เข้าใจกันทั่วไปว่า กระทรวงคมนาคม เป็นหน่วยงานราชการที่ควบคุมด้านการเดินทางหรือการเชื่อมโยงของชุมชนทั้งภายในและภายนอกประเทศ โดยจำแนกออกเป็น ๓ มิติ ได้แก่ ทางบก ทางน้ำ ทางอากาศ และหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องทำนองนี้...
คมนาคม เป็นคำบาลี โดยแยกออกเป็น คมน (การไป) + อาคม (การมา) = คมนาคม (การไปและการมา) ...คำนี้เป็นทั้งคำสมาสและสนธิ ดังคำอธิบายต่อไปนี้
คมน และ อาคม มาจากรากศัพท์ว่า คม ในความหมายว่า ไป ..คมน ( คม+น โดย น.หนู เป็นอักษรที่สำเร็จมาจากปัจจัย) ... อาคม ( อา +คม) โดย อา เป็นอุปสัค บ่งความว่า กลับความ นั่นคือ กลับความหมายของรากศัพท์เดิม ฉะนั้น จากความหมายว่า ไป จึงกลับความมาเป็นว่า มา... ดังนั้น อาคม จึงแปลว่า มา
วจนัตถะ คมนญฺจ อาคโม จาติ คมนาคมํ การไปด้วย การมาด้วย ดังนั้น ชื่อว่า คมนาคม (การไปและการมา) ...ศัพท์นี้เป็นสมาส โดยการรวมคำศัพท์ตั้งแต่สองศัพท์ขึ้นไปทำนองนี้ ไวยากรณ์บาลีเรียกว่า ทวันทวสมาส
คมน+อาคม อันที่จริง จะได้เพียง คมนอาคม แต่เป็น คมนาคม ..ก็เพราะมีการเชื่อมต่ออักษรภายในอีกครั้งซึ่งไวยากรณ์บาลีเรียว่า สนธิ
ดังนั้น กระทรวงคมนาคม น่าจะแปลว่า กระทรวงว่าด้วยการไปและการมา ...โดยประการฉะนี้
