การพัฒนาหลักสูตรอิงมาตรฐานกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีโดยบูรณาการเนื้อหาภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์

ชื่อเรื่อง: การพัฒนาหลักสูตรอิงมาตรฐานกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีโดยบูรณาการเนื้อหาภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์

โรงเรียนเทศบาล 3 “เทศบาลอนุสรณ์” อำเภอเมือง จังหวัดสุรินทร์ ปีการศึกษา 2557

ผู้วิจัย : นายมานพ สารสุข

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานที่นำไปสู่การพัฒนาหลักสูตรอิงมาตรฐานกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีโดยบูรณาการเนื้อหาภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์ 2) เพื่อสร้างและหาประสิทธิภาพหลักสูตร 3) เพื่อทดลองใช้หลักสูตร และ 4) เพื่อประเมินผลการใช้หลักสูตรที่สร้างขึ้น โดยมีขั้นตอนในการดำเนินการวิจัย ดังนี้

ขั้นตอนที่ 1 การศึกษาข้อมูลพื้นฐานที่นำไปสู่การพัฒนาหลักสูตร แหล่งข้อมูลที่ใช้ในการศึกษา ได้แก่ 1) หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 หลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนเทศบาล 3 “เทศบาลอนุสรณ์” 2) กลุ่มตัวอย่างที่เป็น ครูผู้สอน ศึกษานิเทศก์ คณะกรรมการสถานศึกษาฯ ผู้ปกครอง และนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ภาคเรียนที่ 2 /2556 เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถามความต้องการในสาระการเรียนรู้ที่เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ การวิเคราะห์เนื้อหา ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ขั้นตอนที่ 2 การสร้างและหาประสิทธิภาพหลักสูตรด้านการสร้างหลักสูตร แหล่งข้อมูลที่ใช้ในการศึกษาคือ ผู้ทรงภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์ จำนวน 6 คน เพื่อศึกษาองค์ความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์มาจัดทำสาระการเรียนรู้ในหลักสูตร เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และแบบสังเกตการณ์การทำงานผู้ทรงภูมิปัญญาท้องถิ่น วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพแบบอุปนัย ด้านการหาประสิทธิภาพหลักสูตร แหล่งข้อมูลที่ศึกษา คือ ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาหลักสูตร จำนวน 5 คน พิจารณาความเหมาะสมและความสอดคล้องของหลักสูตรและแผนการจัดการเรียนรู้ เครื่องมือที่ใช้ คือ หลักสูตรที่สร้างขึ้นและแบบประเมินความเหมาะสมและความสอดคล้องของโครงร่างหลักสูตร สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ขั้นตอนที่ 3 การทดลองใช้หลักสูตรอิงมาตรฐานกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีโดยบูรณาการเนื้อหาภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์ กลุ่มตัวอย่างได้แก่ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2/1 ภาคเรียนที่ 1/2557 โรงเรียนเทศบาล 3 “เทศบาลอนุสรณ์” จำนวน 34 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แบบประเมินทักษะการปฏิบัติงานของนักเรียน และ แบบสังเกตพฤติกรรมนักเรียน สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ การทดสอบค่าที (t-test) แบบไม่เป็นอิสระ และค่าเฉลี่ยร้อยละ

ขั้นตอนที่ 4 การประเมินผลการใช้หลักสูตรอิงมาตรฐานกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีโดยบูรณาการเนื้อหาภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์ กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนที่เรียนในหลักสูตร จำนวน 34 คน และผู้ทรงคุณวุฒิที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาและการนำหลักสูตรไปใช้ จำนวน 11 คน เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียน และแบบสอบถามความเหมาะสมของหลักสูตรต่อการนำไปใช้ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ค่าเฉลี่ย และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน

ผลการวิจัย ปรากฏว่า

1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานที่นำไปสู่การพัฒนาหลักสูตร พบว่า สาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ต้องจัดให้ครบสาระสำคัญ 6 งาน คือ งานบ้าน งานเกษตร งานประดิษฐ์ งานช่าง งานธุรกิจ และคอมพิวเตอร์ และนักเรียนได้รับการประเมินมาตรฐานตัวชี้วัดทั้งหมด 4 มาตรฐาน 14 ตัวชี้วัด ปัจจุบันพบว่าโรงเรียนเทศบาล 3 “เทศบาลอนุสรณ์” มีการจัดสาระการเรียนรู้ที่ขาดการนำเนื้อหาภูมิปัญญาท้องถิ่นมาใช้จัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลายและเป็นระบบและผู้เกี่ยวข้องมีความต้องการให้จัดทำสาระการเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์มาใช้ในการเรียนการสอน

2. ผลการสร้างและหาประสิทธิภาพหลักสูตร พบว่า หลักสูตรที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย ความเป็นมาและความสำคัญของหลักสูตร หลักการ จุดมุ่งหมาย เกณฑ์การใช้หลักสูตร การวิเคราะห์แสดงความสอดคล้องของภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์กับสาระการเรียนรู้แกนกลาง คำอธิบายรายวิชา การจัดหน่วยการเรียนรู้ โครงสร้างการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ แนวทางการวัดผลประเมินผล และแผนการจัดการเรียนรู้และผู้เชี่ยวชาญมีความเห็นว่าหลักสูตรมีความเหมาะสมและสอดคล้องทุกด้าน

3. ผลการทดลองใช้หลักสูตรอิงมาตรฐานกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีโดยบูรณาการเนื้อหาภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์ พบว่า นักเรียนมีคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ส่วนด้านทักษะการปฏิบัติงานของนักเรียน พบว่า มีคะแนนคิดเป็นร้อยละ 83.73 และด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของนักเรียนพบว่า มีคะแนนคิดเป็นร้อยละ 82. 23

4. ผลการประเมินผลการใช้หลักสูตรอิงมาตรฐานกลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยีโดยบูรณาการเนื้อหาภูมิปัญญาท้องถิ่นสุรินทร์ ในด้านประสิทธิผลของหลักสูตร พบว่า นักเรียนมีคะแนน ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ทักษะการปฏิบัติงานและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ผ่านเกณฑ์ที่กำหนดทุกด้าน และการประเมินผลกระทบที่เกิดจากการใช้หลักสูตร พบว่า นักเรียนมีความพึงพอใจและ ผู้ทรงคุณวุฒิเห็นว่าหลักสูตรมีความเหมาะสมต่อการนำไปใช้จริง ผ่านเกณฑ์ที่กำหนด