ชาวบ้าน“โนนข่า” ขอนแก่น ไอเดียเจ๋ง เปลี่ยนที่รกร้างกลางหมู่บ้าน เป็นสวนผักปลอดสารของชุมชน
ชาวบ้าน “โนนข่า” ขอนแก่น ไอเดียเจ๋ง เปลี่ยนที่รกร้างกลางหมู่บ้าน เป็นสวนผักปลอดสารของชุมชน บนพื้นที่กว่า 11 ไร่
ชาวบ้านโนนข่า ตำบลวังแสง อำเภอชนบท จังหวัดขอนแก่น แก้ปัญหาสารเคมีในแปลงผัก เปลี่ยนพื้นที่รกร้างในหมู่บ้าน เป็นศูนย์เรียนรู้ชุมชนพอเพียง โรงผลิตปุ๋ย และแปลงผักปลอดสาร กว่า 60 แปลง
นางลักษณี ฐิติโชติรัตนา ผู้ใหญ่บ้านบ้านโนนข่า กล่าวว่า ชาวบ้านบ้านโนนข่าส่วนใหญ่มีอาชีพทำนา และปลูกกินในครัวเรือนและขายสู่ภายนอก มีการใช้สารเคมีทางการเกษตร ทั้งยาฆ่าแมลง และปุ๋ยบำรุงพืชผักให้งอกงาม เพื่อให้ทันต่อการส่งขาย ทำให้มีเกษตรกรมีความเสี่ยงด้านสุขภาพ และต้นทุนที่สูงขึ้น รวมทั้งเป็นอันตรายต่อสุขภาพผู้บริโภค เพราะเป็นพืชผักเต็มไปด้วยสารเคมีเจือปน
การรณรงค์ให้ชาวบ้านเห็นความสำคัญ หันมาลดใช้สารเคมีในแปลงผักของตัวเอง เป็นเรื่องยาก ในปี 2557 จึงขอรับการสนับสนุนงบประมาณจาก สสส. เพื่อดำเนินโครงการ “โครงการผักปลอดสารพิษบ้านโนนข่า” และจัดเวทีประชาคมหมู่บ้าน โดยหยิบยกปัญหานี้มาถกกันในที่ประชุม เพื่อร่วมกันหาทางออก ที่ประชุมมีมติให้ใช้พื้นที่รกร้างของหมู่บ้าน บริเวณโรงพักเก่า ซึ่งเป็นที่ดินราชพัสดุเนื้อที่ 11 ไร่ 23 งาน 36 ตารางวา ที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์มากว่า 30 ปี มาเป็นพื้นที่แปลงผักของชุมชน โดยแบ่งเป็นแปลงย่อยๆ ได้ 60 แปลง ตั้งสภาชุมชนเพื่อกำหนดกติกา และร่วมกันทำงานในเรื่องนี้ ก่อนจะรับสมัครครัวเรือนอาสาเข้ามาปลูกผัก เริ่มต้นมี 60 ครัวเรือน จากประชาชนทั้งหมด 145 ครัวเรือน แล้วค่อยขยายสู่ครัวเรือนอื่นๆ จนปัจจุบันมีถึง 90 ครัวเรือน โดยมีกติกาที่ต้องยึดถือปฏิบัติร่วมกันคือ ห้ามใช้สารเคมีทุกชนิดในการปลูกผัก หันมาใช้ปุ๋ยอินทรีย์ น้ำหมักชีวภาพแทน
นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมให้ความรู้เรื่องผลกระทบจากสารเคมีโดย รพสต.ในพื้นที่ การสำรวจข้อมูลการใช้สารเคมีของชุมชน แล้วนำมาแจ้งให้ที่ประชุมทราบ รวมทั้งการร่วมแรงร่วมใจกันผลิตน้ำหมักชีวภาพและปุ๋ยอินทรีย์เพื่อแจกจ่ายกันใช้ในชุมชนโดยการสนับสนุนความรู้จากและวัตถุดิบจากกรมพัฒนาที่ดินจังหวัดขอนแก่น
1 ปีผ่านไปพบว่า จำนวนการใช้สารเคมีลดลงถึงร้อยละ 80 ของปริมาณการใช้ทั้งหมดของคนในชุมชน ซึ่งเกิดจากการกำหนดกติกาชุมชนในการปลูกผักปลอดสรพิษร่วมกัน หลายหน่วยงานเล็งเห็นความสำคัญลงมาสนับสนุนมากขึ้น เช่น พัฒนาชุมชนอำเภอชนบท ธนาคารเกษตรและสหกรณ์การเกษตรกรอำเภอชนบท กำหนดให้เป็นโรงเรียนชาวนาของจังหวัดขอนแก่น ชุมชนกลายเป็นแหล่งเรียนรู้ดูงานเรื่องการลดใช้สารเคมี และที่สำคัญคนในชุมชนตระหนักถึงโทษ และพิษภัยของการใช้สารเคมีมากขึ้น มีการยับยั้งชั่งใจก่อนจะใช้ วัดได้จากการทำนา มีการใช้ยาฆ่าหญ้าลดลงจากปีที่แล้วถึง 50 % โดยเปลี่ยนวิธีฆ่าหญ้าเป็นวิธีอื่น เช่น การถอนด้วยแรงงาน หรือไถหว่านใหม่ รวมทั้งการขยายผลสู่แปลงผักส่วนตัวในครัวเรือนของเกษตรกรรายอื่นๆที่ไม่ได้เข้าร่วมปลูกผักในแปลงรวม ก็หันมาปลูกผักปลอดสารพิษมากขึ้น
“ชาวบ้านที่ไม่เคยขายผัก ก็ได้เป็นแม่ค้าขายผลักปลอดสารให้ผู้บริโภค คนที่ไม่เคยได้ปลูก ก็มีแปลงทดลองให้ลองปลูกดู สุขภาพดีขึ้นทั้งคนปลูกและคนซื้อ เพราะห่างไกลจากสารเคมี” นางลักษณี กล่าวทิ้งท้าย
ด้านนายวิจิตร จันทะวงษ์ นักบริหารงานสาธารณสุข เทศบาลตำบลชนบท ทีมสนับสนุนวิชาการสสส. กล่าวว่า หลังจากชุมชนได้แก้ไขปัญหาของตัวเอง ผ่านการปลูกผักปลอดสารพิษ ทำให้คนในชุมชนมีสุขภาพดีขึ้น มีรายได้เพิ่มขึ้น กลายเป็นชุมชนเข้มแข็ง มีกลุ่มผู้นำที่สามารถจัดการปัญหาของชุมชนเอง เช่น กลุ่มสภาผู้นำชุมชน เป็นต้น
ขอบคุณภาพจากคุณลักษณี และคุณวิจิตร
ความเห็น (5)
-สวัสดีครับ
-เป็นกิจกรรมที่ชุมชนมีส่วนร่วม น่านำไปเป็นแบบอย่างในการพัฒนาครับ
-ขอบคุณครับ
ขอชื่นชมครับ
อยากให้ชนบทไทยห่างไกลสารพิษแบบนี้ทุกแห่งจริงๆ ครับ...
ชื่นชมมากครับ
Pongdet. Yodpongtes
เจ๋งมาก ทีมงานสุดยอด ผู้นำเข้มแข็ง สู้ๆ . ครับ