จับประเด็น : เหลียวหลังแลหน้าการศึกษาทั่วไป มหาวิทยาลัยมหาสารคาม

เหลียวหลัง

คณบดีคณะศึกษาศาสตร์ อดีตผู้อำนวยการสำนักศึกษาทั่วไป

• ๒๖ กันยายน ๒๕๕๑ สภามหาวิทยาลัยอนุมัติให้ท่านมาเป็นรักษาการเป็น ผู้ช่วยอธิการบดี และมาเป็น รักษาการ ผอ. ๒๑ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๒ มารักษาการ และมาเป็น ผอ. ในเวลาต่อมา
• ภารกิจของสำนักศึกษาทั่วไป คือจัดการเรียนการสอนตามคำสั่ง สกอ. ๓๐ หน่วยกิต
• ตอนนั้นมีรายวิชาทั้งหมด ๑๖๑ รายวิชา สิ่งที่ทำขณะนั้นคือการจัดระบบรายวิชา จากแต่ละคณะวิชามารวมกัน มีอาจารย์จากคณะ-วิทยาลัยต่างๆ มาช่วยกันสอนรวมแล้ว ภาคเรียนละ ๓๐๐ ท่าน
• ตอนปี ๒๕๕๔ มีรายวิชาอยู่ ๑๑๔ และสามารถจัดการเรียนการสอนได้อย่างเป็นระบบ รองรับนิสิตกว่า ๘ หมื่นที่นั่งต่อปีการศึกษา
• รูปแบบการศึกษาทั่วไปของมหาวิทยาลัยต่างๆ แตกต่างกันไป หลายมหาวิทยาลัยจัดไว้ที่คณะ-วิทยาลัย บางมหาวิทยาลัยจัดกลุ่มรายวิชาไว้ตรงกลาง ยังไม่มีรูปแบบสำเร็จใด ๆ แต่ละมหาวิทยาลัยต่างจัดการเรียนการสอนรายวิชาศึกษาทั่วไปในสไตล์ของตนเอง

รศ.ดร.ประยุกต์ ศรีวิไล รองอธิการบดี (รับผิดชอบงานกองกิจการนิสิต ขณะนั้น)

• กองกิจการนิสิตเกี่ยวกับการศึกษาทั่วไปอย่างมาก เพราะเป้าหมายเดียวกันคือสร้างคนที่เข้าใจตนเอง เข้าใจผู้อื่น และอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข
• โลกมีการเปลี่ยนแปลงไปมาก โจทย์สำคัญคือ เราจะสอนอย่างไรให้เขามีความสุขได้ในการดำเนินชีวิต วิชาศึกษาทั่วไปจะทำอย่างไรให้นิสิตจากหลากหลายสาขา สามารถปรับตัวได้ในการเปลี่ยนแปลงนั้น
• วิชาศึกษาทั่วไป คือรายวิชาที่สำคัญที่สุด เป็นผู้รับผิดชอบในการสร้างนิสิตให้คุณลักษณะตามอัตลักษณ์ของมหาวิทยาลัย
• สำนักศึกษาทั่วไป มีหน้าที่เป็นผู้ประสาน ให้อาจารย์จากทุกสาขาวิชา มาร่วมกันสร้างเด็กที่มีทักษะที่จำเป็นในการดำเนินชีวิต
• สำนักศึกษาทั่วไปและกองกิจการนิสิตต้องคิดร่วมกันว่า จะพัฒนานิสิตอย่างไร ให้ได้นิสิตที่มีคุณภาพให้กับสังคม ให้เขาสามารถอยู่ได้ดีในยุคนี้
• อาจารย์ผู้สอนรายวิชาศึกษาทั่วไป คือผู้เสียสละเพื่อพัฒนานิสิตจริง ๆ

รศ.ดร.โรจน์ชัย ศัตรวาหา

• รายวิชาศึกษาทั่วไป แต่ก่อนเคยเป็นวิชาเลือก ต่อมา สกอ. ได้พัฒนาขึ้นมาเป็นรายวิชาศึกษาทั่วไป
• หลักสูตรทั้งหมดต้องการสร้างคนที่มีลักษณะ ๒ ประการ คือ สร้างคนดีและสร้างคนเก่ง เรื่องการสร้างคนเก่งนั้นเป็นหน้าที่ของสาขาวิชา แต่เรื่องการพัฒนาคนดีนั้น คือหน้าที่หลักของสำนักศึกษาทั่วไป
• ดังนั้นหน้าที่ของอาจารย์ผู้สอนรายวิชาศึกษาทั่วไป คือต้องสร้างคนดี มีคุณธรรม จริยธรรม ที่สามารถนำเอาทักษะวิชาชีพที่ได้เรียนจากสาขาวิชาไปพัฒนาสังคมได้

ศาสตราจารย์ ดร.วิเชียร มากตุ่น

• อาจารย์ผู้สอนรายวิชาศึกษาทั่วไปเป็นผู้มีคุณค่ามาก
• นิสิตต้องเป็นบุคคลที่มีทั้ง "มูลค่า" และ "คุณค่า"
• เป้าหมายของรายวิชาศึกษาทั่วไปคือ "มนุษย์ที่สมบูรณ์"
• อาจารย์ควรมองนิสิตเป็นเหมือนลูกเหมือนหลาน
• สิ่งสำคัญสำหรับนิสิตสมัยนี้คือ "ทักษะในศตวรรษที่ ๒๑"
• การพัฒนานิสิตต้องเป็นไปตามกรอบมาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษาแห่งชาติ (TQF) ๕ ด้าน
• ทักษะในศตวรรษที่ ๒๑ 3R4C มีทักษะการเรียนรู้ (อ่าน เขียน คิดเลข) ทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สร้างสรรค์ และสามารถทำงานร่วมกันผู้อื่นได้
• รายวิชาศึกษาทั่วไป จะมีรายวิชาต่างๆ หลากหลาย แต่ละวิชาก็จะเติมเต็มคุณลักษณะตามกรอบ TQF ได้ครบถ้วน

รศ.ดร.อนงค์ฤทธิ์ แข็งแรง

• รายวิชาศึกษาทั่วไป คือวิชาที่จะสร้างรากฐานของคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของบัณฑิต
• การปรับหลักสูตร พ.ศ. ๒๕๕๘ เป็นส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการพัฒนานิสิตไปสู่เป้าหมาย การบูรณาการรายวิชาจาก ๑๑๔ รายวิชา ลงมาเหลือ ๓๒ รายวิชา (เลือกเรียน ๑๔ วิชาจาก ๒๐ วิชา และเลือกอีก ๑ วิชาจาก ๑๒ วิชาเลือกเพิ่มเติม) เพื่อให้นิสิตทุกคนได้เรียนรายวิชาในกลุ่มวิชาหลักคล้ายคลึงกัน จะสามารถสร้างนิสิตที่มีคุณลักษณะนิสิตที่พึงประสงค์ของหมวดวิชาศึกษาทั่วไปทั้ง ๙ ประการ (หลักสูตรเดิม นิสิตจะเลือกเรียนเฉพาะรายวิชาที่ตนต้องการเท่านั้น)
• กำหนดรายวิชาหนึ่งหลักสูตหนึ่งชุมชน เป็นรายวิชาบังคับเลือก ให้อาจารย์แต่ละหลักสูตรเข้ามาเป็นผู้ขับเคลื่อน บูรณาการกับโครงการหนึ่งหลักสูตรหนึ่งชุมชน คือ เอาหลักสูตรเป็นตัวตั้งในการบูรณาการการเรียนการสอนกับการบริการวิชาการสุ่ชุมชน
• GE จะเป็นผู้ประสานงาน ให้คณาจารย์และคณะ-วิทยาลัย เข้ามาร่วมกันพัฒนาร่วมกัน
• GE มีศูนย์ทดสอบ E-Testing และจะพัฒนาไปสู่การเป็นศูนย์สอบก่อนเข้าเรียน Entrance - Exit Exam และพัฒนาควบคู่ไปกับคลังข้อสอบ
• พัฒนาระบบบริหารจัดการให้เป็นไปอย่างมีส่วนร่วมมากขึ้น ให้ GE เป็นศูนย์กลางในการพัฒนาที่ยึดหยุ่นต่อความต้องการของหลักสูตร ให้แต่ละคณะ-วิชาเข้ามามีส่วนร่วมในการกำหนดนโยบาย โดยให้ GE เป็นผู้นำไปปฏิบัติ
• จะมีหลักสูตร Training อาจารย์ผู้สอน เพื่อเสริมศักยภาพการเรียนการสอนของอาจารย์
• GE จะมีหน้าที่ในการพัฒนานวัตกรรมการเรียนการสอน พัฒนาคุณภาพการเรียนการสอน ให้ทันสมัย เท่าทันต่อการเปลี่ยนแปลงในศตวรรษที่ ๒๑
• ทำวิจัยเพื่อพัฒนาการเรียนการสอนและการประเมินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรายวิชาศึกษาทั่วไป

แลหน้า

• เรียนรายวิชาศึกษาทั่วไปได้เกรด A แต่พอตกตอนเย็น เดินเข้าร้านเหล้า ดื่มเหล้า เที่ยว ในสถานการณ์แบบนี้ เราจะทำอย่างไร เราสอนกันมาก แต่รอบ ๆ มหาวิทยาลัย มีร้านเหล้ารายรอบอยู่เต็มไปหมด เราจะทำอย่างไร?
• ฝากอาจารย์ทุกท่านให้สอนการดำเนินชีวิตให้กับนิสิตด้วย ช่วยสอนการใช้ชีวิตประจำวัน การใช้ชีวิตอย่างไม่ประมาท ทำอย่างไรให้เอาตัวรอดได้ ทำอย่างไรให้นิสิตภาคภูมิใจในความเป็นตัวของตนเอง ไม่ลืมไม่ดูถูกรากเหง้าของตนเอง
• เด็กส่วนหนึ่งไม่มาเรียน เราจะทำอย่างไร เราจะทำอย่างไรให้นิสิตเราตระหนักถึงเรื่องเหล่านี้
• ดังนั้นเรื่องศึกษาทั่วไปเป็นเรื่องของทุกคน ไม่ใช่เฉพาะอาจารย์ผู้สอนรายวิชาศึกษาทั่วไป
• อาจารย์ต้องเป็น "แบบอย่างที่ดี" ให้กับเด็ก ขอให้อาจารย์ผู้สอนทุกท่านตั้งหลักให้ถูกต้องว่า เรากำลังทำเพื่อเด็ก เด็กของเราต้องรู้ว่า อะไรควรหยุด รู้ถึงความพอดีในการดำเนินชีวิต ขอให้ท่านทั้งหลายถ่ายทอดประสบการณ์ของท่านให้กับนิสิต สิ่งสำคัญคือเราต้องสร้างคนดีที่เก่ง ไม่ใช่คนเก่งที่ไม่ดี
• ฝากเรื่องวินัย เรื่องจราจร การใช้ถนน การจอดรถ ซึ่งเกี่ยวกับความปลอดภัยของนิสิต
• ฝากว่า... ทุกวิชามีความสำคัญ
• เด็กแต่ละคนแตกต่างกัน และเปลี่ยแปลงจากเดิมไปมาก ดังนั้น อาจารย์ผู้สอนมีความสำคัญมาก เพราะต้องออกแบบการสอนให้เหมาะสมกับสถานการณ์
• ควรสอดแทรกคุณธรรม จริยธรรม ในการเรียนการสอนเสมอ โดยเฉพาะคุณธรรมพื้นฐาน เช่น พรหมวิหาร ๔ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา อิทธิบาท ๔ ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา ฯลฯ
• เด็กของเราอาจจะไม่เก่งเท่ากันทุกคน แต่ควรจะเป็นคนดีทุกคน
• ฝากเรื่องน้ำใจของเด็กสมัยนี้ ที่หายไปจากเดิมเยอะ
• การเรียนรู้สำคัญมาก รายวิชาศึกษาทั่วไป อาจไม่จำเป็นต้องเรียนในชั้นเรียนมากเกินไป ควรจะออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้นอกสถานที่บ้าง เพื่อปลูกฝังสิ่งที่สำคัญมากๆ ในสมัยนี้คือ public mind (จิตสาธารณะ)
• วันนี้ ๗ ปีนี้ เปรียบเหมือนการเดินทาง ๗ ก้าว หากมีความสำเร็จใด ๆ ก็ขอยกเป็นเครดิตของ อาจารย์ผู้สอนทุกท่าน
• GE ควรจะพัฒนาศูนย์สอบ E-Testing ต่อไป
• ขอขอบคุณทุกท่าน GE จะมุ่งมั่นทำงานต่อไป น้อมนำเอาสิ่งที่ท่านพูดวันนี้ไปทำ ให้เป็นมรรคผลให้จงได้
• GE จะเป็น GE ของพวกเราทุกคน