ปัญญาญาณ คือ อะไร ? (1)
บนเส้นทางแห่งการพัฒนาตนเองด้วยพุทธธรรมนั้น
ผมว่า มีคำสำคัญจำนวนหนึ่ง ที่เราทั้งหลายต้องทำความเข้าใจ ถึงแม้เราจะปฏิบัติธรรมหรือไม่
เพราะเป็นคำสำคัญที่จำเป็นต่อชีวิต ที่เราท่านสามารถทำความเข้าใจได้ไม่ยากนัก
ได้แก่คำดังต่อไปนี้
จิตเดิมแท้ ๑ ปรัชญา ๑ ความว่าง ๑ ปัญญาญาณ ๑
- จิตเดิมแท้นั้น บริสุทธิ์อยู่แล้ว แต่ถูกเมฆหมอกแห่งความคิดปรุงแต่งปิดบังเอาไว้
- จิตเดิมแท้ เปรียบดั่งดวงตะวัน ที่ถูกบดบังด้วยเมฆหมอกแห่งความคิดปรุงแต่ง เพียงแต่เอาความคิดปรุงแต่งออกก็จะเห็นจิตเดิมแท้
- ปรีชาญาณ เป็นปัญญาที่อาศัยการคิดด้วยสมองซึ่งเป็นปัญญาทีสำคัญต่อพัฒนาการทางวัตถุของโลก แต่จะมีผลข้างเคียงตามมา
- ส่วนปัญญาญาณนั้น เป็นปัญญาที่ผุดเกิดเมื่อจิตใจว่างจากความคิดปรุงแต่ง (ไม่ได้ใช้ "การคิด" อย่างปรีชาญาณ)
- ความว่าง คือ ว่างจากการคิดปรุงแต่ง
- ปัญญาญาณ คือ ว่างและมีสติรู้อยู่
- ในที่นี้ ปรัชญา หมายถึง การเข้าถึงจิตเดิมแท้ด้วยปัญญาญาณ หนอ
วิวัฒนาการความก้าวหน้าทางโลก ต้องอาศัย "ปรีชาญาณ" แต่ ..
แต่.. เราจะสังเกตุว่า ยิ่งโลกเจริญทางวัตถุมากเพียงใด .. ปัญหายิ่งกลับเพิ่มขึ้นเป็นเงาตามตัว
นี่คือ ผลกระทบของ "ปรีชาญาณ" หนอ
เพื่อให้การทำความเข้าใจ "ปัญญาญาณ" ชัดเจนขึ้น
เราควรทำความเข้าใจอีกคำหนึ่งก่อน คือ "สัญชาตญาณ" หนอ
ความเห็น (6)
ผมรู้จักปัญญาญาณจาก 3 แหล่ง
หนึ่งในนั้น สามารถศึกษาคร่าว ๆ ได้ที่นี่ครับ
http://intuitionflow.blogspot.com/2005/06/posttoda...
สัณชาตญาณ..น่าจะหมายถึง..พุทธจิตตะ..ในสัตว์โลก..ทุกรูป ทุกนาม ในธรรมดาธรรมชาต
ใช่ไหมเจ้าคะ
มีดอกไม้..มาฝาก..เจ้าค่ะ.."กุหลาบพันปี"
หนังสือแปลที่โด่งดังในเมืองไทย ได้ให้ความหมาย 3 ญาณ ไว้ประมาณนี้ครับ
ขั้นที่ 1 เป็นเรื่องสัญชาตญาณ (Instinct) ซึ่งมีอยู่แล้วในทุกคน เช่น เวลามีภัยมาถึงตัวก็รู้จักหลบหลีกอย่างนี้ เป็นต้น ซึ่งหากเรามีสัญชาตญาณอย่างเดียวเราก็ไม่ต่างจากสัตว์ เพราะฉะนั้นเราต้องพัฒนาสู่ขั้นที่ 2 ต่อไป
ขั้นที่ 2 เป็นเรื่องปรีชาญาณ (Intellect) ได้แก่ การรับรู้ เข้าใจ รู้จักตัดสินใจ รู้จักคิดค้น โดยใช้สมองในการวิเคราะห์ เมื่อมีส่วนที่เป็นจิตสำนึก ส่วนนี้ทำให้เราแตกต่างจากสัตว์อื่นๆ แต่ก็ไม่ได้หมายความ ว่าเราเป็นมนุษย์จนกว่าจะถึงขั้นที่ 3
ขั้นที่ 3 เป็นเรื่องปัญญาญาณ (Intuition) เป็นการเข้าถึงสภาวะจิตใจที่ทำให้เราเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ปัญญาญาณเป็นส่วนที่เป็นจิตเหนือสำนึก เป็นเรื่องของการหยั่งรู้ เป็นการรับรู้แบบปิ๊งแว้บ เป็นการรู้ที่ก้าวข้ามตรรกะและเหตุผล
ผมเข้าใจว่า ปัญญาญาณ ใกล้กับ พุทธจิตตะ หรือ จิตเดิมแท้ที่สุดครับ
เราจะพัฒนาไปถึงระดับปัญญาญานได้อย่างไรคะอาจารย์
ตามที่ผมเข้าใจและทดลองฝึกนั้น (อาจยังไม่ถูกต้องนัก)
ผมปฏิบัติตามแนวทาง Zen + ครูสมาธิ (ฌาน) ครับ
..เพียรเข้าสู่จิตเดิมแท้ด้วยความว่างที่รู้อยู่..
ประมาณนั้นครับ
เมื่อสักครู่ไปค้นนิยาม เพื่อประกอบการอธิบาย ไปพบพระสูตรที่น่าสนใจมากครับ
http://www.84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=12&A=1...