ผู้ทรงสิทธิในการมีสุขภาพดี

องค์การอนามัยโลกแห่งสหประชาชาติ [WHO] ได้ให้คำจำกัดความเกี่ยวกับสุขภาพไว้ว่า สุขภาพดีคือการมีสุขภาพกาย สุขภาพจิตและสวัสดิภาพทางสังคม อยู่ในสภาพดี ไม่ได้หมายความเพียงว่า ไม่มีการเจ็บป่วยหรือไม่มีทุกข์กังวลกับการเจ็บป่วยเท่านั้น ในทางการแพทย์ คำว่า สุขภาพดีไม่มีกำหนดค่าที่แน่นอนตายตัวขึ้นอยู่กับสภาพความเหมาะสม ของแต่ละคน ไม่อาจใช้หลักเกณฑ์เดียวกันในการวัดค่าต่างๆ

ตามพระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ. 2545 มาตรา 5 บัญญัติว่า บุคคลทุกคนมีสิทธิได้รับบริการสาธารณสุขที่มีมาตรฐาน และมีประสิทธิภาพตามที่กำหนดในพระราชบัญญัติ

ตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย 2550หมวด 3 ส่วนที่ 9 ว่าด้วยสิทธิในการได้รับบริการสาธารณะสุขและสวัสดิการจากรัฐ ได้กล่าวถึงสิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทยในเรื่องของคุณภาพชีวิตและสุขภาพของของประชาชนไทยซึ่งถือเป็นสิทธิมนุษยชนที่รัฐพึงรับผิดชอบในการผดุงไว้ให้เท่าเทียมกัน โดยได้มีการรับรองไว้ในมาตรา 50 ถึงมาตรา 55

จากหลักกฎหมายข้างต้นจะเห็นได้ว่า ประเทศไทยได้มีการรับรองถึงหลักประกันสุขภาพของประชาชนไว้ทั้งในกฎหมายสูงสุดของประเทศซึ่งก็คือรัฐธรรมนูญ นอกจากนั้นยังรับรองไว้ใน พ.ร.บ. ต่างๆ ปัญหาที่น่าพิ

จารณาคือ บุคคลผู้ทรงสิทธิในการมีสุขภาพดีนั้น หมายความถึงเฉพาะบุคคลที่มีสัญชาติไทยเท่านั้นหรือไม่ ที่จะได้รับการดูแลในเรื่องสุขภาพจากรัฐ หรือจะหมายความว่า มนุษย์ทุกคนไม่ว่าจะมีสัญชาติใดก็เป็นผู้ทรงสิทธิในการมีสุขภาพดีได้

จากกรณีศึกษาเด็กและเยาวชนที่ประสบปัญหาความด้อยโอกาสทางสุขภาพ“น้องผักกาด” เป็นหนึ่งในผู้ที่ไม่ได้รับการช่วยเหลือในเรื่องหลักประกันสุขภาพเท่าที่ควร จากข้อเท็จจริง น้องผักกาดเกิดที่โรงพยาบาลแม่สอดเมื่อ พ.ศ.๒๕๔๙ โดยไม่มีการแจ้งการเกิด เธอจึงมีอายุราว ๘ ปี

นพ.ศักดิ์บัญชา สมชัยมงคล ผู้อำนวยการโรงพยาบาลพบพระให้ข้อเท็จจริงว่า มารดาเป็นคนมาจากประเทศเมียนม่าร์ มารดาคลอดเองไม่ได้ จึงเข้ามาที่โรงพยาบาลพบพระ แต่เป็นปัญหาที่เกินศักยภาพของโรงพยาบาลพบพระในขณะนั้น จึงต้องส่งต่อไปยังโรงพยาบาลแม่สอด และเมื่อคลอดแล้ว ก็กลับมาพักฟื้นที่โรงพยาบาลพบพระ แต่ด้วยอาการป่วยด้วยโรคสมองบวมของน้องผักกาด มารดาจึงฝากน้องไว้ที่โรงพยาบาลพบพระ และไม่กลับมาอีกเลย เมื่อน้องผักกาดยังมิได้รับการรับรองสถานะบุคคลในทะเบียนราษฎรของรัฐใดเลยบนโลก น้องจึงประสบปัญหาความไร้รัฐโดยสิ้นเชิง กล่าวคือ ไร้ทั้งรัฐและไร้สัญชาติ ตลอดจนถูกถือเป็นคนผิดกฎหมายคนเข้าเมืองของทุกรัฐบนโลก

โดยทั่วไปแล้วคนที่ประสบปัญหาสถานะบุคคลจะได้รับการช่วยเหลือจากกองทุนเพื่อบุคคลที่มีปัญหาด้านสถานะบุคลที่จะคอยให้ความช่วยเหลือในเรื่องการรักษาพยาบาล แต่น้องผักกาด แม้จะประสบปัญหาความไร้รัฐโดยสิ้นเชิง แต่น้องก็ไร้สิทธิในหลักประกันสุขภาพในกองทุนเพื่อบุคคลที่มีปัญหาสถานะบุคคลตามมติคณะรัฐมนตรีเมื่อวันที่ ๒๓ มีนาคม พ.ศ.๒๕๕๓ ทั้งที่มีปัญหาสถานะบุคคล ทำให้น้องไม่ได้รับการช่วยเหลือในเรื่องของการรักษาพยาบาล

หากพิจารณาปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ข้อ 25 (1) ทุกคนมีสิทธิในมาตรฐานการครองชีพอันเพียงพอสำหรับสุขภาพและความเป็นอยู่ดีของตนและครอบครัว รวมทั้งอาหาร เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัย และการดูแลรักษาทางการแพทย์และบริการสังคมที่จำเป็น และมีสิทธิในความมั่นคงในยามว่างงาน เจ็บป่วยพิการ เป็นหม้าย วัยชรา หรือขาดอาชีพอื่นในพฤติการณ์ที่นอกเหนืออำนาจของตน และ (2) มารดาและเด็กมีสิทธิที่จะรับการดูแลรักษาและช่วยเหลือเป็นพิเศษ เด็กทั้งปวงไม่ว่าจะเกิดในหรือนอกสมรส จะต้องได้รับการคุ้มครองทางสังคมเช่นเดียวกัน

จากปฏิญญาสากลดังกล่าว แสดงให้เห็นว่า บุคคลทุกคนถือเป็นผู้ทรงสิทธิในการมีสุขภาพดี ไม่ว่าจะเป็นคนเชื้อชาติ หรือสัญชาติใดก็ตาม ดังนั้นจึงอาจกล่าวได้ว่า น้องผักกาด คือบุคคลที่กำลังถูกละเมิดสิทธิในการที่จะได้รับการรักษา เพราะน้องผักกาดก็คือมนุษย์คนหนึ่งที่สามารถเป็นผู้ทรงสิทธิในการมีสุขภาพดีได้

กรณีน้องผักกาด เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งของการถูกละเมิดสิทธิที่จะได้รับการรักษาพยาบาลที่ดีเท่านั้น ยังมีบุคคลอีกมากมายในประเทศไทยที่ไม่ได้รับการดูแลจากรัฐเช่นเดียวกับน้องผักกาด ดังนั้นรัฐไทยควรต้องรีบให้ความช่วยเหลือผู้ประสบปัญหาการถูกละเมิดสิทธิในการมีสุขภาพดีโดยเร็ว

ที่มา 

1.ข้อเท็จจริงน้องผักกาด ,https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1015235348... , สืบค้นวันที่ 5 พ.ค. 2557

2.ความรู้เบื่องต้นเกี่ยวกับสุขภาพ , http://www.elearning.msu.ac.th/opencourse/0701501/... สือค้นวันที่ 5 พ.ค. 2557

3.รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย 2550, http://www.ombudsman.go.th/10/documents/law/Constitution2550.pdf 

4. พระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพ พ.ศ. 2545, http://www.moph.go.th/ops/minister_06/Office2/30%20baht%20law.pdf

5. ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน, http://www.mfa.go.th/humanrights/images/stories/book.pdf