ฝึกปฏิบัติงานภาคสนามพัฒนาอนามัยชนบทเบ็ดเสร็จ

คณะสาธารณสุขศาสตร์ ม.มหิดล ได้จัดประสบการณ์ให้นักศึกษาออกฝึกปฏิบัติงานภาคสนามมากว่า 5 ทศวรรษ เพื่อให้นักศึกษาได้ประยุกต์ใช้องค์ความรู้ต่างๆ เพื่อการพัฒนาสุขภาพของประชาชนในชุมชน ซึ่งปีการศึกษา 2558 ได้นำนักศึกษามาฝึกฯ ณ อ.วังม่วง จ.สระบุรี ระหว่างวันที่ 25 เมษายน ถึง 27 พฤษภาคม 2559

นักศึกษาที่ร่วมออกฝึกฯ ประกอบด้วยนักศึกษาปริญาโทหลักสูตร สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต (ส.ม.), การพัฒนาระบบสุขภาพชุมชน, โภชนวิทยา, และปริญญาตรีหลักสูตร อนามัยชุมชน, สุขศึกษาและพฤติกรรมศาสตร์, โภชนวิทยา, วิทยาศาสตร์การอาหารเพื่อสุขภาพ, วิทยาศาสตร์อนามัยสิ่งแวดล้อม, อาชีวอนามัยและความปลอดภัย และนิสิตแพทย์ปี 4 จากคณะแพทยศาสตร มศว รวมทั้งสิ้น 396 คน ทั้งนี้ได้จัดทีมนักศึกษาคละวิชาชีพ เป็น 18 ทีม เข้าพักค้างในชุมชน 18 หมู่บ้าน ภายใต้การฝึกเพื่อพัฒนาอนามัยชนบทเบ็ดเสร็จ โดยใช้กระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมเพื่อการพัฒนาสุขภาพ มีหัวใจ คือ การเรียนรู้วิถีชุมชนให้เข้าใจถึงแก่นของปัจจัยกำหนดสุขภาพที่มีทั้งมิติทางสังคม วัฒนธรรม และอื่นๆ และสร้างกระบวนการเพื่อให้ชุมชนได้ร่วมเรียนรู้ ร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมวางแผนไปพร้อมๆ กัน ตั้งแต่การกำหนดเป้าหมายหรือวิสัยทัศน์ของการพัฒนา การศึกษาสถานการณ์สุขภาพชุมชน การระบุปัญหาและชี้ให้เห็นช่องว่างของการพัฒนา การวิเคราะห์สาเหตุของปัญหา การจัดทำแผนงานโครงการ การลงมือทำ และประสานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพื่อการพัฒนาที่ต่อเนื่อง

ระยะเวลาในการฝึกประมาณ 5 สัปดหา์แม้ว่าจะไม่ได้ทำให้ภาพฝันของชุมชนสุขภาพดีบรรลุตามเป้าหมายได้ แต่กระบวนการดังกล่าวไม่ได้เป็นเพียงการออกฝึกฯ เพื่อให้นักศึกษาได้จบตามหลักสูตรเท่านั้น แต่ยังทำให้นักศึกษาได้เข้าใจ "คน" มากขึ้น ไม่เพียงแต่มองที่การ "เจ็บป่วย" เท่านั้น และยังเป็นกระบวนการสร้างการเรียนรู้ไปพร้อมๆ กับชุมชน ซึ่งถ้าใช้โอกาสนี้จุดกระแสแห่งการสร้างชุมชนสุขภาพดีได้ นับว่าทำให้เกิดช่องทางของการพัฒนาที่ต่อเนื่องอย่างมีเป้าหมายได้