วันก่อนเห็นคลิปฝรั่งที่เข้าถึงธรรม กำลังให้สัมภาษณ์คนไทยที่กำลังศึกษาธรรม
บทสัมภาษณ์ตอนหนึ่งกล่าวไว้ประมาณว่า
พิธีกร : คำถามสำคัญที่เราควรถามตนเองคืออะไร ?
ฝรั่งตอบว่า : เรา คือ ใคร ? (Who am I ?)
สำหรับคำถามที่ว่า "Who am i ?"
ถ้าเป็นตอนที่ยังไม่ได้ปฏิบัติธรรม ผมจะงง ๆ กับคนถามคำถามนี้
เพราะคิดไปว่า ใคร ๆ ก็รู้ หรือไม่ ก็เป็นคำถามที่ตอบได้หลากหลาย
หาคำตอบที่ตรงใจคนถามได้ลำบาก เป็นต้น
แต่เมื่อเริ่มปฏิบัติธรรมแล้วนี้
ผมว่า คำถามนี้ เป็นคำถามสำคัญที่อาจจะนำพาเปลี่ยนผ่านไปสู่บางสิ่งบางอย่าง หนอ
อุปมาเปรียบเทียบกับ การถ่ายภาพ
ถ้ามือไม่นิ่งแล้ว ภาพจะเบลอ
ใจก็เหมือนกัน ถ้าไม่มีสมาธิแล้ว ภาพขีวิตก็จะเบลอเช่นเดียวกัน
...และเป็นการยากมาก ที่จะเห็นความจริงของชีวิต หรือ เห็นว่า ชีวิต คือ อะไร ? หนอ
ตัวชี้วัดง่าย ๆ สำหรับผู้ที่ยังไม่เริ่มปฏิบัติธรรมอย่างจริงจัง
หรือ นักปฏิบัติธรรมมือใหม่ คือ ถ้าท่านยังไม่เห็น "ขันธ์ ๕" แล้ว
ก็ยากนักที่ท่านจะได้คำตอบของ "Who am i ?" หนอ
ขันธ์บังธรรม
เพราะเรามัว "คิด" ยุ่งอยู่กับ "ขันธ์" หรือเรื่องราวทาง "โลก"
จึงไม่สามารถ เข้าถึง ธรรม หรือ ความจริงในระดับที่ลึกลงไปได้ หนอ
เราอาจสามารถเข้าถึง หรือ เห็นความจริงของชีวิตได้ชัดขึ้น
เมื่อเราทำสมาธิก็เป็นการเริ่มรับรู้
กระบวนการคิดของเรามากขึ้น
และอาจสามารถ เห็นความจริงบางอย่างที่ทับซ้อนอยู่กับความจริงในระดับโลก ๆ หนอ
แต่สำหรับผู้มีปัญญามาก
อาจสามารถเข้าถึงความจริงของกายและใจ ได้กับธรรมในเหตุการณ์ชีวิตประจำวัน หนอ