NoNo ยืนยัน มั่นใจ ไม่สูบ : ทันตบุคลากรไทย ร่วมต้านภัยยาสูบ (Input)

ช่วงเช้าวันแรกของการประชุม  เพิ่มสายสัมพันธ์พี่น้องเครือข่าย NoNo gang สนุกสนานพอประมาณ  คนเก่าจำกันแม่น  รู้ลึกตามเวลาและงานการอื่น ๆ ที่ทำด้วยกันมา 
ค่อย ๆ เติมความเป็นพี่น้องสำหรับคนใหม่ที่เพิ่งมาเจอกัน  ผ่านสายสัมพันธ์ประเด็นงานที่เกี่ยวข้องกับบุหรี่ ... Stop tobacco

ช่วงบ่ายพี่จอย entertainer มืออาชีพจริง ฮา ๆ บวกขยับกายเคลื่อนไหวแทบทุกชั่วโมง

แล้วจึงสุ่มอย่าง Purposive  เพียง ๖ พื้นที่   มีทำมาสามปี  สองปี  ปีแรก ... ให้เห็นวิวัฒนาการ
คนที่ทำมาก่อน  ไม่มีใครย่ำอยู่กับที่  มีแต่ขยายกิจกรรม  เพิ่มผู้คนภาคีต่าง ๆ เข้ามา  ขยายพื้นที่ออกนอกรั้วโรงพยาบาลไป
คนที่ทำเชิงลึก  มีเรื่องราวละเอียดของเรื่องเล่าที่น่าสนใจมาก  เก็บไว้เล่าต่อหลังเบรคภาคบ่าย  ในช่วง World cafe ด้วยนะคะ
ช่วงแรกนี้  เพื่อเป็น Input ประสบการณ์นำเข้าวงแลกเปลี่ยนเรียนรู้  ลองติดตามที่ทีม Note-taker คุณหมอต้นอ้อและพี่สุรัตน์เก็บมาก่อนนะคะ
(ทพญ.สุรัตน์  มงคลชัยอรัญญา  ทพญ.ปิยะนุช  เอกก้านตรง)

^_,^

ลำพูน

• เริ่มเมื่อ พย.- ธค. ๒๕๖๐ ที่คลินิกทันตกรรม รพ.ลำพูน

• เริ่มเข้าที่ รร.ประถม เนื่องจากเป็นกลุ่มที่อยู่ในมือเราอยู่แล้ว ถ้าทำในกลุ่มมัธยม เขตอำเภอเมืองจะทำงานยาก
• กระบวนการ  -เจ้าหน้าที่ไปประชุมที่พัทยา ที่สำนักทันตฯ จัด                

                    -คลินิกทันตกรรม นำไปต่อยอด  โดยแนะนำผู้สนใจเลิกบุหรี่ไปคลินิกเลิกบุหรี่ (คลินิกฟ้าใส) ของโรงพยาบาล

                    -จัดรณรงค์/ประชาสัมพันธ์  เด็กนักเรียนประถมฯ ๒๐ แห่ง

                    -เดิมปี ๒๕๕๘ - ๒๕๖๐  ประกวดคำขวัญ  ให้รางวัล มีนักเรียนที่ได้รางวัลระดับประเทศด้วย

                     -บูรณาการไปกับงานประชุม "อ่อนหวานต้านอ้วนชวนกันฟันดี ปี ๑" ช่วงแรกยังไม่มีงบประมาณ  ใช้งบส่วนอื่นมาช่วย

                     -ขอสิ่งสนับสนุนจาก website NoNo

                     -จัดกิจกรรมใน ป.๔ - ป.๕  ละลายพฤติกรรม เขียนโปสเตอร์  กระดาษ อยากได้อะไร  ถ้าไม่อยากให้ผู้ปกครองสูบบุหรี่  จะปฏิเสธ  จะบอกอย่างไร

                     -ร่วมกับโครงการ โรงเรียนสุขบัญญัติ

^_,^

กำแพงเพชร

โรงพยาบาลทุ่งโพธิ์ทะเล  อ.เมือง  จ.กำแพงเพชร

• งานใหม่ ไม่เคยทำมาก่อน  เดิมเน้นงานเด็กชวนกันฟันดี เคยแต่ทำงาน ส่งเสริมสุขภาพ  เป็นงานใหม่ที่ท้าทาย (สสจ.ชวนทำ)

• เริ่มทำวันงดสูบบุหรี่โลก ไม่มีเงินไม่มีของ

• ไปประสานงานกับโรงเรียน  ดูสถานการณ์ ว่ามีคนสูบบุหรี่กี่คน  นักเรียนเกือบ ๖๐๐ คน โฟกัสที่มัธยมต้นประมาณ ๔๐๐ เพราะอยากรู้อยากลอง

• ผลการสำรวจ คนที่สูบจำนวน ๘ คน จากนักเรียน ๓๙๕ คน (ม.๑ = ๒ คน ,ม.๒ = ๓ คน ,ม.๓ = ๓ คน

   กลุ่มเสี่ยง ๕ คน ๑.๒๖ %  อายุน้อยที่สุดที่เริ่มสูบตั้งแต่อยู่ ป.๔ สูบก่อนอยู่มัธยม  มาจากโรงเรียนใกล้เคียง

• โรงเรียนนี้  เริ่มงาน To be No.1  ครูช่วยคัดกรอง เฝ้าระวังจุดเสี่ยง ห้องน้ำชาย หาข้อมูลจากกลุ่มเพื่อนนักเรียน
• หาสิ่งของสนับสนุนจากสิ่งที่มีไปทำกิจกรรม :-แปรง ยา เสื้อของทีมยาเสพติด  ร่วมมือจากเภสัชกรที่ทำงานยาเสพติดอยู่
• ปีต่อไปจะทำเป็นโครงการ  นำสมุนไพรมาช่วยเลิกบุหรี่ตามความสมัครใจ / จัดรณรงค์วันงดสูบบุหรี่  ทำแผนของโรงพยาบาล

• โรงเรียนที่เข้าได้รับรางวัลของเด็กมากมาย

• ปัญหา ครูดูแลไม่ทั่วถึง  เด็กอยู่กับปู่ย่าตายาย  คบเพื่อนต่างโรงเรียน  เด็กไม่ยอมรับว่าสูบ  เพื่อนไม่กล้าบอก  สภาพแวดล้อม •หัวหน้าฝ่ายไปให้ความรู้   เล่นเกมตอบปัญหา  ชิงรางวัล

^_,^

กาฬสินธุ์

โรงพยาบาลคำม่วง  อำเภอคำม่วง

• ทีมประกอบด้วย พยาบาลวิชาชีพเชี่ยวชาญด้านยาเสพติด, ทันตาภิบาล
• ได้ทำงาน Just say no ร่วมกับงานทันตกรรม
• อำเภอคำม่วงเป็นพื้นที่สีแดง มียาเสพติดเยอะ

• เลือกโรงเรียนนำร่องที่มียาเสพติดระบาดมากที่สุด คือ  โรงเรียนบ้านโนนค้อ ออกเชิงรุกร่วมกับสหวิชาชีพ

• สำรวจสถานการณ์ของโรงเรียน พบเด็กที่อายุน้อยที่สุดที่เริ่มสูบบุหรี่  คือ ป.๑ ประมาณ ๕๐% เคยสูบบุหรี่และยาเสพติดชนิดอื่นมากกว่าบุหรี่  เรื่องบุหรี่เป็นเรื่องธรรมดา ๆ มากที่เค้าจะลอง ไม่ได้คิดว่าเป็นอันตราย  อาจจะยังไม่ถึงขั้นติด  แต่เคยลอง

^_,^

โรงพยาบาลสงฆ์  กรมการแพทย์

poster ที่เคยไปนำเสนอผลงาน

สรุปผลงานปี ๒๕๖๐

• คนไข้ ๓๐๐/วัน  คนไข้ที่สูบบุหรี่ประมาณ ๕๐%  ตั้งแต่สามเณร  พระ   มีทั้งที่สูบมาก่อนเป็นเณร
• ปี ๒๕๕๘  ตั้งคลินิกอย่างจริงจัง  รวบรวมคณะกรรมการ  เขียนโครงการ
• จัดประชุมคณะกรรมการ  คิดว่าอยากให้มีกิจกรรมอะไรบ้างในคลินิก
• จัดกิจกรรมรณรงค์วันรณรงค์วันงดสูบบุหรี่โลก  ประชาสัมพันธ์ ให้ความรู้  ประกวดคำขวัญ  บอร์ด  สัมภาษณ์คนที่เลิกบุหรี่ได้มาเล่าประสบการณ์

• ออกเชิงรุก  นำร่อง ๓ วัด  คัดกรองสุขภาพเบื้องต้น  หาคนที่สูบบุหรี่  บรรยายให้ความรู้  ยาที่ช่วยเลิกบุหรี่  รับสมัครพระที่อยากเลิกบุหรี่มาเข้าคลินิก

• กรรมการเป็นสหวิชาชีพ แพทย์ ทันตแพทย์ เภสัช พยาบาล นักจิต เจ้าพนักงานทันตฯ

• เชิญจิตแพทย์มาพูดคุยเสวนา “ทำไมเราถึงติดบุหรี่และจะเลิกได้อย่างไร”
• ประกวดคำขวัญ   เจ้าหน้าที่โรงพยาบาลให้ความสนใจส่งคำขวัญเข้าประกวด  ทำ Poppular vote ให้เกิดความตระหนักและมีส่วนร่วมของทุกคน
• ผลงานปี ๒๕๕๘ - ๒๕๖๐ พระที่เข้าร่วมคลินิกเลิกบุหรี่ ๓๗๐ รูป เลิกได้แล้ว  ๒๘ รูป   ปี ๒๕๖๐  เลิกได้  ๒ รูป   รวมเลิกได้  ๓๐ รูป

• ปี ๒๕๖๐  ออกเชิงรุก ๒  วัด

• ร่วมกิจกรรม  "สามเณรรุ่นใหม่ใส่ใจรักษ์ฟัน"  ตรวจฟัน  ถวายความรู้  โดย ทันตแพทย์  เภสัชกร  นักจิตวิทยา   เจ้าพนักงานทันตฯ  ผู้ช่วยทันตแพทย์    ตรวจ  ๙๔ รูป  สูบบุหรี่  ๑๙ รูป

• ส่งต่อให้นักจิตวิทยา รับส่งต่อเข้าคลินิก เป่าเครื่องวัดคาร์บอนมอนอกไซด์ ให้คำปรึกษา
• อื่น ๆ ได้รับการนิเทศจากแผนงานบุหรี่ฯ   ศึกษาดูงาน ประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (พัทยา)

^_,^

จังหวัดอุบลราชธานี

• เริ่มทำปี ๒๕๕๘ - ๒๕๖๐
• เข่าร่วม ๕ โรงพยาบาลชุมชน   อำเภอเขื่องใน  ๕๐ พรรษา  กุดข้าวปุ้น  พิบูลมังสาหาร  สว่างวีระวงศ์ ,   ๗ รพ.สต.
• ดำเนินการ  ๓  รูปแบบ  คลินิกเลิกบุหรี่  กิจกรรมเชิงรุก และป้องกันนักสูบหน้าใหม่
• คลินิกทันตกรรมปลอดบุหรี่   จัดมุมให้คววามรู้  ส่งต่อผู้ต้องการเลิกบุหรี่  ส่งรายงาน
• คัดกรองคนที่มารับบริการทันตกรรม  ให้ความรู้  ซักถามพฤติกรรมการสูบ  ความเห็น  ตรวจช่องปาก  วางแผนการรักษา  ส่งรายงาน  แผ่นให้คววามรู้  โปสเตอร์  จัดบอร์ด

• มีสรุปรายงานของทุกโรงพยาบาล   รพ.สต. ผู้รับบริการทั้งหมด ๓๕,๕๒๐  คน  สูบ  ๑,๘๔๔ คน   ต้องการเลิก  ๑๖๗ คน
คนที่สามารถเลิกได้  ๙ คน

• กิจกรรมเชิงรุก ๑) จัดรณรงค์งดสูบบุหรี่โลก ที่ศาลากลางจัหวัด ให้เกียรติบัตรโรงพยาบาลทุกแห่ง  ที่เข้าร่วมกิจกรรม

                      •๒) จัดประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ระดับอำเภอ/ตำบล ในแต่ละกลุ่มเป้าหมาย  ผู้บริหาร  ผู้รับบริการทันตกรรม  อสม.ชมรมผู้สูงอายุ  นักเรียนมัธยมต้น ประถม

•ปัองกันนักสูบหน้าใหม่  สอดแทรกไปกับกิจกรรมฟันสะอาดเหงือกแข็งแรง  รร.มัธยม ค่ายอบรมต่างๆ  ให้ความรู้ ทำแบบทดสอบ  สอบถามพฤติกรรมสูบบุหรี่
• อบรมแกนนำ เพื่อโรงเรียนปลอดบุหรี่  ร่วมกับงาน NCD เข้าฐาน แสดงบทบาทปฏิเสธการสูบบุหรี่
• อื่น ๆ นำเสนอผลงานเด่น

• แผนที่จะทำ  คลินิกต่อเนื่อง  รณรงค์แลกเปลี่ยนเรียนรู้  ให้ความรู้ ขยายคลินิกต้นแบบไปอีก ๕ โรงพยาบาล  ทำป้องกันนักสูบหน้าใหม่  ให้ครอบคลุมทุกอำเภอ
• ปัญหา  ผิดนัด  ตามต่อเนื่องไม่ได้  ย้ายที่อยู่

• ความภาคภูมิใจ  ผู้รับบริการสมัครร่วมโครงการมากขึ้น  เรามีส่วนช่วยเค้าเลิกบุหรี่  ผู้บริหารให้ความสำคัญ

^_,^

จังหวัดอุดรธานี

•เริ่มปี ๒๕๕๙  ตอนนี้ดำเนินการ  ๑๑ อำเภอจาก  ๒๐ อำเภอ มี  ๑ อำเภอทำเฉพาะโรงพยาบาลชุมชน  อีก ๑ อำเภอทำเฉพาะ รพ.สต
• สสจ.อุดรฯ  ชี้แจงแนวทางการดำเนินงาน  กลุ่มเป้าหมายหลัก คือ สามีหญิงมีครรภ์  กลุ่มรอง ประชาชนทั่วไป
• ค้นหาผู้สูบบุหรี่จากคลินิกเลิกบุหรี่  ใช้แบบสอบถามตามคู่มือของแผนงานฯ  จัดกลุ่มความรุนแรง  ความสนใจที่อยากเลิก ให้พื้นที่ส่งรายงาน
• จัดแลกเปลี่ยน  เชิญต้นแบบโนโน่ที่ อำเภอนายูงมาเล่าประสบการณ์
• จัดอบรมการให้คำปรึกษาผู้สูบบุหรี่ แก่ทันตบุคลากร
• จัดศึกษาดูงาน  แลกเปลี่ยนเรียนรู้   ที่อำเภอนายูง

• สสจ.นิเทศติดตาม ได้พูดคุยกับ ผอ.รพ.สต. คนที่เลิกบุหรี่มาเล่าประสบการณ์

• ผลงาน  เข้าร่วมโครงการ  ๒๘๘ คน  เป็นสามีหญิงตั้งครรภ์ ๒๕ คน  นอกนั้นประชาชนทั่วไปที่มารับบริการทันตกรรม/NCD ๒๖๓ คน
• ติดตามครั้งที่ ๑  เลิกได้ ๒๔/๑๔๒

   ครั้งที่ ๒  เลิกได้  ๓๒/๑๑๖  คน

   ครั้งที่ ๓  เลิกได้   ๒๘/๔๖ คน  

   คนที่เลิกได้ไม่สูบเลย  ๖ เดือน  =  ๒๘/๑๔๒ คน

เฝ้าระวังนักสูบหน้าใหม่ • ปัญหา  กลุ่มเป้าหมายหลักเข้าร่วมน้อย ทีมงานแบบสหวิชาชีพน้อย  แรงจูงใจน้อย  เพราะไม่ใช่งานตัวชี้วัด
• แนวทางพัฒนา  การทำงานแบบสหวิชาชีพ   องค์ความรู้ เวทีแลกเปลี่ยนเรียนู้  สร้างขวัญกำลังใจ

• พี่ทราย พยาบาลวิชาชีพ บำบัดยาเสพติด  โรงพยาบาลกุดจับ
• ดูแลคลินิกเลิกบุหรี่  เป็นคนไข้มาจากคนไข้ทั่วไปที่แพทย์ส่งมาจากโรคเรื้อรัง
• ทันตาภิบาลมาปรึกษาที่จะทำงานร่วมกัน  เพราะทำคลินิกเลิกบุหรี่ในคลินิกทันตกรรมจะไม่ค่อยมีเวลามาก  และไม่ค่อยมีกิจกรรมอะไร  คนไข้จึงมักไม่มาติดตามอีก
• ออกแบบร่วมกัน ๓ คลินิก  ให้คลินิกทันตกรรม คัดกรองช่องปาก ส่งไปคลินิกอบสมุนไพร  ส่งต่อคลินิกบุหรี่ หรือถ้ามาจากคลินิกแพทย์แผนไทย  ส่งคลินิกบุหรี่  ส่งห้องฟัน
• ทำบัตร เข้ารับบริการตามประเภทที่มารรับบริการ ซักประวัติ
• ผู้สมัครใจบำบัด  ซักประวัติ ประเมินภาวะติดบุหรี่
• ตรวจฟัน  รักษาทันตกรรม
• ส่งเข้าโครงการอดบุหรี่  ส่งพบแพทย์รับชาดอกหญ้าขาว
• นัดติดตามประเมินผล ๑ - ๒ wk/ ๑ เดือน/ ๒ เดือน ใช้ระบบนัด โทรศัพท์ติดตาม
• ใน ๑ ครั้งที่มาจะได้รับบริการทันตกรรม  อบสมุนไพรคลายเครียด
• ๑ อาทิตย์แรก จะอบให้ ๓ วัน  วันเว้นวัน

• ออกรณรงค์ในโรงเรียน  ไปกับโครงการ TO Be No.๑ ประชาสัมพันธ์ลดบุหรี่
• รพ.สต. หนองกุงศรี  อำเภอโนนสะอาด  หาบุคคลต้นแบบ  เริ่มจากคนใกล้ตัวชักชวนให้เข้าคลินิก  ให้ ผอ.รพ.สต.มอบรางวัล  เป็นตัวอย่างให้กับอสม. เด็กๆ ในชุมชน
• รพ.สต.ทองอินทร์  อำเภอกุมภวาปี  กิจกรรมลดละเลิกบุหรี่โดยใช้สมุนไพรหญ้าดอกขาว

^_,^

น่าสนใจมากใช่ไหมละคะ  ภาพอย่างโรงพยาบาลเฉพาะแบบโรงพยาบาลสงฆ์  แต่ก็มีแง่มุมที่เอาไปใช้เป็นจุดเริ่มทำงานแบบสหวิชาชีพ  ทั่วทั้งโรงพยาบาลได้  รุกออกนอกรั้วโรงพยาบาลไปเข้าวัดด้วย 

ภาพระบบจังหวัดแบบอุบลราชธานี  อุดรธานี  แต่ก็มีรายละเอียดของโรงพยาบาลชุมชน  และเคสเลิกบุหรี่ได้เพราะความใกล้ชิดของทันตาภิบาลใน รพ.สต.  แถมจากการทำงานช่วยเลิกบุหรี่  เห็นประโยชน์ที่จะเฝ้าระวังนักสูบหน้าใหม่อีก

กลุ่มที่พา NoNo เข้าโรงเรียน  ป้องกันนักสูบหน้าใหม่  เชื่อมต่อกับกิจกรรมเดิมหลายช่องทาง บูรณาการงานปัจจัยเสี่ยงร่วมอื่น ๆ เช่น อ้วน ฟันดี สุขบัญญัติ To Be No.๑ งาน NCDs (โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง)  หรือแม้แต่บริบทท้าทายแบบกาฬสินธุ์  มีเป้าหมาย  ภาพกิจกรรม  ข้อมูลเริ่มต้น  และผลงานก้าวหน้ามาเสนออย่างน่าภาคภูมิใจ

นอกจากนำเสนอด้วย Oral presentation เห็นภาพรวมแล้ว  บุคคลสำคัญทุกคนที่ทีมผู้จัดเชิญมาสามวันนี้  คือ Resource person ที่คัดสรรแล้วว่ามีเรื่องราวในตัวตน (Tacit knowledge) ไม่มากไม่น้อยกว่ากลุ่มที่ได้เสนอบนเวที  รอ ๆ ๆ ก่อนนะคะ  ให้เพื่อน ๆ ได้ขุด  ได้คุ้ย ได้เจาะกลเม็ด  เสาะหาเคล็ดลับ  ออกมาตีแผ่เป็นของขวัญของชีวิตซึ่งกันและกัน

เดี๋ยวจะนำเทคนิค World cafe มาใช้ให้พวกเราได้แลกใจ  แลกเปลี่ยนมุมมอง  ผสมเกสรทางความคิด  จะสนุกแค่ไหน  โปรดติดตามบันทึกต่อไปนะคะ

NoNo  ยืนยัน  มั่นใจ  ไม่สูบ !!!

ขอบพระคุณมากค่ะที่ติดตาม

^_,^

[คุณมะเดื่อ]

ร่วมด้วยช่วยกัน สร้างสรรค์คุณภาพดี ๆ 

ให้สังคม มีแต่คนดีมีคุณภาพจ้าา

[ธิ]

ขอบคุณมากค่ะคุณมะเดื่อ  ต่างทำหน้าที่นะคะ  มาร่วมทำยิ่งได้ดี ๆ ๆ ยิ่งขึ้นค่ะ ... เด็ก ๆ จะปลอดควันบุหรี่ มือหนึ่ง สอง สาม ... อากาศบริสุทธิ์เยอะ ๆ ๆ ๆ นะคะ