โลกทัศน์พัฒนา เพื่อปฏิรูปครูไทย

คำว่า Growth Mindset (โลกทัศน์พัฒนา หรือโลกทัศน์พรแสวง) เป็นคำสำคัญมากสำหรับการศึกษา หรือการเรียนรู้

เป็นสิ่งที่ตรงกันข้ามกับ Fixed Mindset (โลกทัศน์หยุดนิ่ง หรือโลกทัศน์พรสวรรค์) ที่ผมเข้าใจว่า วงการศึกษาไทยยึดถือกันมาป็นเวลานานหลายสิบปี จนปัจจุบัน

เรื่องนี้ผมเคยเขียนในคำนิยมหนังสือ เลี้ยงให้รุ่ง ใน บันทึกนี้

วันนี้ขอขยายความ ไปสู่การพัฒนาครู และการพัฒนาตนเองของคนทุกคน

ผมคิด (ไม่ทราบว่าคิดถูกหรือคิดผิด) ว่าสังคมไทยเรามีมิจฉาทิฐิในเรื่องยึดถือโลกทัศน์พรสวรรค์ เหนือโลกทัศน์พรแสวง คนไทยเราจึงไม่ค่อยมีความมุมานะบากบั่นพัฒนาตนเองในด้านต่างๆ ปล่อยให้ความสนุกสบายเป็นเจ้าเรือน เราจึงมีคำผิดๆ ว่า "เรียนจบ"

เมื่อ "เรียนจบ" ได้ปริญญา ก็เลิกเรียนรู้ต่อ คิดว่าที่เรียนมาจากมหาวิทยาลัยเพียงพอแล้ว ซึ่งไม่จริงอย่างยิ่งสำหรับชีวิตในศตวรรษที่ ๒๑ เพราะโลกเปลี่ยนแปลงเร็ว ความรู้เปลี่ยนชุดบ่อย คำว่าเรียนจบจึงไม่มี ต้องเรียนรู้เรื่อยไป การเรียน/การศึกษา จึงต้องติดอาวุธ "โลกทัศน์พรแสวง" ให้แก่นักเรียน/นักศึกษาทุกคน และติดอาวุธทักษะและฉันทะในการเรียนรู้ นี่คือการศึกษาในศตวรรษที่ ๒๑ ที่ครูจะต้องทำหน้าที่ปลูกฝังให้ศิษย์เกิดโลกทัศน์/ฉันทะ/ทักษะ ว่าด้วยการเรียนรู้ตลอดชีวิต

นั่นหมายความว่า ครูเองก็ต้องมี โลกทัศน์/ฉันทะ/ทักษะ ว่าด้วยการเรียนรู้ตลอดชีวิต สำหรับพัฒนาตนเอง Growth Mindset จึงเป็นหัวใจของการพัฒนาครู ดังตัวอย่างที่ประเทศฟินแลนด์ ที่ผมเพิ่งไปดูงานมาเมื่อ ๖ เดือนที่แล้ว และบันทึกไว้ ที่นี่ ที่ฟินแลนด์ นักเรียนเรียนในชั้นเรียนวันละ ๕ ชั่วโมง แต่ครูเรียนวันละ ๗ ชั่วโมง เพราะนักเรียนเรียนระหว่าง ๘.๓๐ น. ถึง ๑๔.๓๐ น. พัก ๑ ชั่วโมง ครูก็เรียนในช่วงเวลาดังกล่าว และมารวมตัวกันเรียนรู้ร่วมกันในหมู่ครู และร่วมกับครูใหญ่ ในช่วง ๑๔.๓๐ - ๑๖.๓๐ น. ทุกวัน โดยเอาเรื่องราวที่พบในชั้นเรียน ๕ ชั่วโมงก่อน มาแลกเปลี่ยนเรียนรู้กัน

ครูฟินแลนด์ หรือระบบการศึกษาฟินแลนด์ มีระบบการทำงานที่สะท้อน "โลกทัศน์พัฒนา" ทั้งต่อนักเรียน และต่อครู

ครูที่ดี ที่อุทิศตนต่อวิชาชีพครู จะไม่ใช่เรียนวันละ ๗ ชั่วโมง แต่จะเรียนรู้ ๒๔ ชั่วโมงต่อวัน ทั้งเนื้อทั้งตัว ทั้งชีวิต จะเป็นไปเพื่อการเรียนรู้เพื่อพัฒนา โลกทัศน์/ฉันทะ/ทักษะ ว่าด้วยการเรียนรู้ตลอดชีวิต ทั้งของศิษย์และของตนเอง รวมทั้งของเพื่อนครูด้วย

สภาพเช่นนี้ วิชาชีพครู จะเป็นวิชาชีพที่สูงส่ง เป็นที่เชื่อถือ และเคารพนับถือ ไม่มีทางเป็นวิชาชีพที่ตกต่ำ

วิจารณ์ พานิช

๒๒ ต.ค. ๕๗

โรงแรม Motel One, นครเบอร์ลิน