ชีวิตที่พอเพียง 3074. กลไกสมองของการเปลี่ยนใจฉับพลัน
นิตยสาร ScientificAmerican Mind ลงบทความ The Neuroscience of Changing Your Mind (๑) บอกว่าในแต่ละวันคนเราตั้งใจจะทำสิ่งหนึ่งด้วยวิธีหนึ่งแล้วเปลี่ยนใจกระทันหัน วันละหลายครั้ง เช่นเมื่อเล่นเทนนิสตั้งใจจะตีโต้ด้วยโฟร์แฮนด์ และกลับเปลี่ยนใจไปใช้ แบ็คแฮนด์ ตั้งใจจะชงกาแฟ แต่เปลี่ยนใจไปชงโอวัลตินแทน กำลังเดินอยู่ต้องปรับก้าวให้ไม่เหยียบขี้หมา เป็นต้น เดิมเข้าใจกันว่ากลไกสมองเพื่อการนี้อยู่ที่บริเวณหนึ่งของสมองส่วนหน้า (prefrontal cortex) แต่มีผลการวิจัยชิ้นใหม่บอกว่า กลไกของพฤติกรรมนี้ซับซ้อนกว่าที่เข้าใจอยู่เดิม
เกี่ยวข้องกับสทองส่วน Frontal eye field ซึ่งทำหน้าที่ด้านการมองเห็นและการบังคับการเคลื่อนไหว
หลักฐานใหม่ที่เพิ่งตีพิมพ์ในวารสาร Neuron บอกว่าเนื่องจากกลไกทางสมองเพื่อการเปลี่ยนใจกะทันหันเกิดจากความร่วมมือระหว่างสมองส่วน prefrontal cortex กับส่วน frontal eye field ทำให้การสื่อสารระหว่างส่วนของสมองเพื่อทำตามการเปลี่ยนใจต้องใช้เวลา จากการทดลองพบว่าในตอนขับรถยนต์การตัดสินใจเหยียบคันเร่ง ที่ตามด้วยการเปลี่ยนใจเป็นเหยียบเบรก หากช่วงเวลาจากการตัดสินใจครั้งแรกกับการเปลี่ยนใจเป็นเวลา 100/1,000 วินาที เท้าจะเหยียบเบรกทัน แต่ถ้าเปลี่ยนใจช้า เป็น 200/1,000 วินาที เท้าจะเหยียบเบรกไม่ทันและรถชน
และเมื่อเราอายุมากขึ้น แม้จะเปลี่ยนใจหลัง 100/1,000 วินาที เท้าก็เหยียบเบรกไม่ทัน เพราะการสื่อประสาทไม่ไวอย่างตอนหนุ่มสาว
วิจารณ์ พานิช
๑๗ ธ.ค. ๖๐
ความเห็น (2)
ขอบคุณสำหรับความรู้ครับ
ผมอ่านแล้ว ผมนึกถึงภาษาไทยคำหนึ่ง : "ปฎิภาณ" คือการตอบโต้โดยฉับพลัน เป็นปฏิกริยาเชิงบวกครับ เพราะประกอบด้วยสติปัญญาที่ได้ฝึกฝนมาจนเป็นอัตโนมัติแล้ว
ส่วนการตอบโต้อัตโนมัติฉับพลันแบบขาดสติ ผมว่าน่าจะเป็นจากสัญชาติญาณ การระแวงภัยเอาตัวรอด (defense mechanism) ซึ่งจะตัดสินใจถูกหรือไม่ อันนี้แล้วแต่ความเคยชินเลยครับ
(เมื่อเรามีอายุมากขึ้น..หลังสองหมื่นวัน.ไปแล้ว..อาการที่ปรากฏบ่อยคือ ..ความทรงจำระยะสั้น..คลื่นขาดหาย...ฉับพลัน.."โปรดระวัง"...ฝึกได้ ด้วย สมาธิ..ขั้นพื้นฐาน..ด้วย..ลมปราณ..)...
"อาการปรกติ..." คือ จะเข้าห้อง น้ำ ดันไปหยิบแทปเลตมา กด คุยกับเงา ราคาแพง.ที่มองไม่เห็น ...เป็นต้น....
