​เปลี่ยนจากมุ่งเอา เป็นมุ่งให้

เปลี่ยนจากมุ่งเอา เป็นมุ่งให้

ต่อเนื่องจาก บันทึกนี้ เราต้องทำความเข้าใจต่อว่า เรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง นั้นมีความหมายที่เอียงข้าง หรือมีอคติ เข้าข้างความดี ลดทอนความชั่วร้าย เป็นการเรียนรู้ฝึกฝนเพื่อลดทอนด้านลบของมนุษย์

ที่จริงความเป็นมนุษย์หมายถึงการมีหน่ออ่อน หรือศักยภาพ ที่จะเติบโตขยายส่วนที่ดีก็ได้ หรือขยายส่วนชั่วก็ได้ แต่การศึกษามีเป้าหมายด้านบวก คือมุ่งขยายด้านดีของมนุษย์ ให้เติบโตแผ่ไพศาล ก่อทั้งประโยชน์ตน และประโยชน์สังคม

เรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงจึงมุ่งให้เกิดการเปลี่ยนแปลงสู่ด้านดี ทั้งด้านความรู้ ความคิด ทักษะอาชีพ ทักษะชีวิต และจิตวิญญาณ

มนุษย์เรา มีทั้งความเห็นแก่ตัว มุ่งเอา และมีความเสียสละ มีความสุขพึงพอใจเมื่อได้เสียสละทำประโยชน์แก่ผู้อื่น (altruism) เป็นคุณสมบัติสองขั้วตรงกันข้ามอยู่ในคนคนเดียวกัน การศึกษาที่ถูกต้อง จะช่วยลดทอนนิสัยมุ่งเอา และขยายนิสัยมุ่งให้ คุณสมบัตินี้จะค่อยๆ ก่อตัว และสั่งสมขึ้นเรื่อยๆ หากผู้นั้นมีทักษะเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง (Transformative Learning Skills)

ทักษะเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงมี ๖ ด้าน ได้แก่ (๑) ทักษะการเรียนรู้จากการปฏิบัติ และจากประสบการณ์ ของตนและของผู้อื่น (๒) ทักษะไตร่ตรองสะท้อนคิดอย่างจริงจัง (๓) สุนทรียสนทนา (๔) holistic approach (๕) ให้ความสำคัญแก่บริบท (๖) ความสัมพันธ์บนฐานของความจริงใจ ไว้เนื้อเชื่อใจ และเปิดใจต่อกัน

ทักษะของการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงจึงเป็นทักษะเพื่อชีวิตที่ดี

วิจารณ์ พานิช

๒๙ ธ.ค. ๕๘