ความคิดเชิงสร้างสรรค์กับการสอนหนังสือ

ความคิดสร้างสรรค์กับการสอนหนังสือ

โดย...ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.สุทธิชัย ปัญญโรจน์

อาจารย์ประจำบัณฑิตวิทยาลัย ม.พิษณุโลก นักพูด วิทยากร นักเขียน

www.drsuthichai.com

                ทำไมคุณครู  อาจารย์ วิทยากร ผู้สอน จะต้องมีความคิดสร้างสรรค์เพื่อใช้ในการสอนหนังสือ เหตุผลก็เพราะว่า ปัจจุบันระบบการสอนหนังสือได้เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม เช่น

                1.บทบาทของครูหรือผู้สอนได้เปลี่ยนแปลงไป เดิม หน้าที่ของคุณครูและผู้สอนจะมีหน้าที่ คือ เป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ , ซักถามบ้าง , เป็นศูนย์กลาง , สอนหน้าชั้น, เป็นผู้ป้อนความรู้ แต่ปัจจุบัน คุณครูหรือผู้สอน มีหน้าที่ เป็นผู้ชี้แนะ , พูดน้อยลง ,ใช้สื่อมากขึ้น / มีความหลากหลายในการสอน,มอบงาน,ทำงานกลุ่ม,อภิปราย  สนับสนุน,ชี้แนะ,ให้คำปรึกษา

                2.บทบาทของผู้เรียน เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม กล่าวคือ ผู้เรียนเป็นผู้รับ, นั่งฟัง , ไม่กระตือรือร้น,  รอจด,ไม่ตอบคำถาม,ฟังอย่างเดียว,รอความรู้จากอาจารย์   แต่ปัจจุบันผู้เรียนมีการค้นคว้ามากขึ้น,เรียนอย่างมีส่วนร่วม,แสดงความคิดเห็นมากขึ้น,เปลี่ยนบทบาทมานำเสนอมากขึ้น

                3.กิจกรรมการเรียนการสอน เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม กล่าวคือ บรรยาย, ให้งาน, พูดหน้าชั้น,  เน้นถ่ายทอด แต่ปัจจุบันกิจกรรมการเรียนการสอนต้องมีการจัดประสบการณ์ / สถานการณ์จริง,แบ่งกลุ่มให้นักศึกษามีกิจกรรม,ซักถามมากขึ้น,การเรียนรู้นอกห้อง,ให้ผู้เรียนฝึกปฏิบัติจากความรู้ที่ได้รับ,เรียนอย่างมีส่วนร่วม

            4.บรรยากาศของการเรียนการสอน เปลี่ยนแปลงไปจากเดิมกล่าวคือ ไม่น่าเรียน,อาจมีพูดบ้างแต่อย่างเป็นทางการ,กดดัน  หลับ,ห่างเหินระหว่างผู้เรียนและผู้สอน,เงียบ  สงบ ,มีปฏิสัมพันธ์น้อยมาก แต่ปัจจุบัน สนุกสนาน  เป็นกันเอง  ใกล้ชิด,มีการแลกเปลี่ยนความรู้ ตื่นเต้น,อาจมีเครียดบ้างระยะแรก

โต้ตอบ มีส่วนร่วม มีกิจกรรม,ผู้เรียนได้รับการกระตุ้นให้เกิดการคิดและมีปฏิสัมพันธ์มากขึ้น

                5.สื่อการเรียนการสอน เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม กล่าวคือ กระดานดำ ,ไวท์บอร์ด ,แผ่นใส,กระดาน,เอกสาร, หนังสือ,ผู้สอนเป็นสื่อ แต่ปัจจุบันมีความทันสมัย โทรศัทพ์มือถือ ,IT , อินเตอร์เน็ต,

เว็ปไซต์การศึกษา,คอมพิวเตอร์, เทคโนโลยี,สื่อเรียนรู้ด้วยตนเองได้ทุกเวลาทุกสถานที่

6.ปฏิสัมพันธ์ ระหว่างครูหรือครูที่ปรึกษา เปลี่ยนแปลงไปจากเดิม กล่าวคือ ทางเดียว ,ห่างเหิน เปลี่ยนแปลงเป็น สองทาง,รอบด้าน

เมื่อระบบการเรียนการสอนทั้งหมดข้างต้นมีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม คุณครู  อาจารย์ วิทยากร ผู้สอน ต้องมีการปรับตัว มีการเปลี่ยนแปลง สิ่งเครื่องมือหนึ่งที่ควรจะนำเอามาใช้ก็คือ ความคิดสร้างสรรค์

ความคิดสร้างสรรค์ หมายถึง การคิดสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ (Creative thinking) เป็นการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ที่แตกต่างไปจากเดิมและใช้ประโยชน์ได้อย่างเหมาะสม  องค์ประกอบของความคิดสร้างสรรค์               ได้แก่ ความคิดนั้นต้องเป็นสิ่งใหม่ (New, Original) ใช้การได้ (Workable) และมีความเหมาะสม (Appropriate)

ปัจจุบันกระผมทำหน้าที่เป็นวิทยากรและอาจารย์ประจำมหาวิทยาลัย ถ้าถามว่า กระผมถอดเสื้อผ้าไปสอนหนังสือ พวกเราคิดว่าเป็นความคิดสร้างสรรค์หรือไม่ คำตอบคือไม่  เพราะองค์ประกอบของความคิดสร้างสรรค์คือ ความคิดนั้นต้องเป็นสิ่งใหม่ (New, Original) ใช้การได้ (Workable) และมีความเหมาะสม (Appropriate) ถ้าถอดเสื้อผ้าไปสอนหนังสือเข้าองค์ประกอบเป็นสิ่งใหม่ก็จริง แต่ใช้การไม่ได้และไม่มีความเหมาะสม

ซึ่งถ้าหากคุณครู สามารถสร้างสื่อที่สร้างสรรค์ วิธีการสอนที่สร้างสรรค์ รูปแบบการสอนที่สร้างสรรค์ หรือทำสถานที่สอนให้สร้างสรรค์ ก็จะสามารถดึงดูดใจให้นักเรียนหันมารักการเรียนรู้ได้ ฉะนั้นคุณครูยุคใหม่ต้องรู้จักใช้ความคิดสร้างสรรค์ในการทำงาน