เกาะที่น้ำท่วมไม่ได้
เดือนนี้ถือเป็นเดือนมหามงคลที่สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกทรงเจริญพระชันษา ๑๐๐ ปี
ผู้เขียนเองก็มีเวลาพอสมควรและหาหนังสือที่สมเด็จพระญาณสังวรฯ ทรงนิพนธ์ขึ้นมาอ่าน....
หนังสือ “การบริหารจิตสำหรับผู้ใหญ่” พระนิพนธ์ สมเด็จญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ทรงนิพนธ์ขณะเมื่อยังเป็นที่ พระสาสนโสภณ เพื่อออกรายการบริหารจิต ของสถานีวิทยุ อ.ส. พระราชวังดุสิต ประจำทุกเช้าวันอาทิตย์ ตามพระราชดำริของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เริ่มตั้งแต่ต้นปี พ.ศ. ๒๕๑๑ จนถึงสิ้นปี พ.ศ. ๒๕๑๗
ในหนังสือดังกล่าวก็จะมีหัวข้อการบรรยายเกี่ยวกับ ‘การบริหารจิต’ ต่าง ๆ ซึ่งผู้เขียนขอประทานอนุญาตนำหัวข้อ “เกาะที่น้ำท่วมไม่ได้” (หน้า ๒๑๙ – ๒๒๑) บางส่วนมาเผยแพร่...
“ผู้มีปัญญาพึงทำเกาะที่ห้วงน้ำท่วมไม่ได้ ด้วยความหมั่น ความไม่ประมาท ความสำรวมระวัง ความข่มฝึก”
เกาะที่ห้วงน้ำท่วมไม่ได้ ในพระพุทธภาษิตนี้ ทรงหมายถึง ที่พึ่งของใจ คือ ที่ซึ่งเป็นแดนปลอดจากอันตรายสำหรับใจ…หากเปรียบ
ที่พึ่งของใจ...คือ...เกาะ
กิเลสหรืออารมณ์...คือ...น้ำ
กิเลสหรืออารมณ์นี้เกิดจากใจเท่านั้น...คือ...เกิดจากใจที่ปรุงคิดหรือคิดปรุงไปเท่านั้น หาได้เกิดจากรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ธรรมารมณ์ หรือหาได้เกิดจากบุคคลนั้นบุคคลนี้เป็นผู้ก่อให้เกิดไม่...แต่สามัญชนก็ยังเข้าใจและยังกล่าวกันอยู่ว่า คนนั้น คนนี้ ทำร้ายจิตใจเขาด้วยการพูด การทำ เช่นนั้นเช่นนี้ ซึ่งไม่ถูกต้อง เพราะความจริงนั้นสิ่งที่ทำร้ายจิตใจผู้ใดก็ตาม คือ ความคิดปรุงหรือปรุงคิดของผู้นั้นนั้นเอง...
พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงพระกรุณาตรัสสอนให้ทุกคนทำเกาะสำหรับเป็นที่พึ่งอาศัยของจิตใจตนเอง ด้วยการปฏิบัติในธรรม ๔ ประการ คือ
๑. หมั่นละความชั่ว ทำความดี
๒. ไม่ประมาทมัวเมาเลินเล่อเผลอเพลิน มีสติรักษาอยู่
๓. สำรวมระวัง คือ มีสติระวังจิตใจในเวลาที่รับอารมณ์ต่าง ๆ ทางตา หู เป็นต้น มิให้กลายเป็นกระแสกิลสท่วมหัวใจ
๔. ให้ข่มฝึก คือ ใช้ปัญญาข่มฝึกจิตใจตนเองให้สิ้นพยศร้าย
“ใจซึ่งไม่มีที่พึ่งอาศัย ตกอยู่ใต้กระแสของกิเลสหรืออารมณ์ที่พัดท่วมอยู่ตลอดเวลา ย่อมไม่อาจสวัสดีได้”
ความเห็น (3)
ขอบคุณที่นำธรรมคติดีๆมาแบ่งปันค่ะ
ขอบคุณมากค่ะ...