การบริหารเป็นศาสตร์และศิลป์ ?

การบริหารเป็นศาสตร์และศิลป์ ?

พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน ๒๕๕๔

------------------------------------------------

ศาสตร์ มาจากรากศัพท์ ศาสตร, ศาสตร์

[สาดตฺระ, สาดสะตฺระ, สาด] น. ระบบวิชาความรู้, มักใช้ประกอบหลังคําอื่น เช่น วิทยาศาสตร์ ประวัติศาสตร์มนุษยศาสตร์.

(ส.).

ส่วนคำว่า “ศิลป์”

ศิลป, ศิลป์ ๑, ศิลปะ

[สินละปะ, สิน, สินละปะ] น. ฝีมือ, ฝีมือทางการช่าง, การทำให้วิจิตรพิศดาร, เช่น เขาทำดอกไม้ประดิดประดอยอย่างมีศิลปะผู้หญิงสมัยนี้มีศิลปะในการแต่งตัว รูปสลักวีนัสเป็นรูปศิลป์;การแสดงออกซึ่งอารมณ์สะเทือนใจให้ประจักษ์ด้วยสื่อต่าง ๆอย่างเสียง เส้น สี ผิว รูปทรง เป็นต้น เช่น ศิลปะการดนตรี ศิลปะการวาดภาพ ศิลปะการละคร วิจิตรศิลป์. (ส. ศิลฺป; ป. สิปฺป ว่ามีฝีมืออย่างยอดเยี่ยม).

ศิลป์ ๒

[สิน] (กลอน) น. ศร เช่น งามเนตรดังเนตรมฤคมาศ งามขนงวงวาดดังคันศิลป์. (อิเหนา), พิศพักตร์ผ่องพักตร์ดั่งจันทร พิศขนงก่งงอนดั่งคันศิลป์. (รามเกียรติ์ ร. ๑).

ตามนัยทางการบริหารจึงแปลความได้ว่า การบริหารเป็นศาสตร์ เพราะการบริหารเป็นวิชาการแขนงหนึ่งที่มีแนวคิดและทฤษฎีที่สามารถอธิบายปรากฏการณ์การบริหารได้โดยวิธีการทางวิทยาศาสตร์ (ไม่ใช่เรื่องลึกลับหรือไสยศาสตร์)เป็นสาขาวิชาที่มีการจัดการระเบียบอย่างเป็นระบบกล่าวคือมีหลักเกณฑ์และทฤษฎีที่พึงเชื่อถือได้อันเกิดจาการค้นคว้าเชิงวิทยาศาสตร์ เพื่อประโยชน์ในการบริหาร เป็นศาสตร์สังคม ซึ่งอยู่กลุ่มเดียวกับวิชาจิตวิทยาสังคมวิทยา และรัฐศาสตร์โดยลักษณะนี้การบริหารจึงเป็นศาสตร์ (Science)

การบริหารเป็นศิลป์ พิจารณาจากการบริหารของผู้บริหารที่สามารถนำแนวคิดทฤษฎีทางการบริหารไปปรับหรือประยุกต์ใช้ในการบริหารงานโดยอาศัยความรู้ ความสามารถ ประสบการณ์และทักษะของผู้บริหารแต่ละคนที่จะทำงานให้บรรลุเป้าหมาย โดยการประยุกต์เอาความรู้ หลักการและทฤษฎีทางการบริหารไปปรับใช้ในการปฏิบัติงานเพื่อให้เหมาะสมกับสภาพบริบท สถานการณ์ และสิ่งแวดล้อมนั้น ๆ การบริหารจึงเป็นศิลป์ (Arts)คืออาศัยศิลปะ ไหวพริบ ไหวแววของนักบริหารคนนั้น ๆ เป็นการเฉพาะกิจเฉพาะคราว