พิธีสืบชะตา...รศ.พญ.บุญสม ชัยมงคล


วันนี้ผู้เขียนมาคุยเรื่อง "พิธีสืบชะตา" ของ รศ.พญ.บุญสม ชัยมงคล .... ผู้เขียนขึ้นไปงานที่เชียงใหม่... ในวันที่ 5 เมษายน 2558 (วันเกิดท่านอาจารย์ 5 เมย.) .... พิธีสืบชะตา...... ซึ่งหลายคนคงเคยไดยินคําวา "พิธีสืบชะตา" มาแลวบางวา.... "เปนพิธีกรรม" สวนหนึ่งที่อยูคูกับวิถีชีวิตคนเมืองหรือคนลานนา .... มาอยางยาวนาน .... บางคนคงเพียงแคไดยิน...แตไมเคยเห็นหรือ...รูจักวาเปนพิธีกรรมอยางไร ... และบางคนอาจะเคยเห็นพิธีกรรมมาบ้างแล้วนะคะ คือ การที่มีไมค้ำทำเป็นรูป 3 มุม และมีอุปกรณตางๆ .... เยอะแยะมากมาย ... ผูคนเอาด้ายสายสิญจน์เวียนรอบศีรษะตัวเอง … โดยมีพระสงฆนั่งสวดมนตไปดวยนะคะนั้น.......ที่กลาวมาแล้วขางตนเราเรียกวา "พิธีสืบชะตา" อันเปน "ประเพณีวัฒนธรรม" ที่อยู่คูกับ... "วิถีชีวิตกับชาวลานนา" มาอย่างยาวนาน พิธีสืบชะตา นั้นเป็น พิธีมงคล นะคะ

คําวา "สืบ" ความหมาย คือ "ต่อใหยาวขึ้น" "ชะตา"หรือ ชาตาชีวิตของแตละคน ....ดังนั้นพิธีนี้จึงเสมือน…. "เปนพิธีกรรมในการตออายุใหยืนยาวขึ้น หรือ ที่เราเรียกเปนภาษาภาคกลางวา "พิธีอายุวัฒนมงคล" นั่นเองค่ะ... แตสิ่งที่แตกต่างไปจากพิธีกรรมของภาคอื่นๆ .... จะเห็นได้จากอุปกรณตางๆ ที่ใชประกอบในพิธีนะคะ ... ซึ่งสิ่งที่จะขาดไมไดก็คือ เครื่องสืบชะตา.....มีอุปกรณ์หลายอย่างมากมายค่ะ และพิธีสืบชะตายังมีหลายแบบค่ะ


พิธีสืบชะตานี้แบ่งเป็น ๓ ประเภทคือ
๑. สืบชะตาคน ...นิยมทำเมื่อขึ้นบ้านใหม่ ย้ายที่อยู่ใหม่ ได้รับยศหรือตำแหน่งสูงขึ้น ....วันเกิดที่ครบรอบเช่น ๒๔ ปี ๓๖ ปี ๔๘ ปี ๖๐ ปี ๗๒ ปี เป็นต้น หรือฟื้นจากป่วยหนัก หรือมีผู้ทักทายว่าชะตาไม่ดีจำเป็นต้องสะเดาะเคราะห์และสืบชะตาเป็นต้น


๒. สืบชะตาบ้าน .... นิยมทำเมื่อคนในหมู่บ้าน ประสบความเดือดร้อน หรือเจ็บไข้ได้ป่วยกันทั่วไปในหมู่บ้าน หรือตายติดต่อกันเกิน ๓ คน ขึ้นไป ถือเป็นเสนียดของหมู่บ้าน คนในหมู่บ้านอาจพร้อมใจกันจัดในวันปากปี ปากเดือน หรือปากวัน คือวันที่หนึ่ง สอง หรือสามวันหลังวันเถลิงศก เพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคลคะ


๓. สืบชะตาเมือง จัดขึ้นเมื่อบ้านเมืองเกิดความเดือดร้อนจากอิทธิพลของดาวพระเคราะห์ตามความเชื่อทางโหราศาสตร์ เพราะทำให้บ้านเมืองปั่นป่วนวุ่นวาย เพราะการจลาจลการศึก หรือเกิดโรคภัยแก่ประชาชนในเมืองเจ้านายท้าวพระยาบ้านเมืองจึงจัดพิธีสืบชะตาเมือง เพื่อให้อายุของเมืองได้ดำเนินต่อเนื่องสืบไปค่ะ


ขอบคุณ ข้อมูลจาก http://www.prapayneethai.com และ http://www.m-culture.go.th และ http://www.chiangraifocus.com


สรุปได้ว่า .... "พิธีสืบชะตา" เป็นพิธีกรรมส่วนหนึ่งที่อยู่คู่กับ... วิถีชีวิตคนเมืองหรือคนล้านนา ...มาอย่างยาวนาน ... บางคนคงเพียงแค่ได้ยิน...แต่ไม่เคยเห็นหรือรู้จักว่าเป็นพิธีกรรมอย่างไร ... และบางคนอาจะเคยเห็นพิธีกรรม.... การที่มีไม้ค้ำทำเป็นรูป 3 มุมและมีอุปกรณ์ต่างๆ เยอะแยะมากมายค่ะ ....ผู้คนเอาด้ายสายสิญจน์...ไปเวียนรอบศีรษะตัวเองและผู้มาร่วมงาน ...โดยมีพระสงฆ์นั่งสวดมนต์ไปด้วยนั้น งานนี้จัดขึ้นที่ "พระวิหารลายคำ... วัดพระพุทธสิหิงค์หรือวัดพระสิงห์วรมหาวิหาร"ค่ะ .... พิธีสืบชะตา ... ที่กล่าวมาแล้วข้างต้นเราเรียกว่า "พิธีสืบชะตา" อันเป็น ... ประเพณีวัฒนธรรม ... ที่อยู่คู่กับ.. วิถีชีวิตกับชาวล้านนามาอย่างยาวนาน นะคะ....และ พิธีสืบชะตา ... ครั้งนี้เป็น สืบชะตาแบบเดี่ยวหรือคนเดียว ของ ท่าน รศ. พญ.บุญสม ชัยมงคล ... ทำเนื่องในโอกาสครบรอบวันเกิด ๘๐ ปี ของท่านอาจารย์ค่ะ .... ท่านอาจารย์ ได้ให้การศึกษา สอน อบรมและฝึกทัษะให้องค์ความรู้ (Knowledge) แก่ นักศึกษาแพทย์.. แพทย์ฝึกหัด... แพทย์ประจำบ้าน... ให้....ความรู้ผู้ใต้บังคับบัญชา..ผู้ร่วมงาน ... ตลอดจน...ผู้ป่วย ...ญาติผู้ป่วยและสังคม... เนื่องจากท่านอาจารย์..เป็นผู้เชียวชาญพิเศษ ด้านโลหิตวิทยา(Hematology)...โรคมะเร็งเม็ดเลือด ทั้ง...เม็ดเลือดแดง ... เม็ดเลือดขาว... เกล็ดเลือดและมะเร็งต่อมน้ำเหลือง....ท่านให้ "ความรัก ให้ความรู้ ให้ความเมตตา" ต่อบุคคลดังกล่างมาข้างต้น..... สมกับ Theme(ธีม)ของงานที่ว่า "ครูสร้างผล คนสร้างแทย์" ค่ะ ท่านเป็น "ผู้ให้ตลอดมา" .... ในงานนี้จึงมีเพื่อนๆ ของท่าน และลูกศิษย์ ที่เป็นแพทย์ จำนวนหลายรุ่นมากๆๆ มากมาย มาร่วมงาน ทั้งงาน สืบชะตา ... ที่จัดตอนเช้าและงานภาคกลางคืน นะคะ .... ขอให้ท่านอาจาย์มี "สุขภาพกายและสุภาพใจ" ที่แข็งแกร่งดุจเพชร อยู่เป็น ... "ร่มโพธิ์ร่มไทร" .... ของทุกๆ คนรวมทั้งผู้ป่วยและผู้ทุกข์ยาก ... ต่อไปนานแสนนาน นะคะ



ขอบคุณค่ะ

8 เมษายน 2558



ความเห็น (6)

ขอบคุณพี่มากนะครับ

และบันทึกนี้ได้ความรู้อีกแล้วนะครับ

..

พี่เปิ้นยังดูดีมาก ๆ เลยนะครับ

คงเป็นเพราะจักรยานแน่แน่เลย

หากรู้ว่าพี่เปิ้นมาเชียงใหม่ ผมจะพาเพื่อนๆ ชาว G2K ไปพบเลยนะครับ

น่าเสียดายมากๆ เลย

ขอบคุณ น้องแสงมากๆๆ ค่ะ กำลังพยายามเรื่องน้ำหนักอยู่นะคะ .... ลดยากจริงๆๆค่ะ


ขอบคุณน้องอักขณิช มากๆๆค่ะ .... รู้สึกดีมากๆๆ + ดีใจมากค่ะ จากคำ comment ของน้องค่ะ .... เอาไว้โอกาสหน้านะคะ ..... เช่นกันค่ะ ... เมื่อไหร่ น้องอักขณิช มา "เพชรบุรี" ..... ต้องบอกพี่ ล่วงหน้า นะคะ .... จะพาไปทานข้าวและอาหารทะเล ที่อร่อยๆๆ ค่ะ


ขอบคุณมากๆๆค่ะ

ได้เรียนรู้ประเพณีดีๆน่าสนใจ ขอบคุณค่ะ.

เป็นประเพณีที่น่าสนใจมาก

ขอบคุณมากๆครับ

พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท