วิจัยกัญชา

บทความเรื่อง The Great Pot Experiment ในนิตยสาร ไทม์ ฉบับวันที่ ๒๕ พฤษภาคม ๒๕๕๘ มี subtitle ว่า Legalization keeps rolling ahead. But because of years of government roadblocks on research, we don’t know nearly enough about the dangers of marijuana --- or the benefits

ความรู้เรื่องอันตราย และผลดีของกัญชา ยังไม่ชัดเจนนะครับ

บทความขึ้นต้นด้วยการวิจัยของศาสตราจารย์ Yasmin Hurd แห่ง Mt. Sinai Hospital School of Medicine ที่นิวยอร์ก ที่ทดลองในหนู ว่าสาร THC (Tetrahydrocannabinol) ในกัญชาที่ก่อการเปลี่ยนแปลง ในสมองของหนูวัยรุ่น จะส่งต่อการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวไปยังลูกหลานได้หรือไม่ โดยที่ลูกหลานไม่ได้รับ THC

คำตอบจากผลการวิจัยคือ ใช่ การเปลี่ยนแปลงส่งต่อไปยังลูก และไปยังลูกของลูก ต้องอ่านบทความ เองนะครับ จึงจะเห็นความฉลาดในการออกแบบการทดลองของศาสตราจารย์สตรีผิวดำท่านนี้

ข้อสรุปที่ผมได้จากบทความทั้งหมดก็คือ สารในกัญชามีผลร้ายต่อสมองที่กำลังเจริญเติบโต ในคนหมายถึงคนที่อายุต่ำกว่า ๒๑ ปี แต่ผมมีความเชื่อของผมเองว่า แม้สมองคนแก่ก็ยังมี “การเจริญเติบโต” ในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง ผมจึงยังไม่ปักใจเชื่อว่าการเสพกัญชาจะไม่มีผลเสียต่อสมองคนที่เป็นผู้ใหญ่

ข้อความในบทความขนาดยาว ๖ หน้านี้ บอกเราว่า วงการวิจัยในสหรัฐอเมริกากำลังลงทุนอย่างจริงจัง เพื่อทำความเข้าใจโทษและคุณของกัญชา หลังจากมีนโยบายห้ามการวิจัยนี้มานาน การลงทุนวิจัยนี้ ตรงกับที่ ผมเคยเสนอไว้ ที่นี่ แต่โจทย์วิจัยในสหรัฐฯ ยังแคบกว่าที่ผมเสนอไว้ คือเขาไม่มีการวิจัยวิธีกำหนดการใช้ ให้ใช้เฉพาะด้านยาหรือสุขภาพ หลีกเลี่ยงการใช้เพื่อประสาทหลอน (recreational use) อย่างพร่ำเพรื่อ สังคมของเขาอาจเป็น สังคมเสรี มองว่าทุกคนต้องดูแลตนเอง ไม่ให้ตกเป็นเหยื่อ ก็ได้ ทั้งหมดนี้ผมตีความเอาเอง ไม่ทราบว่าตีความ ถูกหรือผิด

บทความบอกเราว่า การห้ามวิจัยและปราบขบวนการค้ากัญชาในสหรัฐ ลึกซึ้งและดำมืดกว่าที่เราคิด เพราะในยุคสงครามเย็น รัฐบาลสหรัฐฯ คิดว่า ฝ่ายตรงกันข้ามกับสหรัฐ (คอมมิวนิสต์) อาจใช้กัญชาเป็น ตัวมอมเมาพลเมืองสหรัฐ เพื่อให้สหัฐอ่อนแอ ทำให้ผมคิดต่อว่า เขาคิดอย่างนี้ได้ ก็เพราะมีเรื่องราวใน ประวัติศาสตร์ ที่อังกฤษใช้ฝิ่นมอมเมาคนจีน โค่นล้มความเป็นมหาอำนาจของจีน และแสวงประโยชน์ ทางการค้าของตน ใน Opium War ท่านที่ต้องการเรียนรู้เรื่องสงครามฝิ่น หากมีโอกาสไปเชียงราย โปรดไปชม หอฝิ่น อุทยานสามเหลี่ยมทองคำ

บทความระบุคุณประโยชน์ของกัญชาต่อสมองมนุษย์ ที่พิสูจน์จากผลการวิจัย ว่า ได้แก่ (๑) ลดความ เจ็บปวดเรื้อรัง (๒) รักษาโรค multiple sclerosis โดยใช้สารสะกัดจากกัญชา ๒ ชนิด (THC & TBD) พ่นเข้า ช่องปาก (๓) ใช้รักษาโรคลมชัก แต่ยังเป็นข้อมูลเบื้องต้น เขาไม่สรุปรวมผลงานวิจัยบางรายงาน ที่บอกว่า กัญชาทำให้ก้อนมะเร็งบางชนิดมีขนาดเล็กลงได้ จะเห็นว่า นักเขียนบทความที่ดีเขาจะระมัดระวังไม่ด่วนสรุป

ผลด้านลบ ๓ ประการที่เขาสรุปคือ (๑) ผลยับยั้งพัฒนาการของสมองที่กำลังเติบโต (๒) มีผลต่อโรคจิต การใช้ในคนอายุน้อย ทำให้อาการของโรคจิตเกิดเร็วขึ้น (๓) เสพติดในร้อยละ ๙ ของคนลองสูบ แต่หากคน ที่ลองเป็นวัยรุ่น โอกาสติด ๑ ใน ๖

การวิจัยกัญชา มีคุณค่าทางวิชาการ ช่วยให้เกิดความเข้าใจระบบสมองส่วนที่เรียกว่า The Cannabinoid System ซึ่งเป็นกลไกตามธรรมชาติที่นำไปสู่ทั้งผลดี และผลร้ายของกัญชา

สมองของมนุษย์มีเซลล์ประสาท ๘๖,๐๐๐ ล้านเซลล์ ที่ติดต่อกันด้วยสัญญาณทางไฟฟ้าเคมี ผ่านสารสื่อ ประสาทชนิดต่างๆ ที่ตัวสำคัญคือ dopamine, serotonin, glutamate, endocannabinoids แล้วจึงส่งสัญญาณ ไปยังร่างกายให้ทำหรือไม่ทำพฤติกรรมต่างๆ

ร่างกายมนุษย์ผลิตสาร endocannabinoids ที่ไปกระตุ้นตัวรับ (endocannabinoids receptors) ในสมอง พืชชนิดเดียวที่ผลิตสารคล้าย endocannabinoids คือกัญชา (ผลิต THC และ CBD – cannabidiol) ในทำนอง เดียวกันกับพืชที่ผลิตสารคล้าย endorphins คือฝิ่น (ผลิต มอร์ฟีน)

endocannabinoids มีฤทธิ์กระตุ้นความหิว (hunger) และความพอใจ (pleasure) endocannabinoids receptors มีกระจายอยู่ทั่วไปในสมอง (แต่กระจายไม่เท่ากันในบางส่วนของสมอง) และทำหน้าที่กระตุ้นสาร สื่อประสาทตัวอื่นๆ

ผลการวิจัยบอกว่าเซลล์ประสาททุกตัวมีพฤติกรรมคล้ายจะสร้าง endocannabinoids หรือมี endocannabinoids receptors แต่หากระบบสื่อสัญญาณนี้ถูกกระตุ้นมากไป จะเกิดพิษร้ายต่อเซลล์สมอง endocannabinoids ทำหน้าที่คล้ายเบรค หรือตัวกำกับความพอดี ไม่ให้สมองถูกกระตุ้นมากเกินไป จึงมีคำว่า “ผู้ปกป้องเซลล์ประสาท” (neuroprotectants) และมีการจดสิทธิบัตรว่า CBD สามารถยับยั้งการทำลาย เซลล์ประสาทในผู้เป็นโรคอัลไซเมอร์ได้ ผลการวิจัยบอกว่า endocannabinoids มีผลยับยั้งการทำลาย เซลล์ประสาทในโรค อัลไซเมอร์ พาร์คินสัน stroke และการบาดเจ็บทางสมอง

มีรายละเอียดผลการวิจัยลงลึกอย่างมากมาย รวมทั้งการทำความเข้าใจพัฒนาการสมองในวัยรุ่น ที่การเสพกัญชาอาจเข้าไปทำลายความเข้มแข็งของระบบประสาท ซึ่งผมคิดว่าเป็นเรื่องสำคัญมาก เพราะเวลานี้วัยรุ่นตกเป็นเป้าของการค้าและมอมเมายาเสพติดทั้งหลาย จะจงใจหรือไม่ก็ตาม มันมีผลทำลายความเข้มแข็งของประเทศในระยะยาว

บทความวิจารณ์ท่าทีของระดับวงการนโยบายของสหรัฐในอดีต ที่เน้นส่งเสริมการวิจัยพิษร้ายของกัญชา และหวังพึ่งผลวิจัยด้านคุณประโยชน์ของกัญชาจากประเทศอื่น ที่มีการวิจัยพบว่ากัญชามีฤทธิ์ลดขนาดของ มะเร็งสมองชนิด glioblastoma ช่วยรักษาโรค PTSD (Post-Traumatic Stress Syndrome) แต่เวลานี้ในสหรัฐฯ กำลังมีการวิจัยทดลองใช้กัญชารักษาโรค PTSD, โรค Parkinson, และโรคลมชัก

ผลการวิจัยในหนูของศาสตราจารย์ Yasmin Hurd ได้ผลว่าหนูที่ติดเฮโรอีน เมื่อให้ CBD หนูต้องการ เฮโรอีนน้อยลง นำไปสู่การทดลองใช้ CBD รักษาคนติดเฮโรอีน

สถิติที่น่าตกใจคือ เวลานี้คนอเมริกันร้อยละ ๑๐ และวัยรุ่นร้อยละ ๓๕ ใช้กัญชาเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ (recreational use) ซึ่งผมไม่สนับสนุน ตาม บันทึกนี้

วัยรุ่นไทย จำนวนหนึ่งก็ใช้ยาหลอนประสาทหลากหลายชนิด สมองของคนเหล่านี้โดนทำลายไป แค่ไหนก็ไม่ทราบ นี่คือโจทย์วิจัยของเรา

ท่านที่สนใจจริงๆ มีรายละเอียดในหนังสือ Weed the People : The Future of Legal Marijuana in America หรืออ่านรายละเอียดใน ลิ้งค์นี้ จะได้ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับ Endocannabinoid System มากทีเดียว

วิจารณ์ พานิช

๑ มิ.ย. ๕๘