687. เรียนรู้ศาสตร์ OD จาก "สามก๊ก" (ตอนที่ 17)

ผมเองที่เขียนสามก๊กมาเยอะ แต่แม้รักสามก๊ก ก็ไม่ได้บอกว่าสามก๊กคือทุกอย่างของชีวิต สามก๊กทำให้เห็นการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปของมนุษย์ เรียกว่าทำให้เราเห็นโลกธรรม 8 คือมีลาภ เสื่อมลาภ มียศ เสื่อมยศ มีสุข มีทุกข์ มีสรรเสริญ นินทา วันนี้ผมยากเขียนถึงเล่าปี่ ซึ่งเดิมผมรู้สึกว่าเป็นผู้นำ ที่มั่วนิ่มที่สุดในประวัติศาสตร์ เพราะอยู่ดีๆ ก็โผล่มา พร้อมด้วยเรื่องเล่า และอุดมการณ์ที่สูงส่ง และอยู่ดีๆ จากคนทอเสื่อ ก็กลายมาเป็นวีรบุรุษ ที่ดึงดูดวีรบุรุษจำนวนมากให้มาร่วมอุดมการณ์ และกลายมาเป็นฮ่องเต้องค์หนึ่งในประวัติศาสตร์จีน และแม้ที่สุดจะพ่ายแพ้ต่อโลกธรรม 8 ชีวิตเล่าปี่ก็เป็นอะไรที่น่าศึกษา

จากตอนก่อนที่ผมได้วิเคราะห์ไว้ว่า ในภาพรวมหากเอาชาดก มาอธิบายภาพรวมของสามก๊ก จะค้นพบว่าชาดกที่อธิบายได้ดีที่สุดคือเรื่อง “หนุ่มน้อยเจ้าปัญญา” ซึ่งก็คือเรื่องที่มีชายหนุ่มคนหนึ่งสามารถสร้างตัวเองให้เป็นเศรษฐีได้ โดยการที่เชื่อคำของบัณฑิต ซึ่งก็คือเศรษฐีนั้น ที่บอกว่า “คนมีปัญญาสามารถสร้างฐานะจากหนูตายได้” ชายผู้นั้นก็เริ่มเอาหนูตายไปขายคนเลี้ยงแมว ต่อยอดไปมาก็รวยขึ้นและร่ำรวยขึ้นมาเป็นเศรษฐีในที่สุด

ชีวิตของเล่าปี่ถ้ามองจากมุมมองของชาดก ก็จะสอดคล้องกับเรื่อง “หนุ่มน้อยเจ้าปัญญา” อย่างแรง เล่าปี่สร้างตัวจากเรื่อเงเล่าและอุดมการณ์ของตนเอง จากเรื่องเล่าปรำปราเรื่องการเป็นเชื้อพระวงค์นั่นเอง แล้วเราในฐานะคนปัจจุบัน สามารถเป็นหนุ่มน้อยเจ้าปัญญาได้หรือไม่ ได้ครับ โชคดีที่เริ่มคิดสูตรการเป็น “หนุ่มน้อยเจ้าปัญญา” ขึ้นมาแล้ว เราเรียกกันว่า SOAR Analysis

ซึ่งมีความหมายดังนี้

วิชา SOAR Analysis นี่พัฒนาต่อยอดมาจากศาสตร์การพัฒนาองค์กรเชิงบวกที่เรียกว่า Appreciative Inquiry (AI) หรือสุนทรียสาธก ที่หากคุณอยากเปลี่ยนแปลงอะไร ก็พาคนในองค์กรร่วมสืบค้นเรื่องดีๆ เพื่อเอาเรื่องดีๆมาขยายผลแก้ปัญหา มี Model ง่ายๆดังนี้

เรื่อง AI ผมจะพูดโดยละเอียดกันต่อไป ผมยังไม่พูดเยอะตอนนี้

เรากลับมาที่ SOAR Analysis ...ต่อมาอาจารย์ด้านกลยุทธ์คิดว่า AI สามารถนำมาทำกลยุทธ์ได้ จึงต่อยอดมาเป็น SOAR Analysis .... จะว่าไปมันคือกระบวนการที่ทำให้คนเป็น “หนุ่มน้อยเจ้าปัญญา” นั่นเอง

คุณจะเห็นตลอดเรื่องตั้งแต่ต้นเลย เล่าปี่จะทำ SOAR Analysis ตลอด เริ่มจากการที่ เล่าปี่ค้นพบ Strenght ตัวเองว่ามีคำทำนายว่าบุรุษคนหนึ่งที่เกิดตรงตำบลที่เล่าปี่เกิดจะได้เป็นฮ่องเต้ ซึ่งเล่าปี่ดูแล้วไม่เห็นใครนอกจากตัวเอง นี่จุดแข็งแรก และเล่าปี่ก็เป็นเชื้อพระวงค์รุ่นปลายแถว (นี่เทียบเท่ากับหนูตายเลย เพราะห่างมากๆ)

เมื่อได้จุดแข็งแล้ว เล่าปี่เห็นบ้านเมืองตกอยู่ในยุคเข็ญ เลยเกิด Aspiration วิสัยทัศน์ว่าจะกอบกู้ราชวงค์ ... มี S กับ A แล้ว เล่าปี่ก็ใช้ชีวิตไปเรื่อย เล่าปี่ต้องหาคนช่วย ตอนนี้แหละที่เริ่มมองหาโอกาส ว่ามีใครเก่งไหม ที่สุดก็เจอเตียวหุย และกวนอู เล่าปี่ก็จัดหนักด้วยการเล่าเรื่องตำนานของตนและอุดมการณ์ให้ฟัง ที่สุดก็ได้สาบานเป็นพี่น้องกัน ขยับแล้วครับ

เล่าปี่เริ่มมี SOAR แกร่งขึ้นดังนี้

S = 1. เรื่องเล่าตำนานคำทำนายที่ตนเป็นผู้มีบุญมาเกิด

2. มีพี่น้องรบเก่งสองคนคือกวนอู เตียวหุย

O = มองหาโอกาส ต่อไป ไปเจอว่าบ้านเมืองวุ่นวาย ต้องช่วยกอบกู้จากโจรโพกผ้าเหลือ

A = กอบกู้ราชวงค์

R = ตอนนี้มั่นใจขึ้น

ต่อมาเล่าปี่กับน้องร่วมสาบานก็ เริ่มทำความฝันให้เป็นจริง ด้วยการอาสาไปรบกับโจโพกผ้าเหลือง รบไปสามสิบกว่าครั้งชนะอีก ตอนนี้ SOAR เปลี่ยนอีก

S = 1. เรื่องเล่าตำนานคำทำนายที่ตนเป็นผู้มีบุญมาเกิด

2. มีพี่น้องรบเก่งสองคนคือกวนอู เตียวหุย

3. ได้ชื่อว่าเป็นวีรบุรุษ พิสูจน์ตัวเองว่ารบเป็น รบเก่งจริง

O = มองหาโอกาส ต่อไป

A = กอบกู้ราชวงค์

R = เริ่มมีผลงานเข้าตาขุนศึกใหญ่ๆ

จะเห็นว่าเมื่อโอกาสมา เล่าปี่จะเอาจุดแข็งไปคว้าโอกาส และก็ทำให้จุดแข็งมีมากขึ้นไปอีก ก็สามารถคว้าโอกาสที่ใหญ่ขึ้นไปเรื่อยๆ

จะเห็นว่า Strengths เล่าปี่แกร่งขึ้น และอยากบอกว่าเนื่องจากเล่าปี่มีจุดแข็งอย่างหนึ่งคือ “ยอทรับฟังความเห็นของปราชญ์” ซึ่งเห็นชัดตอนไปเจอสุมาเต็กโซ ทำให้ปราชญ์ลึกลับคนนี้แนะนำชีซีมาให้ ต่อมาก็ได้ขงเบ้ง อัจฉริยะแห่งยุคมาอีก ที่สุดจะเห็นตอนจะยึดเสฉวนเล่าปี่มี SOAR ที่ทรงพลังมากๆ ดังนี้

S = 1. เรื่องเล่าตำนานคำทำนายที่ตนเป็นผู้มีบุญมาเกิด

2. มีพี่น้องรบเก่งสองคนคือกวนอู เตียวหุย

3. ได้ชื่อว่าเป็นวีรบุรุษ พิสูจน์ตัวเองว่ารบเป็น รบเก่งจริง

4. รู้จักฟัง ปราชญ์เมตตา ขงเบ้งมาร่วมงานด้วย

5. ได้จูล่ง

6. มีกองทัพที่ผ่านประสบการณ์การรบแบบจัดโหดกับโจโฉ แถมชนะมาก่อน ซุนกวนก็ไม่กล้ากวนง่ายๆ

7. ได้ภรรยาใหม่เป็นน้องสาวซุนกวน ที่เก่ง เฉียบคมเป็นเนื้อคู่ที่สุดยอดมาก

O = มองหาโอกาส ก็เจอเสฉวนนี่แหละ พร้อมที่จะเข้าไปแล้ว

A = กอบกู้ราชวงค์ พากันลุยเสฉวน

R = ที่สุดได้เสฉวน

ชัดไหมครับ SOAR Analysis ที่ดูเหมือนจะทำให้เราเห็นระบบการสร้างอนาคตของเล่าปี่ ที่ไม่ต่างจากชาดกเรื่อง “หนุ่มน้อยเจ้าปัญญา” จากจุดแข็งเล็กๆ นำมาสร้างฝันแล้วหาโอกาส สร้างฝันในทุกห้วงขณะจิต ไม่นาน จุดแข็งเล็กๆจะเติบโตเป็นจุดแข็งใหญ่ๆ โอกาสจะเริ่มเปิด และเปิดมากขึ้นเรื่อยๆ ที่สุด ผสมผสานกับการทำ การ”ฟัง” ปราชญ์ที่ทั้งเป็นคนมีความรู้และเป็นคนดีๆ การขยายผลก็จะง่าย รวดเร็วได้ผลมากขึ้น ที่สุดฝันจะเป็นจริงครับ

ถ้าจุลลกเศรษฐีทำได้ เล่าปี่ก็ทำมาแล้ว ทุกคนเริ่มจากหนูตายทั้งสิ้น ท่านเองอาจมีทุนมากกว่านั้น เพราะฉะนั้นถ้าเราเอาจุดแข็งมาใช้ ดึงมาสร้างโอกาส ฝันของเราเป็นจริงแน่นอน จริงไหมครับ

และหลังจากกลับไปมองเล่าปี่ด้วยชาดกและทฤษฎี SOAR Analysis อีกรอบ ตอนนี้ผมไม่ได้มองว่าเล่าปี่เป็นวีรบุรุษมั่วนิ่มแสนเกรียนอีกต่อไป หากแต่เป็นหนุ่มน้อยเจ้าปัญญา ที่เกิดมาในยุคสมัยที่โหดร้าย แต่ก็อาศัยความเจ้าปัญญา ทำชีวิตตนเองและคนรอบตัวให้ดีขึ้น เรียกว่าทำดีที่สุดแล้วในยุคที่โกลาหลขนาดนั้น และแม้แพ้พ่ายต่อโลกธรรม 8 แต่ก็กลายเป็น วีรบุรุษให้คนได้ตามศึกษามาตลอดสองพันกว่าปี น่าทึ่งครับ

และวันนี้พอเท่านี้ เพียงเล่าให้ฟัง ลองเอาไปพิจารณากันนะครับ

บทความโดยดร.ภิญโญ รัตนาพันธุ์ www.aithailand.org

Note: จุลลกเศรษฐี "หนุ่มน้อยเจ้าปัญญา" ดูได้ที่นี่

[สามก๊กวิทยา]

สุดยอดเลยครับ อ่านแล้วเห็นคล้อยตามทุกประการ