ปราชญ์ชาวบ้าน ตำบลหินมูล อำเภอดอนตูม จังหวัดนครปฐม ครั้งที่ 5

วันที่ไปลงพื้นที่ วันที่ 5 มีนาคม 2561 เวลา 13.10 น. ได้ไปลงพื้นที่ ณ หมู่บ้านทุ่งผักกูด ซึ่งเป็นบ้านของคุณป้าแสงเทียน ผู้ให้ข้อมููลเมื่อเราไปถึงเราก็ได้สอบถามคุณป้าแสงเทียนเลย เพราะวันนี้คุณป้ามีธุระที่ต้องไปทำ เราขอเริ่มทำการสัมภาษณ์คุณป้าแสงเทียนโดย...

       สอบถามถึงการเปลี่ยนแปลงของประเพณีการทำขวัญข้าวและพิธีกรรมการทำขวัญข้าวได้บอกว่าในสมัยก่อนปู่ย่าตายายได้ทำการสอนให้เรารู้ถึงคุณค่าของพื้นน้ำพื้นดินและอาหารที่มีอยู่ตามธรรมชาติ โดยมีที่ยึดเหนี่ยวจิตใจคือพระแม่โพสพ ผู้ปกปักรักษาน้ำดิน ทำให้พืชที่เราปลูกอุดมสมบูรณ์  คนแก่สมัยก็เขาก็ทำขวัญข้าวพิธีเซ่นไหว้เพื่อให้แม่โพสพรับของเซ่นไหว้และรักษานาข้าวที่ตั้งท้อง  ไม่ทำให้เมล็ดข้าวล้ม หนอน สัตว์ต่าง ๆ มากล้ำกราย ได้ผลผลิตอุดมสมบูรณ์ ตลอดจนถวายแก่พระสงฆ์เมื่อข้าวนาสุกดีแล้ว พอมาถึงในยุคปัจจุบันวัยรุ่นคนรุ่นหลังส่วนใหญ่มักไม่ค่อยได้ให้ความสนใจเท่าไรมากนักบางบ้านก็ไม่ได้ส่งต่อถึงลูกหลาน บางคนก็ต้องเลิกทำนาเพราะเศรษฐกิจในบางช่วงตกต่ำทำให้เป็นหนี้จนต้องเปลี่ยนการทำนาไปทำงานด้านอื่นจนทำให้ประเพณีลดน้อยลง และทำให้ไม่มีผู้สืบสานประเพณีนี้จึงมีคนเฒ่าคนแก่เท่านั้นที่รู้ดีเกี่ยวกับความเชื่อในเรื่องของพระแม่โพสพ ถ้ามีลูกหลานอยากศึกษาป้าก็ให้ความรู้ได้เท่าที่ป้าได้จากตายายสอนมา ป้าแสงเทียนได้กล่าวอีกว่า "ป้าก็ไม่อยากให้ประเพณีดีๆหายไปอยากให้วัยรุ่นรู้คุณค่าของข้าวที่กินกันบ้าง" 

ถ่ายภาพโดย นายจิระวัตร ตะลีขัน 

ถ่ายภาพโดย นางสาววิศรุตา พราทิตย์ 

       การที่เราลงไปสอบถามเรื่องของวันนี้ประเพณีได้ลดลงไปมาก และพื้นที่รอบๆก็ไม่ค่อยมีการทำนามากนัก จะมีก็แต่ที่วัดทุ่งผักกูดที่สร้างพื้นที่ทำนาเล็กๆไม่ใหญ่มากขึ้นมา เพื่อเอาไว้เป็นประเพณีและพอข้าวตั้งท้องก็จะทำพิธีกรรมขอขมาพระแม่โพสพและเมื่อถึงเวลาเก็บเกี่ยวข้าวเมื่อข้าวโต เป็นการรักษาประเณีที่อยูู่ในเขตองวักทุ่งผักกูดและเป็นการสร้างงานเพื่อให้ผู้คนได้เรียนรู้ในพิธีกรรมต่างๆไม่มากก็น้อย 

ถ่ายภาพโดย นางสาววิศรุตา พราทิตย์