หัวใจแห่งการวิจัยตามวิถีพัฒนบูรณาการศาสตร์

ครั้นเมื่อเคยมีโอกาสนั่งเรียนอยู่ในหลักสูตรพัฒนบูรณาการศาสตร์ (Integral Development Studies) มีคำถามใหญ่ที่ตั้งใจว่าจะหาคำตอบให้ได้ว่า "หลักสูตรนี้สามารถทำวิจัยได้ทุกสาขา" คือ ทำเรื่องอะไรก็ได้ แล้วอะไรล่ะ คือหัวใจแห่งหลักสูตรสาขานี้ที่ผู้มีสติปัญญาคิดค้นขึ้นมาเพื่อแก้ไขปัญหาและพัฒนาชาติไทย...

เวลาสิบกว่าปีหลังจากที่ได้เฝ้าค้นหาคำตอบ ด้วยเริ่มแรกจากการฝังตัว สุดท้ายก็กลายเป็น "ต้องแลกด้วยชีวิต" คำตอบง่าย ๆ จากคำถามว่า ทำวิจัยอะไรก็ได้ ก็คือ จะทำอะไรก็ได้จริง ๆ นั่นแหละ แต่ทุกอย่างที่ทำ "ต้องทำเพื่อให้ เพื่อเสียสละ"

เราจะทำวิจัย ทำวิทยานิพนธ์ สาขาใด เรื่องอะไร ทุกอย่างต้องคิดเพื่อให้ เพื่อเสียสละ

เราต้องมีความเห็นที่ถูกต้อง เข้าใจถูกต้อง เป็นส่วนเบื้องแรกที่สำคัญในการคิดที่จะทำวิจัยหรือลงมือกระทำใด ๆ 

ต้องคิดให้ผู้อื่นได้รับประโยชน์ โดยไม่ต้องคิดเลยว่า มันจะยากลำบากสำหรับเราสักแค่ไหน เพราะความยากลำบาก อุปสรรค ปัญหาต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้นแก่เราในวันข้างหน้าจากการได้มาซึ่งหัวข้อวิจัยนั้น นั่นแหละคือโอกาสในการสร้างความดี เป็นโอกาสในการให้ การเสียสละ

ในทุก ๆ ย่างก้าวในการเรียน การศึกษา การทำวิทยานิพนธ์ เราต้องรวบรวมสรรพความรู้ รวบรวมสติเพื่อกลั่นกรองให้ออกมาเป็นปัญญา แล้วนำปัญญานั้นมาสร้างคุณประโยชน์ให้แก่ส่วนรวม

"บุคคลผู้ให้ ผู้เสียสละ บุคคลนั้นถึงจะมีปัญญา เมื่อเรามีปัญญา เราก็ต้องมาให้ มาเสียสละ" ทุกอย่างหมุนวนซ้ำไปซ้ำมา ง่าย ๆ แค่นี้ 

คำว่าให้ คำว่าเสียสละ ต้องตามติดอยู่ในชีวิตของเราเสมอ

ครั้งพุทธกาล... พระพุทธองค์ทรงตรัสถามเพราะอานนท์ว่า "อานนท์ เธอคิดถึงความตายวันละกี่ครั้ง" พระอานนท์ทรงตอบว่า "ข้าพเจ้าคิดถึงความตายวันละพันครั้ง..." พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า "อานนท์ เธอยังประมาทอยู่ พระตถาคต คิดถึงความตายทุกลมหายใจ

พระพุทธดำรัสแห่งพระตถาคตนี้ ตรัสเพื่อไว้เป็นแนวทางในการปฏิบัติของพระภิกษุผู้มุ่งสร้างประโยชน์ตนและประโยชน์ผู้อื่นให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาท ฉันใด ความคิดของนักวิจัย นักวิชาการ ตามวิถีทางแห่งพัฒนาบูรณาการศาสตร์ คือ การคิดเพื่อให้ เพื่อเสียสละในทุก ๆ ลมหายใจ ฉันนั้น...