ตื่นรู้สู่ปัญญา...ด้วยใจงาม

ขอบพระคุณท่านศ.นพ.ประเวศ วะสี ผู้เป็นต้นแบบให้ผมได้เรียนรู้ในเครือข่ายพัฒนาศักยภาพผู้นำสุขภาวะ (คศน.) และทำให้ผมได้เข้าถึงความจริงทุกสรรพสิ่งจากหนังสืออันทรงคุณค่าในวันนี้

วันนี้ทำให้ผมตื่นรู้ อยู่ตัว หัวใจงาม กับการได้อ่านหนังสือเรื่อง "ธรรมชาติของสรรพสิ่ง (บก.คือ ศ.นพ.ประเวศ วะสี ปี พ.ศ. 2554) ด้วยความขอบพระคุณอย่างสูง" ซึ่่่งตอบโจทย์ที่ค้างคาใจผมตลอดหลายอาทิตย์ที่ผ่านมากับการพัฒนากรอบการทำงานของกิจกรรมบำบัดศึกษา จึงขออนุญาตนำมาอ้างอิงและแบ่งปันกับกัลยาณมิตรที่ต้องการแสวงหาคำตอบหรือพลังชีวิตบางอย่างก็เป็นได้...

โจทย์ที่ 1: ทำไมผมจึงเป็นทุกข์ในฐานะประธานหลักสูตรกิจกรรมบำบัด ที่แม้จะได้รับรองระดับโลก แต่ในใจรู้สึกว่า "นักกิจกรรมบำบัดที่จบจากหลักสูตรนี้ยังไม่สามารถบูรณาการความสุข ความสามารถ และความต้องการของผู้รับบริการได้เป็นรูปธรรม"

คำตอบ: หลักสูตรกิจกรรมบำบัดตามปรัชญาและกรอบอ้างอิงสากลมีความเป็นวิชาชีพตามบริบทของประเทศที่พัฒนาแล้ว แต่เมื่อนำมาใช้ตามบริบทไทย การพัฒนาผู้สอนและผู้เรียนตามกระบวนการธรรมชาติแห่งการเรียนรู้ย่อมเป็นทางออกหนึ่่ง "[อ้างอิงหน้า 17] ...เอาการรู้ตัวเองหรือรู้จิตของตัวเองเป็นตัวตั้ง ให้จิตสามารถเข้าถึงความจริงของธรรมชาติของสรรพสิ่งเพื่อการพัฒนาคุณภาพของจิต...[อ้างอิงหน้า 18]...จิตที่ไม่บรรลุ หมายถึง จิตที่ยังยึดติดกับตัวเอง...[อ้างอิงหน้า 19]...ร่างกาย จิตใจ วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม เกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน...[อ้างอิงหน้า 20]...ไม่ว่าศึกษาเรื่องอะไร อย่าหลงไปเฉพาะเรื่องนั้นๆ อย่างแยกส่วน แต่โยงกลับมาสู่ภาพรวมหรือบูรณาการเสมอ และนำไปสู่การพัฒนาจิตใจและจิตวิญญาณให้สูงขึ้นทุกครั้งไป เพื่อความสมบูรณ์แห่งความเป็นมนุษย์"

โจทย์ที่ 2: จากโจทย์แรก...ผมที่ป่วยเป็นหลอดเลือดสมองตีบจะป่วยซ้ำอีกหรือไม่ ถ้ายังต้องทำงานกิจกรรมบำบัดศึกษาในกรอบการทำงานเดิม-จำเจ-ซ้ำซาก และความท้าทายในการทำงานกับ "คนที่หลากหลาย" ไม่จบสิ้น

คำตอบ: ผมกำลังติดกับดักบนจิตอารมณ์ที่นำเรื่องความเจ็บป่วยของตัวเองมาเป็นที่ตั้ง ผมรู้แจ้งแห่งตนว่า จะป่วยซ้ำอีกหรือไม่อยู่ที่การดูแลสุขภาวะของตัวเองในทุกๆวัน สำหรับเรื่องกิจกรรมบำบัดศึกษาที่มีความหลากหลายของคนและความตึงในระบบ/กรอบการทำงาน ผมต้องทำความเข้าใจใหม่เพื่อเป็นคนหนึ่งที่ร่วมแก้ไขปัญหาให้เป็นระบบที่จำแนกเป็น "[อ้างอิงหน้า 22]...การศึกษาของมนุษย์ในปัจจุบัน...รู้และคิดแบบแยกส่วน...เรียนโดยเอาวิชาเป็นตัวตั้ง...ปัญหาของวิทยาศาสตร์ (แบบเก่า)...[อ้างอิงหน้า 28]...จึงควรมีการเรียนรู้ใหม่...เรียนรู้ธรรมชาตินอกตัวทุกชนิดมาพัฒนาธรรมชาติในตัว (จิต) ตลอดเวลาให้บรรลุความจริง บรรลุความงาม บรรลุความดี บรรลุความสุขและอิสรภาพ...[อ้างอิงหน้า 32]...ถ้าการศึกษาและการเรียนรู้ของมนุษย์ยังคงเป็นเรื่องภายนอก มนุษย์จะพัฒนาต่อไปไม่ได้ คงจะติดอยู่กับวัตถุนิยม บริโภคนิยม และมีโลภจริตเป็นเจ้าเรือน อันจะพามนุษยชาติไปสู่ความตึงเครียดและวิกฤตการณ์มากขึ้น]

โจทย์ที่ 3: จากโจทย์สอง...ผมจะค้นพบความจริงของการใช้ชีวิตตามที่ตัวเองฝันให้เป็นจริงก่อนที่ชีวิตจะหมดไปในแต่ละวันได้อย่างไร

คำตอบ: ปัจจุบันขณะผมค้นพบความจริงบางอย่าง หากแต่ควรคิดใคร่ครวญและนำมาปฏิบัติอย่างถ่องแท้ โดยปรับจิตใหม่มิให้ชีวิตไร้คุณค่าในแต่ละวัน โดย "[อ้างอิงหน้า 34]...มนุษย์ถูกทำให้หลงไป หรือไปติดในมายาภาพ ทำให้ไม่รู้เห็นธรรมชาติตามความเป็นจริง...เพราะเหตุ รู้เห็นสั้น ไม่เชื่อมโยง กับ จิตขาดความเป็นกลาง...[อ้างอิงหน้า 48]...กระบวนการของจิตที่ประกอบด้วย การรู้ (วิญญาณ) ความรู้สึกสุขทุกข์ (เวทนา) ความจำ (สัญญา) การคิด (สังขาร) ก็เกี่ยวข้องอยู่กับอวัยวะรับสัมผัส ระบบประสาท ระบบสมอง (กายหรือรูป)...[อ้างอิงหน้า 49-50]...จิตเองหรือที่กายหรือที่สิ่งแวดล้อมเป็นหนทางแห่งการพึ่งตนเอง...ทำแผนที่ความคิด...พยายามคิดเชื่อมโยงกันให้ครบทั้งระบบ ปัญญาก็จะแตกฉาน...งานต่างๆมักไม่ประสบผลสำเร็จ เพราะขาดการเรียนรู้ร่วมกันในการปฏิบัติ...การใช้อำนาจสั่งการหรือการใช้ความรู้สำเร็จรูปเป็นเครื่องมือทำงานจึงไม่ได้ผล เพราะไม่ใช่การกระทำด้วยการรู้ความจริง การฝึกอบรมก็ไม่ได้ผล เพราะการฝึกอบรมคือการเอาความรู้สำเร็จรูปตายตัวลงไปบอกเล่า...[อ้างอิงหน้า 52]...การเข้าถึงอิทัปปัจจยตาเป็นเครื่องมือส่งเสริมความเมตตา...รู้จักตัวเองและเชื่อมโยงระหว่างภายในตัวกับสิ่งนอกตัว...ไม่ติดขัดทั้งรูปธรรมและนามธรรม เข้าใจความเป็นเช่นนั้นเองของบุคคลและเหตุการณ์ รู้เหตุปัขขัยของปัญหา รู้การดับสาเหตุของปัญหา...อยู่ร่วมกันด้วยสันติระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ และมนุษย์กับธรรมชาติ"

เกร็ดชีวิตเพื่อปฏิบัติให้เกิดปัญญาแห่งการรู้ตัวเอง [อ้างอิงหน้า 61-64, 74-75, 99, 120, 391 และ 464-465]

การเจริญสติคือการระลึกรู้ ขณะที่คิดจะไม่รู้ตัว เมื่อการรู้ตัวเข้ามาแทนที่ จะหยุดคิดหรือรู้การคิด การคิดกับการรู้ตัวจะแทนที่ซึ่งกันและกัน
การเจริญสติให้รู้กาย ได้แก่ อานาปานสติ (รู้ลมหายใจเข้าออก) กะบ รู้อาการของการเดิน ฝึกซ้ำๆถ้ามันหลุดไป
การเจริญสติให้รู้เวทนา เมื่อเกิดความรู้สึกใดๆ ก็ตามรู้ความรู้สึกนั้นๆ
การเจริญสติให้รู้จิต กำหนดรู้ว่า มีราคะ ไม่มีราคะ มีโทสะ ไม่มีโทสะ มีโมหะ ไม่มีโมหะ มีสมาธิ ไม่มีสมาธิ
การเจริญสติให้รู้ธรรมต่างๆ เช่น การสวดมนต์
จิตคือ สิ่งที่คิดเป็น สี่งที่รู้สึกเป็น สิ่งที่จำเป็น สิ่งที่มีอารมณ์ สิ่งที่รู้เป็น และสิ่งที่อิสระ
จิตวิญญาณหมายถึงมิติสูงส่งของจิต...ความดี กุศล บุญ คุณค่า จิตที่เจริญ จิตที่หลุดพ้น จิตที่เห็นแก่ตัวน้อย จิตเข้าถึงสิ่งสูงสุด ในทางพุทธ จิตวิญญาณคือปัญญา
มนุษย์แต่ละคนมักจะเลือกยุทธศาสตร์หรือบุคลิกภาพเพื่อจะหลีกเลี่ยงความเจ็บปวดและความไม่สบายทางใจ...ประกอบด้วย นพลักษณ์ ได้แก่ หนึ่งคนเนี้ยบ สองผู้ให้ สามนักแสดง สี่คนโศกซึ้ง ห้านักสังเกตการณ์ หกนักปุจฉา เจ็ดนักผจญภัย แปดเจ้านาย เก้าผู้ประสานไมตรี
มนุษย์มีความเชื่อโครงสร้างสังคม เศรษฐกิจ และจักรวาล รวมเกิดความหลากหลายทางวัฒนธรรม ถ้าสามอย่างเชื่อมโยงกันอย่างสมดุลก็จะทำให้สัตว์สังคมอย่างมนุษย์มีชีวิตรอดร่วมกัน
ถ้าไม่มีอำนาจเข้าไปทำให้ผิดธรรมชาติ ธรรมชาติจะทำให้มีการก่อตัวขึ้นเองเป็นสิ่งมีชีวิตหรือเป็นองค์กร...องคฺกีชุมชนและเครื่อข่ายขององค์กรชุมชนที่กำลังเกิดขึ้นโดยธรรม...จากความใกล้ชิด การมีวัตถุประสงค์ร่วมกัน ความเอื้ออาทรต่อกัน ความเชื่อถือไว้วางใจกัน อันเป็นคุณค่าที่ไม่ใช่เงิน อันผูกพันคนเข้าไว้ด้วยกัน...สมควรที่ทุกคนจะศึกษา...ความเป็นประชาสังคม และการจัดองค์กรแบบใหม่ ทั้งหมดต้องการจิตสำนึกใหม่ วิธีคิดใหม่ คุณค่าใหม่ และการเรียนรู้ใหม่

ขอบพระคุณทุกๆท่านที่สร้างสรรค์ความงามแห่งการเจริญสติ (ศีล สมาธิ ปัญญา) ผสมผสานกับการเกิดแรงบันดาลใจให้ชีวิตเกิดสุขภาวะทางจิตวิญญาณคือ ความเมตตาและความสุขจากการทำงานของผมตลอดอาทิตย์ที่ผ่านมา

เขียนใน GotoKnow โดย กิจกรรมบำบัดจิตสังคม
ใน กิจกรรมบำบัดศึกษา

คำสำคัญ (Tags): #ธรรมชาติ#ความจริง#ปัญญา#มนุษย์#กิจกรรมบำบัดศึกษา

หมายเลขบันทึก: 589951เขียนเมื่อ 9 พฤษภาคม 2015 17:03 น. ()แก้ไขเมื่อ 9 พฤษภาคม 2015 17:15 น. ()สัญญาอนุญาต: ครีเอทีฟคอมมอนส์แบบ แสดงที่มา-ไม่ใช้เพื่อการค้า-ไม่ดัดแปลงจำนวนที่อ่าน