หลักคิดในการทำงานของครูเพ็ญศรี

ข้อคิดดีๆ จากประสบการณ์การทำงานของครู

............ครูเพ็ญศรี ใจกล้า เป็นครูอีกคนหนึ่งที่อยู่ในโรงเรียนเชียงยืนพิทยาคม อำเภอเชียงยืน จังหวัดมหารสารคาม ซึ่งได้สอนนักเรียนมานับหลายสิบรุ่น ในช่วงเวลาการทำงานของครู มีทั้งเรื่อง การจัดการเรียนรู้ในห้องเรียน การจัดการเรียนรู้ให้เด็กๆเรียนรู้ชุมชนของตนเอง(PBL) เเละการเป็นคนที่คอยอำนวยความสะดวกให้เเก่ผู้นำนักเรียนในการดำเนินกิจกรรมการขับเคลื่อนโรงเรียนในด้านต่างๆ ผมเเละเพื่อนๆ ได้เรียนรู้กับครูในทั้ง 3 ช่วงการเรียนรู้ที่ได้กล่าวมาในข้างต้น ที่ครูคอยสอน คอย Coach เเละคอยกระตุ้นให้เกิดการตั้งคำถามกับตนเองเเละเรียนรู้กับคำถามเหล่านั้นเพื่อหาคำตอบบนฐานปัญหาจริง ครูมีหลักคิดการทำงานดีๆที่คอยเฝ้าสอนอยู่ตลอด ทั้งยามสุข ยามทุกข์ เเละยามไม่สุข ไม่ทุกข์ มีดังนี้

............1.เป้าหมายที่ชัดคือประตูสู่ภาพฝัน การเรียนการสอนเเบบโครงการ หรือโครงการ สำคัญ คือ เราต้องรู้ว่าภาพฝันที่เราอยากเห็นนั้น เราอยากเห็นอะไร เราต้องการอะไร เราทำงานกับใคร ซึ่งข้อมูลที่วิเคราะห์ได้ชัดเจนเเล้ว ต้องสามารถจับต้องได้ ซึ่งหากจับต้องได้ ก็นำไปสู่วิธีการที่สามารถดำเนินงานได้อย่างเป็นรูปธรรม

............2.กระบวนการสำคัญกว่าผลลัพธ์ การเรียนรู้บนสภาพปัญหาสำคัญต้องมีปัญญาเพื่อจะนำไปสู่ปัญญาของตนเอง เมื่อตั้งคำถามมาเเล้ว ไม่ว่าคำตอบจะเป็นอย่างไร สำคัญ คือ กระบวนการหรือวิธีการที่เกิดขึ้นทำให้เด็กได้เรียนรู้ จากปัญหา / อุปสรรคที่เกิดขึ้น จะทำให้เขาได้ทั้งทักษะเเละความรู้ไปในคราวเดียวกัน กระบวนการจึงสำคัญกว่าผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น

............3.ใน 1 ผลลัพธ์ สามารถทำได้หลายวิธีการ จำเป็นไหม ที่เราต้องคิดว่า 5+5 = 10 ทั้งๆที่ 7+3 = 10 เช่นเดียวกัน / จำเป็นไหมที่กระถางต้นไม้จะต้องเป็นปุ๋ยอัด สามารถเป็นอย่างอื่นได้ไหม ที่จะนำไปสู่ผลลัพธ์ที่เราต้องการ เพราะวิธีการมีเป็น 100 ที่จะทำให้เปิดผลได้เหมือนๆกัน

............4.ความคุ้มค่า ในการทำงานหรือชิ้นงาน หรือการร่วมมือกันทำกิจกรรมอย่างใดอย่างหนึ่ง ความคุ้มค่าเป็นสิ่งสำคัญที่เราควรนึกถึง "คุ้มกันไหมกับที่เราลงทุนไป" "เมื่อยากจะทำงานประดิษฐิ์หรืองานต่อยอดรุ่นพี่ บทเรียนของรุ่นพี่คืออะไร เเล้วเราจะทำอย่างไรเพื่อต่อยอด เมื่อต่อยอดเเล้วมันจะดีขึ้นอย่างไร คุ้มค่ากันไหมที่เราต้องลงทุนลงเเรง"

............5.Learning by doing การเรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติจริง จะเป็นความรู้ที่เราลืมได้ยาก รวมทั้งเราจะได้ทักษะการทำงาน ทักษะการใช้ชีวิต เเละทักษะการสื่อสาร ฯ หากเรียนเพียงในห้องเรียนไม่เพียงพอที่จะทำให้เด็กๆเกิดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ที่มีการเปลี่ยนแปลงฉับพลัน

............6.ฟันเฟืองต้องเคลื่อนไปด้วยกัน ในการจัดการเรียนการสอนเเบบ PBL เมื่อเราพัฒนารุ่นเเรกๆไปเเล้ว จนทำให้เขามีประสบการณ์ ซึ่งต้องเอารุ่นพี่ที่มีประสบการณ์นี้มาคอยกระตุ้นให้น้องๆเกิดการเรียนรู้ด้วย น้องก็เรียนรู้จากพี่ๆ พี่ก็เรียนรู้จากน้องๆ 2 อย่างต้องเคลื่อนไปด้วยกัน ถึงจะทำให้งานใหญ่เคลื่อนไปได้

............7.บูรณาการการเรียนรู้ เป็นข้อสำคัญที่เราควรจัดระบบให้เเก่เด็กเพราะ เมื่อเราเรียนรู้บนสภาพปัญหาของชีวิตจริง จำเป็นต้องอาศัยความรู้ที่หลากหลายในการช่วยเสริมการเรียนรู้ เเละไม่เป็นภาระเเก่เขา จึงจพเป็นต้องบูรณาการให้ทั้งครูคนอื่นๆมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ของเด็กเเละเด็กจะได้เรียนรู้อย่างคุ้มค่าในงานเดียว

............8.ไม่ติดกรอบเดิมๆ การที่จะเปิดโลกกว้างทางการคิดให้กับเด็กๆสิ่งสำคัญ คือ ต้องพยายามที่จะปรับวิธีเรียนเปลี่ยนวิธีสอนให้เข้ากับยุคสมัยเเละบริบทของเด็กๆอยู่เสมอ ไม่ควรติดกรอบว่าต้องสอนสิ่งนี้เท่านั้น เเต่ต้องยืดหยุ่นอยู่ตลอดเวลาคอยปรับหาวิธีการใหม่ๆ กระบวนการใหม่ที่จพทำให้เขาเกิดการเรียนรู้ขึ้นได้มากที่สุด

............9.ห้องเรียนมีชีวิต Project ดิ้นได้ การที่จะให้ผู้เรียนรู้สึกไม่เบื่อ เเละเกิดทักษะการเรียนรู้ได้นั้น เราในฐานะครูต้องสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ ให้เด็กรู้สึกว่า มีชีวิตชีวา ไม่ติดกรอบเพียงในห้องเรียนสี่เหลี่ยมเท่านั้น เเต่ลงต้องออกนอกห้องเรียนให้เด็กๆ เข้าใจตนเอง เข้าในเพื่อนๆ เเละเข้าใจสังคม

............10.Coaching เพียงการคิดอย่างเดียวไม่พอ เเต่ต้อง counseling ให้คำปรึกษาในชีวิตประจำวันเเละเสริมพลังใจด้วย จิตใจสำคัญ โดยเฉพาะจิตใจของคนทำงานที่ต้องคอยสร้างการเปิดใจพูดคุยกัน เพราะงานเดินเพราะใจ

............11.ความรู้อยู่ทุกที่ หากเราทำงานกับชุมชนความรู้ก็อยู่ที่ชุมชน ทำงานกับการทดลองความรู้หลักๆก็จะอยู่ที่เชิงวิทยาศาสตร์ สำคัญ คือ ควรศึกษาให้ตรงจุด เเละคอยตอบคำถามของตนเองให้ได้ว่า เรารู้เเล้ว เรารู้อะไร รู้มากเเค่ไหน รู้จริงหรือเปล่า

............12.คิดบวกอยู่เสมอ ในการทำงานพลังบวกเป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้งานเดินไม่ได้ ไม่ใช่พลังลบ การคิดบวกอยู่เสมอช่วยในการเดินทาง ส่วนการคิดลบช่วยทำให้เรามีสติ ในระหว่างทางไม่หลงลืมตนเอง เเละผู้อื่น

............13.การเชื่อมโยง ในหลายๆครั้งที่เราต้องเเยกเเยะว่าสิ่งใดสามารถรวมกันได้ ประยุกต์เข้ากันได้ หรือรวมเข้ากันไม่ได้ โดยที่ต้องคำนึงถึงบริบท การเชื่อมโยงที่ดี จะเกิดผลทำให้เด็กเห็นภาพได้ชัดเจน

............14.ททท. หรือ ทำทันที เมื่อมีการระดมความคิดเห็นกันเเล้ว ความคิดเห็นเหล่านนั้นจะไม่เกิดผลอะไรเลยหากไม่ได้ทำ เมื่อจะทำไม่ควรรีรอ ให้รีบทำทันที เพราะการเรียนรู้ไม่ได้มาจากการคาดการณ์ด้วยความคิด เเต่มาจากการลงมือทำเเล้วได้บทเรียน

............15.ความเป็นไปได้ เมื่อเรได้ระดมความคิดกันเเล้วในเรื่องงานที่จะลงสู่โรงเรียนหรือชุมชน สิ่งสำคัญ คือ การมองดูความเป็นจริงในบริบทนั้นว่ามีความเป็นไปได้มากน้อยเพียงใด หากเป็นได้ยาก จะมีวิธีการใดที่เป็นไปได้ง่ายเเละคุ้มค่ามากที่สุด

............16.โอกาส คือ โอกาส เมื่อมีปัญหาขึ้นมาเราหลายคนจะมองว่า นั่น คือ วิกฤติ เราสามารถเปลี่ยนมันเป็นโอกาสได้ เรายังสามารถมองอีดได้ว่า โอกาส คือ โอกาส เช่น เมื่อมีการจัดอบรมขึ้นมาสักอย่าง มันเป็นโอกาสที่เข้ามาเเล้วให้เราได้เรียนรู้ เเละเมื่อไปอบรมมาเเล้ว เราก็สามารถนำโอกาสนี้มาสร้างให้เเก่ผู้อื่นได้เชีนเดียวกัน โอกาส จึงเป็นโอกาส ในอีกบริบทหนึ่งของเราเอง

............17.ทำงานไปด้วยสื่อสารไปด้วย ในการทำงานทั้งในบทบาทของครูหรือ Coach ระหว่างทางที่ทำ การสื่อสารเป็นสิ่งสำคัญที่จะทำให้ผู้คนรับรู้ว่าเราเป็นใคร เรากำลังทำอะไร เเละเกิดผลอย่างไร อาจนำไปสู่การยอมรับในระยะยาวจากโรงเรียน จากนักเรียน จากเพื่อนๆ หรือจากชุมชน เเละสังคม ...

.

.

[อักขณิช]

ครูเพ็ญศรี ใจกล้า ถือว่าเป็นสุดยอดของครูไทยในยุคนี้

น้องธีระวุฒิโชคดีมากๆ เลยที่ได้เป็นลูกศิษย์ของท่าน