ความเชื่อมโยงของการจัดการความรู้ กับ การพัฒนาปัญญาและจินตนาการ

ในสองครั้งที่ผ่านมาและต่างวาระกัน ผมได้นำเสนอแนวคิดในการพัฒนาและขยายผลการจัดการความรู้ ในสองทิศทางด้วยกันคือ

Ø     พัฒนาการเรียนรู้ต่อยอดเป็นการพัฒนาปัญญา (Wisdom development)

Ø     ปูฐานการเรียนรู้ให้เข้มแข็ง โดยพัฒนาจินตนาการ (Imagination development) ของคนในสังคม

วันนี้ผมขอขยายแนวความคิดอีกสักเล็กน้อยว่าที่ผมเสนอนั้น ว่าทั้งสามแนวคิดการพัฒนาเกี่ยวโยงกันอย่างไร

 

1. สาเหตุสำคัญประการหนึ่งที่ทำให้เรายังจัดการความรู้ได้ไม่ค่อยดี เพราะเรายังขาดจิตนาการที่นำความรู้ใด มาจัดการตอนไหน เพื่ออะไร ทำไม และทำอย่างไร   พอถูกบังคับโดยตรงและโดยอ้อมจากภายนอก ก็จัดการความรู้กันแบบนกแก้วนกขุนทอง ว่าได้เป็นฉากๆแบบสวยงามตามท้องเรื่อง แต่พอมองดูหลังฉากแล้วเหมือนโรงลิเก คิดว่าทุกท่านคงนึกออก ว่าจัดการความรู้แบบโรงลิเก เป็นอย่างไร ง่ายๆก็คือหน้าฉากกับหลังฉากเป็นคนละเรื่อง คนที่นั่งดูแต่หน้าฉากก็คงจะสนุกอยู่หรอกครับกับสิ่งที่เขาทำหลอกๆ ให้ดูสนุก  แต่โลกความเป็นจริงของผู้แสดงอยู่หลังฉาก และนอกโรงลิเกด้วยครับ
2. เราอยากจะเห็นการจัดการความรู้จริงๆกันไหม คนที่แสดงจะต้องอยู่กับความจริงของตนเองจึงจะทำได้จริง และต้องมีจินตนาการพอสมควรจึงจะเป็นการแสดงของชีวิตจริงที่ดี น่าดู และดูสนุก 
3. เราจึงต้องให้ความสนใจการพัฒนาจินตนาการ ที่ทั้งก่อนการแสดง (การสร้างจิตนาการล่วงหน้า) และระหว่างการแสดง (การนำเสนอจินตนาการ)
4. บางคนที่ขาดจิตนาการ หรือจินตนาการนอกเรื่อง จำเป็นต้องพัฒนาจนสามารถนำไปสู่การสร้างและจัดการความรู้ได้
5. เมื่อมีจินตนาการก็สามารถสร้างความรู้ได้โดยไม่จำกัด และความรู้เหล่านั้นจะเกิดขึ้นและอยู่อย่างมีบริบท (ตรงข้ามกับรู้แบบนกแก้วนกขุนทอง) ทำให้จัดการความรู้ได้ง่าย เป็นมรรคเป็นผล ไม่ใช่แค่การแสดงโชว์เฉยๆ
6. ความรู้ที่มีบริบท สามารถนำไปสร้างปัญญาได้ง่าย ชัดเจน ที่จะทำให้เป็นตัวอย่างการจัดการความรู้ที่ดีของการจัดการความรู้  ที่สามารถบรรลุเป้าหมายของการจัดการความรู้ได้รวดเร็วขึ้น จนทำให้คนทั่วไปเห็นประโยชน์ของการจัดการความรู้ จนสามารถร่วมมือกันพัฒนาเป็นสังคมแห่งการเรียนรู้ตามที่ตั้งปณิธานขององค์กรไว้แล้ว