Subject / Title : ความสัมพันธ์ของมนุษย์กับธรรมชาติ
Dimension : ๔๕x๖๕ เซ็นติเมตร
Technique : วาดเส้นดินสอบนกระดาษ ถ่ายทอดบรรยากาศจากสถานการณ์และสิ่งแวดล้อมจริง
(Environmental Landscape Drawing)
Artist : วิรัตน์ คำศรีจันทร์
Location : อุทยานแห่งชาติศรีน่าน จังหวัดน่าน
Date : ๑๗ ธันวาคม ๒๕๕๖
Related Situation and Contextuality :
ผมไปเป็นหัวหน้าทีมถอดบทเรียนให้กับกระบวนการสร้างเด็กและเยาวชนเพื่อเป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลงและการพัฒนาอย่างยั่งยืน รักษ์สิ่งแวดล้อม รักษ์ถิ่นเกิด รักการศึกษาเรียนรู้ รักศิลปะ และมีสุนทรียปัญญา ในโครงการรักป่าต้นน้ำ ของเครือข่ายโรงเรียนศึกษาสงเคราะห์และคนเมืองน่าน ประสานงานโดยบางกอกฟอรั่ม Thaicivicnet องค์กรสนับสนุนหลักโดยมูลนิธิสยามกัมมาจล สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส) สนับสนุนแหล่งวิทยาการและถ่ายทอดบทเรียนเพื่อสร้างกลุ่มเยาวชนต้นกล้าศิลปะโดยโรงเรียนธรรมชาติ บ้านริมน้ำของเป้ สีน้ำ สนับสนุนแหล่งการเรียนรู้โดยอุทยานแห่งชาติศรีน่าน จังหวัดน่าน สนับสนุนแหล่งประชุมและบริหารจัดการทีมทำงานโดยบ้านภู่กันศิลป์ ทีมถอดบทเรียนจะคอยทำหน้าที่สนับสนุนการสร้างความรู้ขึ้นจากกระบวนการ เพื่อทำให้การทำงานในระยะต่างๆ สามารถยกระดับการดำเนินการไปด้วยกันให้ครอบคลุมได้ทุกมิติ นับตั้งแต่การสร้างเป้าหมายที่ต้องปรับเข้าหากันและทำให้จุดหมายต่างๆมีความเชื่อมโยงกันได้อย่างเหมาะสม หากมีอุปสรรคปัญหาก็สามารถร่วมกันเรียนรู้และร่วมกันแก้ปัญหาได้โดยวิถีแห่งการใช้ปัญญาร่วมกัน
ต้องคอยติดตามวิเคราะห์ ถอดบทเรียน พัฒนาการสื่อสารเรียนรู้ การสร้างปฏิสัมพันธ์เพื่อการทำงานร่วมกันของคนหมู่มากแต่มีความแตกต่างหลากหลายกันหลายมิติ ให้ข้อชี้แนะเพื่อมีแนวคิดและสร้างการตัดสินใจในสถานการณ์ต่างๆของกลุ่มคนทำงานซึ่งมีความแตกต่างกันหลายระดับ ช่วยแก้ปัญหาและปกป้องสถานการณ์มิให้กระทบและทำให้กลุ่มผู้เกี่ยวข้องทำงานด้วยกันดังที่ต้องการไม่ได้ รวมทั้งจัดกระบวนการพูดคุย วิเคราะห์สร้างความแยบคายลึกซึ้งของงานความคิดภายใต้กิจกรรมการทำงาน เสริมการอธิบายเชิงทฤษฎีและทำให้เกิดข้อมูลที่จำเป็นไปบนบริบทการทำงาน รวมทั้งทำหน้าที่สังเกตการณ์ บันทึก สำรวจความจำเป็นในการสร้างความรู้และให้ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง และสังเคราะห์องค์ความรู้ ทั้งเพื่อใช้สนับสนุนการทำงานและเผยแพร่แก่สังคมทั่วไป
กระบวนการ'สร้างต้นกล้าศิลปะ' เป็นการจัดกระบวนการค่ายการเรียนรู้ในอุทยานแห่งชาติศรีน่าน จังหวัดน่าน โดยมีเป้ สีน้ำและคณะ ซึ่งเป็นศิลปินเพลง กวี และจิตรกร เป็นทีมวิทยากร เพื่อสร้างทักษะพื้นฐานให้แก่กลุ่มเด็กและเยาวชนจำนวน ๘๐ คนซึ่งเป็นกลุ่มเป้าหมายและผ่านการเลือกสรรมาแล้วอย่างเป็นระบบเป็นเวลา ๓ วัน ๒ คืน ให้เด็กเข้าถึงการเขียนรูปได้ ร้องเพลงเป็น และรักสิ่งแวดล้อม หลังจากจากนั้นก็จะเข้าสู่กระบวนการบ่มเพาะและจัดกระบวนการต่างๆเพื่อส่งเสริมการสร้างผลงานของเด็ก แล้วนำไปแสดงผลงานทั้งในระดับประเทศและระดับท้องถิ่นเมืองน่าน
Insigth, Inspiration and Methodological Design :
กระบวนการดังกล่าว เป็นกิจกรรมและปฏิบัติการบนมิติสุนทรียปัญญา หากจะเก็บข้อมูล วิเคราะห์ และถอดบทเรียนโดยสังเกตปรากฏการณ์ภายนอก ก็จะไม่สามารถเข้าถึงสถานการณ์ความเป็นจริงอีกหลายมิติ ขณะเดียวกัน หากจะใช้วิธีให้ทีมเข้าถึงโดยการอธิบายและถ่ายทอดด้วยตนเองของกลุ่มผู้เกี่ยวข้องต่างๆซึ่งจัดว่าเป็นแหล่งข้อมูลด้วย นอกจากก็จะไม่สามารถเข้าถึงสุนทรียปัญญาได้อย่างลึกซึ้งแล้ว วิธีปฏสัมพันธ์ของทีมถอดบทเรียนกับกลุ่มผู้เรียนและคนทำงาน ก็เชื่อว่าจะสร้างสิ่งรบกวนและเกิดปัจจัยการแทรกแซง ที่กระทบต่อความสนใจ สมาธิ การทุ่มเท การใช้เวลา แต่หากจะถอยห่างและสังเกตการณ์ผิวเผินเกินไป ก็จะทำให้ไม่สามารถวิเคราะห์ ถ่ายทอด และสร้างองค์ความรู้ต่างๆขึ้นมาให้เหมาะสมได้ ผมจึงขอให้ทีมมีส่วนร่วมอยู่ในบรรยากาศทุกอย่าง ร่วมเขียนรูป ร่วมคลุกคลีและทำงานไปกับทุกกลุ่มในกิจกรรมค่าย เพื่อสามารถหยั่งและคาดประมาณสิ่งต่างๆที่ปรากฏและถ่ายทอดไว้ในเพลง งานศิลปะ การสื่อสะท้อนทรรศนะ และริเริ่มกิจกรรมต่างๆ กระทั่งพอที่จะศึกษา นำไปวิเคราะห์ ตรวจสอบ และสร้างคุณภาพข้อมูลด้วยความเป็นทีมสหวิทยาการ กระทั่งสามารถถ่ายทอดออกมาใหม่ได้ด้วยการวิเคราะห์และพรรณาความด้วยทีมวิจัยและถอดบทเรียนเอง
Lesson Learned :
การนั่งเขียนภาพทิวทัศน์ป่า สถานที่จัดกิจกรรมค่าย และสภาพแวดล้อมของการจัดกิจกรรมค่ายการเรียนรู้ ทำให้ได้อยู่ในเหตุการณ์ที่ทำการติดตามศึกษา ไม่เกิดการรบกวน ไม่สังเกตการณ์แต่เพียงภายนอกอย่างผิวเผิน มีพื้นฐานการทำงานปัญญาด้านใน ที่ทัดเทียมและเพียงพอสำหรับการศึกษาและถอดบทเรียนสิ่งที่มีความละเอียดอ่อนลึกซึ้ง พร้อมกับได้งานศิลปะและสื่อที่เชื่อมโยงอยู่กับบริบทของเหตุการณ์ สามารถบันทึกและนำเสนอความงามบนความรู้ และสื่อแสดงสถานการณ์บนความรู้ สู่ความตระหนักและตื่นรู้ด้วยสุนทรียปัญญาที่ด้านในของปัจเจกด้วยกระบวนการทางศิลปะ.
มาคารวะท่านพี่ครับ
งามขนาดครับ ท่านพี่ ;)...
Great way to build human highway via arts.
BTW, is the (foremost) big tree on the left side of the drawing a plantation (Indian) rubber tree? It looks like it has a V on the trunk.
...มนุษย์อยู่ใกล้ธรรมชาติมาก...แต่กลับไม่เข้าใจธรรมชาตินะคะอาจารย์
สวัสดีครับอาจารย์หมอ JJ ครับ
ขอบพระคุณในการแวะมาเยือนและไม่ลืมที่จะนำความรู้สึกดีงามให้กับผู้คนอยู่เสมอของอาจารย์ติดมือมาฝากเช่นกันครับอาจารย์ครับ
สวัสดีครับอาจารย์ Wasawat Deemarn ครับ
อาจารย์และคอศิลปะต้องชอบ เลยต้องเอามาฝากและอวดกันชมไง
สวัสดีครับคุณ sr ครับ
ชอบความว่า human highway via arts ของคุณ sr จัง แล้วก็ทำไมทำให้ผมนึกไปถึงหลวงพ่อเทียน จิตตสุโภก็ไม่รู้นะครับ อาจจะเป็นเพราะในแนวทางการเจริญสติภาวนาโดยหลักสติปัฐฐาน ๔ ตามแนวทางปฏิบัติของหลวงพ่อเทียน มีแง่มุมที่กล่าวถึงกระบวนการเข้าถึงภาวะพื้นฐานต่างๆโดยตรง อย่างนั้นหรือเปล่าก็ไม่รู้นะครับ
ต้นไม้ในอุทยานตรงบริเวณที่จัดค่ายพัฒนาการเรียนรู้เยาวชนต้นกล้าศิลปะมีหลากหลายชนิด ผมรู้จักไม่หมด แต่ดูเหมือนว่าจะไม่มีต้นยางอินเดียหรอกครับ ต้นยางอินเดียนี่ผมรู้จักครับ แต่ง่ามกิ่งไม้และการแตกกิ่งของต้นไม้ทุกชนิด ก็เป็นตัว V ทั้งนั้นกระมังผมว่า คุณ sr เข้าใจมองดีจัง
สวัสดีครับ ดร.พจนาครับ
กระบวนการเรียนรู้และการสื่อสารให้ประสบการณ์แวดล้อมต่างๆแก่กัน พาคนให้ไกลออกจากธรรมชาติมาก แม้แต่ในเรื่องราวที่เกี่ยวกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเองโดยตรง การกลับไปมีประสบการณ์กับธรรมชาติใหม่และเรียนรู้เพื่อเข้าถึงภาวะหนึ่งเดียวกันของมนุษย์กับธรรมชาติ จึงต้องช่วยกันคิดสร้างสรรค์ที่จะทำ วิธีการทางศิลปะและกระบวนการเรียนรู้สุนทรียปัญญาบนการมีประสบการณ์ต่อธรรมชาติ ก็น่าจะเป็นแนวทางที่ดีอย่างหนึ่งนะครับ อย่างน้อยก็เป็นการมีความหวังมากกว่าการยอมจำนนต่อปัญหาซึ่งเหมือนว่าเยอะจนสู้ไม่ไหว