ชีวิตที่พอเพียง ๒๕๗๘. ตระเวนชนบทญี่ปุ่น ๘. หมู่บ้านธุรกิจใบไม้ Kamikatsu - Osaka

เช้าวันที่ ๑๒ ธันวาคม ๒๕๕๘ ที่หมู่บ้านอุมะจิ ผมออกไปนั่งตากความเย็น ฟังดนตรีธรรมชาติเสียงน้ำไหลจากแม่น้ำยะสุดะ เพื่อบันทึกความทรงจำอันประทับใจ แล้วหยิบกล้องถ่ายรูปบันทึกวีดิทัศน์ไว้ด้วย วันนี้ฝนไม่ตก อากาศเย็นสบาย ไม่ต้องนั่งหลบฝนอย่างเมื่อวาน

หลังอาหารเช้า เราก็ออกเดินทางเวลา ๘.๐๐ น. เพื่อไปเยี่ยมชมหมู่บ้านคุณป้าเก็บใบไม้ขาย ชื่อ คามิคาซึ (Kamikatsu – www.kamikatsu.net) ในจังหวัด Tokushima ซึ่งอาจมองเป็นธุรกิจใบพืช สำหรับใช้ประดับอาหาร แต่คุณป้า ยูกิโกะ (๗๘) นักเก็บใบไม้ บอกว่าเป็นธุรกิจความงาม ความมีรสนิยม

เราไปที่ที่ทำการของบริษัท Irodori (www.irodori.co.jp) ไปฟังการบรรยายสรุปโดยผู้คิดริเริ่มกิจกรรมนี้ คือคุณ Yokoishi Tomoji ประธานบริษัทอายุ ๖๖ ปี บัณฑิตเกษตรจากมหาวิทยาลัย Tokushima ทำงานเป็นพนักงานสหกรณ์ เข้าร่วมโครงการพัฒนาเมืองน่าอยู่ ใช้หลักการคิดเชิงบวก เพื่อพัฒนาผู้สูงอายุ เปลี่ยนจาก การมองว่าพื้นที่นี้ไร้ประโยชน์ คนสูงอายุไร้ความสามารถ ไร้เป้าหมายในชีวิต เป็น เชื่อว่า ในหมู่บ้านมีทรัพยากรที่มีค่ามาก มนุษย์ เราพัฒนาได้ และมีเป้าหมายเดียวกันได้

คุณTomoji ลองชวนหญิงสูงอายุเก็บใบไม้ทำเป็น pack ขาย หวังให้ภัตตาคารญี่ปุ่นซื้อไปใช้ แต่ขายไม่ออก สินค้าไม่ตรงความต้องการ จึงหาความรู้ด้วยการลงทุนออกเงินเองไปกินอาหารในภัตตาคารหรู ก็ยังไม่เห็นว่าเขาใช้ใบไม้ประดับอาหารอย่างไร จึงแอบไปดูในครัว เกือบโดนกุ๊กเอามีดเฉาะหัว ไปดูหลายๆ แห่งก็เข้าใจว่า ภัตตาคารหรูเขาต้องการใบไม้ประดับอาหารในลักษณะไหน และทำให้กิจการตั้งเป็นบริษัท อิโรโดริ

แต่บริษัท อิโรโดริ ก็ไม่ได้มุ่งผลกำไรเป็นเป้าหมายหลัก เป้าหมายหลักคือการพัฒนาชุมชน สร้างความเข้มแข็งแก่ชุมชน ผ่าน ๓ ประเด็นย่อยคือ (๑) สร้างความสัมพันธ์ในชุมชน (๒) หญิงสูงอายุได้ทำสิ่งที่ตนชอบ (๓) ความสัมพันธ์ในครอบบครัว

เขาย้ำว่า กิจกรรมของสมาชิก Irodori คือ ทำธุรกิจ ไม่ใช่อาสาสมัคร สินค้าแต่ละชิ้นเกษตรกรผู้ผลิตได้เงินร้อยละ ๖๕ ของราคาขาย เป็นค่าดำเนินการร้อยละ ๓๐ และกำไรเข้าบริษัทร้อยละ ๕

ธุรกิจของ Irodori เป็นเครื่องประชาสัมพันธ์หมู่บ้าน สร้างความภูมิใจ มั่นใจ ให้แก่ผู้คน และดึงดูดคนมาเรียนรู้ โยงสู่กิจกรรมอื่นๆ ที่ช่วยสร้างความเข้มแข็งให้ชุมชนยิ่งขึ้น มีการแต่งหนังสือ ทำภาพยนตร์เรื่องราวของคุณป้านักเก็บใบไม้ขาย บ้านที่ทำรายได้สูงที่สุดในเดือนที่แล้ว ๑๒๐,๐๐๐ เยน (ทำสองคนสามีภรรยา) ซึ่งนับว่ามาก เพราะในชนบทเช่นนี้ บ้านที่รายได้เกินแสนเยน ถือว่ามาก

ผลดีที่หญิงสูงอายุที่เข้าโครงการได้รับคือ มีรายได้ จ่ายภาษีให้รัฐ สุขภาพดีขึ้น และครอบครัวดีขึ้น

หลังจากนั้นเราไปที่บ้านเกษตรกรผู้ผลิตใบไม้ คือคุณป้า ยูกิโกะ (อายุ ๗๘) ที่ไม่ใช่แค่ผลิตใบไม้ขาย แต่เธอบอกว่า ทำหน้าที่ให้ความสุขความพึงพอใจของผู้บริโภค คุณป้าแสดงวิธีแพ็กใบกุหลาบญี่ปุ่น ๑๐ ใบ ราคา ๕๐๐ เยน ทำให้ผมตกใจมาก ว่าราคาสูงขนาดนี้เชียวหรือ เธอบอกว่าใบไม้ของบริษัทส่งไปขายที่เมืองไทยด้วย

คุณป้าเอาแฟ้มการมาดูงานที่บ้านป้ามาให้ดู ว่ามาจากหลากหลายประเทศมาก (ปากีสถาน มาเลเซีย อินโดนีเซีย ไทย ฯลฯ) ดูแล้วคุณป้าเป็นมากกว่านักเก็บใบไม้ขาย แต่เป็นนักประชาสัมพันธ์ และเป็นนักแสดงด้วย

เราขอให้เธอแสดงการเก็บใบไม้ให้ดู จึงรู้ว่าต้นไม้อยู่ในสวนบนเขาหลังบ้าน ต้องปีนขึ้นไปตามทางเดินแคบๆ และลื่น ที่ไหล่เขา ผมเดินขึ้นไปครึ่งทาง ไปถ่ายรูปแล้วลง พรรคพวกห้ามไว้ ว่าอันตรายเกินไป

ออกจากบ้านป้ายูกิโกะเกือบสี่โมงเย็น เราต้องรีบไป เพื่อให้ถึงโอซาก้าสองทุ่ม ไปกินอาหารร้านปลาไหลที่เป็นร้านชื่อดัง ราคาต่อหัวถึงหมื่นเยน

เราไปถึงโรงแรม ANA Crown Plaza Osaka เวลา ๑๙.๓๐ น. ก่อนเวลาที่กำหนดครึ่งชั่วโมง อุณหภูมิที่โอซาก้า ๑๐ องศาเซลเซียส เวลา ๒๐.๒๐ น. เราก็เดินไปร้านอาหาร Kagaman (www.kagaman.co.jp) ที่เรานัดไว้สองทุ่มครึ่ง อาหารอร่อยและมาก มีทั้งปลาปักเป้า และปลาไหล ซึ่งถือเป็นอาหารแพง ปลาฟุกุ (ปักเป้า) ของเขาเลิศ คือคนกินลิ้นชานิดๆ กันทุกคน และเนื้อปลาติดกระดูกก็ปรุงดีกว่า ส่วนปลาไหลสู้ของที่อุมะจิไม่ได้

ของหวานเป็นผลไม้ มะม่วงจากฟิลิปปินส์ รสกลมกล่อมและหอม ค่าอาหารหัวละ ๑๕,๐๐๐ เยน หรือ ๔,๕๐๐ บาท มื้อนี้เจ้าสัววนัสเป็นเจ้ามือ

แม่น้ำยาสุดะเช้าวันที่ ๑๒ธ.ค. ๕๘ น้ำลดลงไปมาก

สาวน้อยกับต้นส้มยูสุ

สะพานเชื่อมสองฝั่งแม่น้ำยาสุดะ ที่หมู่บ้านอุมะจิ

ชายหาดญี่ปุ่นไม่สวย

ในห้องน้ำของที่พักรถทุกแห่งมีแจกันดอกไม้สดงดงามเช่นนี้

สภาพชนบทระหว่างทางไปหมู่บ้าน คามิคัทสึ

คุณTomoji Tokoishi บรรยายสรุปเรื่องบริษัท Irodori

คุณป้า ยูกิโยะ เล่าเรื่องการทำธุรกิจขายใบไม้ของตน

สาธิตการทำ packing ใบไม้

เสร็จแล้ว ราคา ๕๐๐ เยน

เดินขึ้นเขาไปสาธิตการเก็บใบไม้

เตรียมถ่ายรูปหมู่ที่หน้าบ้านคุณป้า

ตรงข้ามฝั่งทะเลคือเมืองโกเบ

ภายในร้านอาหาร Kagaman

ปลกฟุกุดิบ

ปูนึ่งแกะเนื้ออย่างดี

เนื้อปลาฟุกุติดกระดูก

จานสุดท้าย ข้าวหน้าปลาไหล

คนปรุงอาหารอยู่ตรงหน้า

มะม่วงฟิลิปปินส์

วิจารณ์ พานิช

๑๓ ธ.ค. ๕๘

ห้อง ๗๒๒, โรงแรม ANA Crown Plaza, Osaka