มาทำความรู้จักกับความตกลง TRIPs กันดีกว่า

ทรัพย์สินทางปัญญาพัฒนาการที่เจริญก้าวหน้า

ประเด็นเรื่องทรัพย์สินทางปัญญาถูกบรรจุเข้ามาอยู่ในการเจรจาการค้าครั้งแรกในการเจรจาของแกตต์ (The  General Agreement on Trarffs and Trade-GATT)  รอบอุรุกวัย เพราะแม้จะมีความตกลงระหว่างประเทศแบบพหุภาคีให้ความคุ้มครองแก่ทรัพย์สินทางปัญญาแล้วก็ตาม   แต่ประเทศต่างๆโดยเฉพาะประเทศกำลังพัฒนาก็ไม่ยอมเข้าร่วมเป็นภาคีในความตกลงนั้น  เพราะว่าอะไรนั่นหรือ?  คำตอบที่ได้คงเป็นเพราะว่ากลัวที่จะเสียเปรียบอย่างไรเล่า           ดังนั้นการคุ้มครองทรัพย์สินทางปัญญาของแต่ละประเทศจึงไม่มีความเท่าเทียมกันเอาซะเลย  ถ้าจะแก้ไขความตกลงเดิมๆที่แล้วมาให้ทุกประเทศพอใจแล้วล่ะก็คงจะเป็นเรื่องที่ยากเอาการ  เพราะแต่ละประเทศก็ย่อมที่จะยึดเอาผลประโยชน์ของประเทศตนเองเป็นหลักตรงจุดนี้ทำให้ผลประโยชน์มันเลยขัดกัน   และที่สำคัญประเทศพัฒนาแล้วได้รับผลกระทบทางการค้าจากสินค้าปลอมแปลงและลอกเลียนขึ้นเป็นจำนวนมาก  ประเทศพัฒนาแล้วยอมไม่ได้ เพื่อไม่ให้ประเทศที่พัฒนาแล้วต้องทนทุกข์อีกต่อไปในการคุ้มครองสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาของตนในระดับระหว่างประเทศ   ประเทศที่พัฒนาแล้วจึงยึดเอาการค้าระหว่างประเทศซึ่งถือว่าเป็นส่วนได้เสียที่สำคัญมาเป็นข้อต่อรองโดยทราบว่าประเทศที่กำลังพัฒนาให้ความสำคัญกับการส่งออกจึงนำเรื่องทรัพย์สินทางปัญญามารวมไว้กับการค้าระหว่างประเทศ  เพื่อทำให้ประเทศทั้งหลายที่เป็นสมาชิกของGATT ต้องผูกพันกับข้อตกลงที่เกี่ยวกับทรัพย์สินทางปัญญานี้ด้วย          ในที่สุดความพยายามของประเทศพัฒนาแล้วทั้งหลายก็ประสบความสำเร็จ  โดยเมื่อวันที่  15  เมษายน  ค.ศ. 1994  ณ  กรุง  MARRAGESH  ประเทศ  MOROCCO  ประเทศสมาชิกของGATT รวมทั้งประเทศไทยได้ลงนามในความตกลงชื่อ  The Agreement Establishing the World Trade Organization  ซึ่งเป็นความตกลงในการก่อตั้งองค์การการค้าโลก  (World Trade Organization-WTO)  ขึ้น  ซึ่งความตกลงนี้ได้ผนวกเอาความตกลงว่าด้วยสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาที่เกี่ยวกับการค้า  ที่มีชื่อว่า  Agreement on Trade - Related Aspects of Intellectual Property Rights,Including Trade in counterfeit Goods (TRIPs)[1]  เอาไว้ด้วยในฐานะเป็นความตกลงข้างเคียง (Side Agreement)  หลังจากนั้นประเทศต่างๆก็ต้องมีพันธกรณีตามความตกลง  TRIPs ที่จะต้องมีมาตรการคุ้มครองและบังคับสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาที่มีประสิทธิภาพในมาตรฐานขั้นต่ำตามที่กำหนดไว้ในความตกลงนั้น 

---

[1] อรพรรณ  พนัสพัฒนา,ความตกลงว่าด้วยสิทธิในทรัพย์สินทางปัญญาที่เกี่ยวกับการค้า(TRIPs) ,วารสารกฎหมายปีที่16  ฉบับที่ 3 พ.ศ.2538