บะ พ่อใหญ่ดา มหาวิทยาลัย
22 ธันวาคม 2549 พวกเราชาวเม็กดำได้รับเกียรติจากอาจารย์คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎอุบลราชธานี พร้อมด้วยผู้ร่วมคณะเดินทางจำนวน 50 ท่าน มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันที่เม็กดำ ด้วยบรรยายกาศของญาติมิตร จังหวะและโอกาสที่ทุกวันศุกร์ของทุกสัปดาห์โรงเรียนบ้านเม็กดำ มีการเรียนรู้ร่วมกันของครู นักเรียน ชุมชน(กลุ่มช้างน้าว) วันนี้จึงมีกิจกรรมหลายอย่าง อาทิเช่น
มัคคุเทศก์น้อย ซึ่งผู้มาเยือนจะแปลกใจที่มาถึงถิ่นแล้วไม่มีครู ผู้บริหาร กรรมการโรงเรียน มาต้อนรับ
การเรียนรู้แบบ 123 (ฉบับเม็กดำ ) น่าสนใจว่า ครู 3 คน จัดการเรียนรู้ร่วมกับนักเรียน 3 ชั้น ( ป.1 ป. 2 ป.3) อย่างไร
การเรียนรู้วิทยาศาสตร์ (ฉบับเม็กดำ) เมื่อครูหนึ่งรู้ชื่อวิทยาศาสตร์ ครูอีกคนหนึ่งรู้ว่าคุณค่าของสิ่งนั้นคืออะไร
นอกจากนี้ยังมีอีกหลายวิชาที่เราเปิดสอนในทุกวันศุกร์ของทุกสัปดาห์ วิชาการเพาะมะขามป้อม วิชาการเพาะสมอไทย วิชากล้วยใหญ่ วิชาลำพังชู วิชาปฏิทินป่า ฯลฯ
ด้วยแนวคิดบนฐานของการเคารพความรู้ที่มีอยู่ในตัวคน โรงเรียนบ้านเม็กดำร่วมกับชุมชนและพันธมิตรทางวิชาการ ได้ร่วมกันออกแบบการเรียนรู้เพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างมีเหตุผลของคนกับคนและคนกับสิ่งรอบตัว
eco zone ได้รับการอธิบายจากนักวิชาการว่าเป็นพื้นที่โล่งตามป่า ซึ่งจะมีพื้นที่มากบ้างน้อยบ้างตามสภาพภูมิศาสตร์ เป็นการเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ มีประโยชน์ในระบบนิเวศมากมาย
บะ ได้รับการอธิบายจากพ่อใหญ่ดา ครูภูมิปัญญาท้องถิ่นบ้านเม็กดำว่า เป็นรอยต่อของพื้นที่ป่ากับพื้นที่นา เป็นที่อยู่อย่างชุกชุมของเห็ด ผักติ้ว และของกินได้อีกหลายชนิด สำคัญมากอีกประการหนึ่งคือจะเข้าป่าต้องรู้จัก บะ ว่าป่านั้นมี บะกี่แห่ง ถ้าจะนัดหมายหรือหลงป่าให้หา บะให้เจอแล้วทุกอย่างจะดีเอง
เด็กนักเรียนโรงเรียนบ้านเม็กดำ ได้มีโอกาสเรียนคำว่า บะและ eco zone ไปพร้อมๆกัน จากนักวิชาการและพ่อใหญ่ดา ทำให้รู้และเข้าใจว่าสองคำนี้คือสิ่งเดียวกัน
ณ วันนี้ที่เม็กดำ พวกเรากำลังออกแบบการเรียนรู้ดังที่ได้ยกตัวอย่างข้างต้น ด้วยความหวังให้ลูกหลานทุกคนมีความรู้เพียงพอที่จะอยู่อย่างมีศักดิ์ศรีในท้องถิ่น พวกเรายังต้องการแรงใจ แรงความคิดจากพันธมิตรทางวิชาการทุกท่าน
เราชาวเม็กดำได้ริเริ่มทำในสิ่งใหม่ๆ ที่สำคัญตอนนี้ผู้ปฏิบัติงาน (ในบางครั้ง) ก็ยังไม่แน่ใจว่าจะปฏิบัติการสอนได้ถูกทิศทางหรือเปล่านะคะ แต่เราก็พร้อมที่จะน้อมรับข้อเสนอแนะจากทุกๆ ส่วน ทุกๆ ท่าน เพื่อนำไปพัฒนาและปรับปรุงต่อไปค่ะ
หากจะเดินทางเข้าเม็กดำ ต้องรู้จัก "บะ" แล้วบะของโรงเรียนเม็กดำอยู่ที่ไหน ช่วยตอบด้วย (จะได้ไม่เดินหลงทาง"