วิธีป้องกันท้องเสีย(บิดมีตัว/อะมีบา)

ภาพ: ตัวบิดอะมีบา (สีเขียว) เจาะ เคี้ยว แล้วกลืนกินเยื่อบุลำไส้ (สีม่วง), ภาพจาก NPR

.

 

ภาพ: เชื้อบิดมีตัว (อะมีบา) ในลำไส้ใหญ่ อาจเจาะไชผ่านผนังลำไส้ เข้าไปในกระแสเลือด กระจายไปเกิดเป็นฝีในอวัยวะอื่นได้ คือ

• ตับ (แต้มสีน้ำตาล) > ในช่องท้องด้านบนทางขวา > บางครั้งฝีในตับแตก ทะลุผ่านกะบังลม เข้าไปในปอดส่วนล่างข้างขวา (แต้มสีชมพู) ได้
• ปอด (แต้มสีชมพู)
• สมอง แต้มสีเทา)

เชื้อบิดอาจทำให้เกิดแผลรอบทวารหนัก หรือแผลเรื้อรังทีผิวหนังได้

.

 

ภาพ: การแพร่กระจายของเชื้อฝีบิด (อะมีบา)

• เชื้อจากลำไส้ใหญ่ > ตกไปในดิน ปนเปื้อนไปกับผัก ผลไม้ อาหาร, หรือตกไปในแม่น้ำลำคลอง ปนเปื้อนไปกับน้ำ
• เข้าทางปาก > ผานหลอดอาหาร-กระเพาะอาหาร (สีเขียว) - ลำไส้เล็ก (สีฟ้า) - ลำไส้ใหญ่ (สีเหลือง)

เชื้อบิดจากลำไส้ใหญ่ อาจแทรกผ่านหนังลำไส้ใหญ่ เข้าไปในกระแสเลือด กระจายไปเกิดฝีในอวัยวะอื่นได้ คือ

• สมอง (สีเขียว)
• ปอด (สีเหลืองส้ม)
• ตับ (สีน้ำตาล)

                                                                         

สำนักข่าว NPR ตีพิมพ์เรืองตัวบิดอะมีบา กินเซลล์ลำไส้ใหญ่อย่างไร จากวารสาร "เนเชอร์ (Nature)", ผู้เขียนขอนำมาเล่าสู่กันฟังครับ

อ.ดร.วิลเลียม เพททริ อายุรแพทย์ และคณะ จากมหาวิทยาลัยเวอร์จิเนีย สหรัฐฯ ค้นพบกลไกในการแทรกซึมของตัวบิดอะมีบา โดยพบว่า บิดมีตัวจะทำการเคี้ยวเซลล์เยื่อบุลำไส้ และเม็ดเลือดแดงกอน 

กระบวนการนี้เรียกว่า 'chew-and-spit' method 

= กระบวนการ "เคี้ยว-และ-คาย" คือ การเคี้ยวผนังลำไส้ใหญ่ แล้วคายออกมา 

.

ทำแบบนี้หลายๆ ครั้ง จนกระทั่งเกิดแผลที่ผนังลำไส้ใหญ่

และเชื้อจะชอนไชเข้าไปในผนังลำไส้ใหญ่ หรือแทรกซึมเข้าสู่กระแสเลือดอีกต่อหนึ่ง

เชื้อนี้เข้าสู่ร่างกายคนเราได้ 2 ทางใหญ่ๆ ได้แก่

• (1). ทางปาก > ผ่านอาหารสด เช่น ผัก ผลไม้ ฯลฯ, น้ำ
• (2). ทางทวารหนัก > ผ่านการร่วมเพศ

.

คนทีได้รับเชื้อส่วนใหญ่ = 80-90% ไม่มีอาการ

ส่วนน้อย = 10-20% มีอาการ หรือป่วยไข้ไม่สบาย

คนที่มีอาการ สวนใหญ่อาการไม่รุนแรง ได้แก่

• (1). ถ่ายเหลว = มีมูก หรือมีเลือดปน
• (2). ปวดท้อง
• (3). ปวดบิดเป็นพักๆ = ปวดท้องแบบแรงทันที สลับกับช่วงไม่ปวดท้อง
• (4). มีไข้

.

อาการป่วยมักจะไมเกินขึ้นทันที

ทว่า... จะใช้เวลาฟักตัว = 2-3 สัปดาห์ 

การตรวจอุจจาระ (อึ) นิยมเก็บตรงทีมีเมือก หรือมูกปนอยู่ไปตรวจ

บางครั้งจะพบเชื้อที่เคลื่อนไหว (คีบคลาน) ได้

.

สถิติสหรัฐฯ พบว่า เชื้อบิดอะมีบา (Entamoeba histolytica / E. histolytica / นิยมเรียกว่า "อี. ฮิส.) แยกจากเชื้ออื่่นทีรูปร่างคล้ายกัน (E. dispar) ซึ่งพบบ่อยกว่า = 10 เท่าได้ยาก

วิธีป้องกันเชื้อบิดมีตัว ได้แก่

.

(1). ดื่มน้ำบรรจุขวด หรือพกน้ำสะอาด (น้ำกรอง น้ำต้ม ฯลฯ) ก่อนออกจากบ้าน

(2). ต้มน้ำประปา ให้เดือดอย่างน้อย 1 นาที

.

(3). ถ้าไม่แน่ใจว่า ผักผลไม้นอกบ้านจะสะอาดจริงๆ

ให้เลือกกินผักสุก เช่น ผัดผัก ฯลฯ แทนผักสด หรือผักดิบ

ฟอกผิวผักผลไม้ โดยใช้ฟองน้ำล้างจาน หรือสกอตไบรท์ กับน้ำยาล้างจาน หรือสบู่

แล้วล้างซ้ำให้สะอาด ก่อนปอกเปลือก

.

(4). ล้างมือด้วยสบู่ ก่อนกินอาหาร-ดืมน้ำ-สัมผัสใบหน้า-เข้าบ้าน

ล้างมือด้วยสบู่ หลังเข้าห้องน้ำ-ใช้ของร่วมกับคนอื่น

เจลแอลกอฮอล์ ฆ่าเชื้อโรคทั่วไป เช่น ไข้หวัด ฯลฯ ได้ดี

ทว่า... ทำลายเชื้อบิดมีตัวได้ไม่ดี (ไม่ปลอดภัย)

.

ถึงตรงนี้... ขอให้ท่านผู้อ่านมีสุขภาพดีไปนานๆ และขอสวัสดีปีใหมครับ

.

Thank NPR > http://www.npr.org/blogs/health/2014/04/09/300991364/gut-eating-amoeba-caught-on-film

Thank CDC > http://www.cdc.gov/parasites/amebiasis/faqs.html

Thank CDC > http://www.cdc.gov/parasites/amebiasis/biology.html

.

[หมอสุข]

ขอบพระคุณสำหรับบทความฟื้นวิชา

ทำให้เข้าใจถึงวิธีกินลำไส้แล้วคาย

สวัสดีวันสงกรานต์กับ