ปฏิรูปการบริหารหลักสูตรในมหาวิทยาลัย

 

          กติกาเพื่อกำกับคุณภาพของหลักสูตรของ สกอ. ชี้ช่อง หรือชักจูงให้การบริหารหลักสูตรล้าหลัง     เพราะกำหนดให้ผู้รับผิดชอบหลักสูตรต้องอยู่ภายในมหาวิทยาลัยนั้นๆ เท่านั้น    เพื่อป้องกันมหาวิทยาลัย ที่ไม่รับผิดชอบ เปิดหลักสูตรแบบไม่พร้อม

        แต่มหาวิทยาลัยไทยที่ก้าวหน้าและมีคุณภาพสูงอยู่แล้วจะต้องก้าวข้ามกติกาเหล่านั้น    ออกไปจัดหลักสูตรผลิตบัณฑิตที่มีคุณภาพสูงยิ่งขึ้นไปอีก    ในลักษณะประเพณีนิยมของ “มหาวิทยาลัยวิจัย” ที่แท้จริง

         ดังกรณีตัวอย่าง ที่ ศ. ดร. สนิท อักษรแก้ว เล่าเรื่องตอนที่ตัวท่านเองไปทำปริญญาเอกที่มหาวิทยาลัย มิชิแกน สเตท ซึ่งไม่มีป่าชายเลน    แต่ท่านต้องการเรียนเพื่อกลับมาเป็นนักวิชาการด้านป่าชายเลน    ศาสตราจารย์ที่ปรึกษาของท่านส่งท่านไปเรียนและร่วมทำวิจัยในปีแรกที่ เปอร์โตริโก  ปีที่ ๒ ที่รัฐฟลอริดา   ปีที่ ๓ ที่ฮาวาย    ซึ่งจะเห็นว่า เขาไม่หวงลูกศิษย์ให้เรียนอยู่กับอาจารย์ ภายในมหาวิทยาลัยของตน    แต่หาทางส่งเสริม ให้ศิษย์ได้เรียนรู้วางรากฐานความรู้ที่ดีที่สุด คือไปเรียนในที่ที่เขาปฏิบัติเรื่องนั้นจริงๆ    ผ่านความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัย

         กลับมาที่มหาวิทยาลัยไทย    ควรมีการบริหารวิชาการ (หลักสูตร) ภายในมหาวิทยาลัย ให้มีความร่วมมือ ข้ามคณะ ข้ามภาควิชา    ให้ศิษย์ได้มีโอกาสเรียนกับอาจารย์ที่ทำงานวิชาการด้านนั้นๆ จริง    หาทางบริหารเพื่อปิดยุค “เปิดตำราสอน”    เข้าสู่ยุค “เรียนจากการปฏิบัติงานจริงและไตร่ตรอง” (reflection) เพื่อทำความเข้าใจทฤษฎี ผ่านสัมผัสตรงของตนเอง

          นั่นหมายความว่า อาจารย์แต่ละคนต้องทำงานจริง ร่วมกับหน่วยงานที่เป็นภาคปฏิบัติ (real sector)    เพื่อเป็น “สมบัติติดตัว” หรือ “ความพร้อม” ในการทำหน้าที่อาจารย์

          และหมายความอีกว่า การบริหารในมหาวิทยาลัย ต้องเพื่อสร้าง / เรียกร้อง / ส่งเสริม ความพร้อมดังกล่าว

          บริหารหลักสูตรโดยยึดความต้องการของ นศ. เป็นหลัก    ว่าผู้เรียนต้องการเรียนไปเป็นอะไร / ทำอะไร    ก็หาทางจัดหลักสูตร โดย “ตัดเฉพาะตัว” (tailor-made) ตามความต้องการของศิษย์    ไม่ใช่ “ตัดเสื้อโหล” ตามความสะดวกของอาจารย์ หรือของมหาวิทยาลัย   

          หากมหาวิทยาลัยใด ต้องการเป็นมหาวิทยาลัยวิจัยระดับโลก    ต้องหนีจากแนวคิด / วิถี บริหารหลักสูตรแบบ “ตัดเสื้อโหล”   

          บริหารการสร้างบัณฑิตคุณภาพสูง    ไม่ใช่บริหารหลักสูตร

 

 

 

วิจารณ์ พานิช

๑๘ มี.ค. ๕๗

โรงแรมวีวัน  นครราชสีมา