรงพยาบาล ญาติควรแจ้งแพทย์เรื่องนี้ เพื่อที่แพทย์จะได้ไม่เข้าใจผิดว่าผู้ป่วยกินยาตามขนาดแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น
คำถาม ตอนนี้กำลังกินยารักษาโรคอยู่ จะตั้งท้องได้ไหม
คำตอบ โดยทั่วไปถ้าป่วยเพียง 1 ครั้งและอาการหายเป็นปกติมานานประมาณ 6 เดือน แพทย์จะค่อยๆ ลดยาลงจนหยุดก่อนจะให้ตั้งครรภ์ แต่หากป่วยมาหลายครั้งและอาการค่อนข้างรุนแรงแพทย์จะยังคงให้ยาต่อไปในขนาดเดิม
ช่วงที่แพทย์เป็นห่วงคือระยะ 3 เดือนแรกซึ่งเป็นระยะสำคัญที่ยาอาจมีผลต่อตัวเด็กได้ ถ้าเผอิญท้องระหว่างกินยาอยู่แพทย์จะประเมินว่าอาการซึมเศร้าที่คุณเป็นรุนแรงไหม ถ้าไม่รุนแรงก็จะหยุดยาโดยค่อยๆ ปรับลดลง และใช้วิธีจิตบำบัดแทน แต่ถ้าป่วยมาหลายครั้งและอาการค่อนข้างรุนแรงแพทย์จะยังคงให้ยาต่อไปในขนาดเดิม โดยอาจเปลี่ยนมาใช้ยากลุ่มที่ค่อนข้างปลอดภัย
ยากลุ่มที่ค่อนข้างปลอดภัยคือยากลุ่มยับยั้งซีโรโตนิน (SSRI) ซึ่งพบว่าโอกาสที่เด็กจะมีปัญหาหลังคลอดไม่สูงกว่าคนที่ไม่ได้กินยา ยาตัวที่แพทย์นิยมใช้ในกรณีนี้คือยาฟลูออกเซติน ส่วนยาชนิดอื่นในกลุ่มนี้ก็ค่อนข้างปลอดภัยเช่นกัน
คำถาม การรักษาด้วยไฟฟ้าเป็นอย่างไร
คำตอบ การรักษาด้วยไฟฟ้าเป็นการรักษาโดยใช้กระแสไฟฟ้าขนาดต่ำมาก ผ่านร่างกายนานประมาณ 1 วินาที โดยวางขั้วไฟฟ้าที่เหนือจุดกึ่งกลางระหว่างหูและหางตาขึ้นไป เมื่อกระแสไฟฟ้าผ่านจะเกิดการเปลี่ยนแปลงในสมองเหมือนกับที่พบในผู้ป่วยที่มีอาการลมชัก ในการรักษาจะทำวันเว้นวัน (จันทร์-พุธ-ศุกร์) ประมาณ 6-8 ครั้ง การรักษาวิธีนี้จะใช้ในผู้ที่มีอาการรุนแรง ผู้ป่วยที่เสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายสูง ผู้ป่วยที่มีอาการโรคจิตร่วม หรือผู้ป่วยที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา หลังทำบางคนอาจมีอาการหลงลืมง่าย ซึ่งจะค่อยๆ กลับคืนมาเป็นปกติในเวลาไม่นาน
ความเห็น (12)
- เป็นบันทึกที่น่าสนใจและแตกต่างจากบันทึกอื่นตรงที่ใช้การถามตอบเป็นตัวนำ
- มีประโยชน์และน่าอ่านครับ
- การมีคนรอบข้างหรือเพื่อนสนิทที่เข้าอกเข้าใจน่าจะมีส่วนช่วยได้ใช่ไม๊ครับ
ขอบคุณครับอาจารย์ ใช่ครับ คนรอบข้างสำคัญมากครับ ญาติจะค่อนข้าง suffer เพราะไม่รู้จะทำยังไงไม่รู้จะดูแลเขายังไง บางทีก็โกรธเขา บางทีก็เห็นใจ
- ขึ้นชื่อว่าโรคแล้วไม่มีอะไรดีเลยนะค่ะ
- ทำให้พลอยซึมเศร้าไปด้วย...ทำอย่างไรดีค่ะ
ขอบคุณมากค่ะ เป็นประโยชน์มากค่ะ ทำให้เข้าใจเรื่องการรักษาด้วยการรับประทานยามากขึ้นเยอะเลยค่ะ
จะรออ่านต่อไปนะคะ
^___^
อ.ลูกหว้าครับ ไม่อันตรายครับ เดี๋ยวนี้เวลาทำเขาจะดมยาผู้ป่วยก่อน เพราะฉะนั้นผู้ป่วยจะหลับไปครับ ไม่มีการชักให้เห็นมีแต่กระแสไฟฟ้าขนาดต่ำมากๆ ผ่าน
ขอบคุณอ.ดร.paew ครับที่แวะเยี่ยม ความซึมเศร้าถ้าไม่ใช่โรคแล้ว หลายๆคนเขาก็ชอบนะครับ เขาว่ามันโรแมนติกดี ผมเองก็งงเหมือนกัน เขาว่าหนังที่เศร้าซึ้งแบบต้องพกผ้าขนหนูเข้าโรงหนังคนจะประทับใจกว่าหนังตลกน่ะ
คุณ is ครับ (อี๊ดหรือเปล่าครับ) จบแล้วครับ แล้วจะหาเรื่องใหม่ๆ มาอัพเดทนะครับ
อ้อ มีอีกเรื่องที่ใกล้เคียงกันคือเรื่องโรคอารมณ์สองขั้วครับ เชิญติดตาม
กินยา inderal 10 mg, และมีอีก 2 อย่างค่ะ คือ ยาเม็ดสีชมพู เม็ดใหญ่ วันละ 3 เม็ด ยาเม็ดสีเขียวอ่อน 1 เม็ด ก่อนนอน ประมาณ 10 ปีแล้ว แต่ตอนนี้ต้องการมีบุตร ต้องทำยังไงค่ะ ตอนนี้ก็ยังไม่หาย อาการจะแบบ บ้า ๆ บ้อ ๆ พูดมาก โกรธง่าย อาการไม่ค่อยแน่นอน ค่ะ ต้องปรึกษาหมอ โดยเฉพาะช่วงหลัง จะมีปัญหาเรื่อง ภาวะอารมณ์ ที่ ดุดัน ไม่ยอมใครค่ะ จะมีบุตรได้ไหมค่ะ อายุ 40 ปีแล้วด้วย
ลูกจะมีปัญหาไหม พวกปากแหว่ง เพดานโหว่ เพราะยา หรือ ว่า เกิดมา แล้วจะมีอาการแบบหนูหรือป่าวค่ะ
ขอบคุณนะค่ะ
ผมเป้นหรือป่าวครับ แบบว่าทำอะไรเชื่องช้าไปหมด ไม่ค่อยมีสมาธิกับเรื่องที่ทำบางที่โดนด่าหรืออะไรกะทบน้อยก้รุ้สึกเจ็บตรงที่อกระแวงคนรอบข้าง เก็บตัวไม่ชอบเข้าหาสังคม
Boonma Ratpho
ผู้ชาย คนเป็นโรคจิต อยู่ในช่วงรับประทานยา สามารถมีบุตรได้หรือไม่ค่
ดุสิตา สังขสูตร
ตอนเด็กๆอายุ10กว่าขวบ(ตอนนี้21) แม่เห็นซึมๆ(ไม่ได้เป็นไข้) แล้วให้น้าพาไปหาหมอที่รพ.แล้วจำได้ว่าน้าบอกว่าเป็นโรคซึมเศร้า วิธีรักษาคือ ฉีดยา หลังจากฉีดยาแล้วอาการก็เป็นปกติ (เคยมีอาการแบบนี้2ครั้ง) ไม่ทราบว่ามันใช่โรคซึมเศร้าจริงๆไหม หรือเป็นโรคอื่นแต่อาการคล้ายๆกัน
ดุสิตา สังขสูตร
ตอนเด็กๆอายุ10กว่าขวบ(ตอนนี้21) แม่เห็นซึมๆ(ไม่ได้เป็นไข้) แล้วให้น้าพาไปหาหมอที่รพ.แล้วจำได้ว่าน้าบอกว่าเป็นโรคซึมเศร้า วิธีรักษาคือ ฉีดยา หลังจากฉีดยาแล้วอาการก็เป็นปกติ (เคยมีอาการแบบนี้2ครั้ง) ไม่ทราบว่ามันใช่โรคซึมเศร้าจริงๆไหม หรือเป็นโรคอื่นแต่อาการคล้ายๆกัน