"ราชธรรม ๑๐ ... คุณธรรมของผู้ปกครองบ้านเมือง"
ขอนอบน้อมด้วยเศียรเกล้า แด่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้
ธรรมะรับอรุณ ณ "บ้านเย็นยิ้ม"
วันอังคารที่ 1 พฤศจิกายน 2559
...
ราชธรรม ๑๐ หรือ ทศพิธราชธรรม คือ ธรรมของพระราชา, กิจวัตรที่พระเจ้าแผ่นดิ
ทานํ สีลํ ปริจฺจาคํ อาชฺชวํ มทฺทวํ ตปํ
อกฺโกธํ อวิหึสญฺจ ขนฺติญฺจ อวิโรธนํ.
๑. ทาน คือ การให้, สละทรัพย์สิ่งของ บำรุงเลี้ยง ช่วยเหลือ และบำเพ็ญสาธารณประโยชน์
๒. ศีล คือ ความประพฤติดีงาม, สำรวมกายและวจีทวาร ประกอบแต่การสุจริต รักษากิตติคุณ ให้ควรเป็นตัวอย่าง และเป็นที่เคารพนับถือ มิให้มีข้อที่ใครจะดูแคลน
๓. ปริจจาคะ คือ การบริจาค, เสียสละความสุขสำราญ ตลอดจนชีวิตของตน เพื่อประโยชน์สุขส่วนรวม และความสงบเรียบร้อย
๔. อาชชวะ คือ ความซื่อตรง, ซื่อตรงทรงสัตย์ไร้มารยา ปฏิบัติภารกิจโดยสุจริต มีความจริงใจ ไม่หลอกลวง
๕. มัททวะ คือ ความอ่อนโยน, มีอัธยาศัย ไม่เย่อหยิ่ง หยาบคาย กระด้างถือตัว มีความงามสง่าเกิดแต่ท่วงที กิริยาสุภาพนุ่มนวล ละมุนละไม ให้ได้ความรักภักดี แต่มิขาดยำเกรง
๖. ตปะ คือ ความทรงเดช, แผดเผากิเลสตัณหา มิให้เข้ามาครอบงำย่ำยีจิต ระงับยับยั้งข่มใจได้ ไม่ยอมให้หลงใหลหมกมุ่น ในความสุขสำราญ และความปรนเปรอ มีความเป็นอยู่สม่ำเสมอ หรืออย่างสามัญ มุ่งมั่นแต่จะบำเพ็ญเพียร ทำกิจให้บริบูรณ์
๗. อักโกธะ คือ ความไม่โกรธ, ไม่กริ้วกราดลุอำนาจความโกรธ จนเป็นเหตุให้วินิจฉัยความ และกระทำกรรมต่างๆ ผิดพลาดเสียธรรม มีเมตตาประจำใจไว้ระงับความเคื
๘. อวิหิงสา คือ ความไม่เบียดเบียน, ไม่บีบคั้นกดขี่ ไม่หลงระเริงอำนาจ ขาดความกรุณา หาเหตุเบียดเบียนลงโทษ เพราะอาศัยความอาฆาตเกลียดชัง
๙. ขันติ คือ ความอดทน, อดทนต่องานที่ตรากตรำ ถึงจะลำบากกาย น่าเหนื่อยหน่ายเพียงไร ก็ไม่ท้อถอย ถึงจะถูกยั่วถูกหยัน ด้วยคำเสียดสีถากถางอย่างใด ก็ไม่หมดกำลังใจ ไม่ยอมละทิ้งกิจที่บำเพ็
๑๐. อวิโรธนะ คือ ความไม่คลาดธรรม, หนักแน่นในธรรม คงที่ไม่มีความเอนเอียง หวั่นไหวเพราะถ้อยคำที่ดีร้าย ลาภสักการะ หรืออิฏฐารมณ์ อนิฏฐารมณ์ใดๆ สติมั่นในธรรม ตลอดจนขนบธรรมเนียม ประเพณีอันดีงามก็ดี ไม่ประพฤติให้เคลื่อนคลาดวิบัติ
สามารถนำราชธรรม ๑๐ นี้ มาปรับประยุกต์ใช้กับวิถีชีวิ
ขุ.ชา. ๒๘/๒๔๐/๘๖; พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม.
...
ธรรมะรักษา วิปัสสนาคุ้มครองค่ะ
อจ.พิณจ์ทอง แมนสุมิตร์ชัย (ฉัตรนะรัชต์)
ขอน้อมอุทิศถวายบุญกุศล เป็นพระราชกุศลแด่ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิ
ไม่มีความเห็น