กระทือ เป็นพืชผักพื้นบ้านและพืชสมุนไพรที่มีมากไปด้วยคุณค่า หน่ออ่อน (รวมไปถึงส่วนที่เป็นหัวอ่อน) ใช้ลวกกินกับน้ำพริกหรือนึ่งใส่ปลา ต้นอ่อนใส่ต้มเป็ดและต้มไก่ดับกลิ่นคาว เหง้าสดบำรุงน้ำนม แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ขับน้ำย่อย เจริญอาหาร เป็นยาบำรุงกำลัง(อ่านข้อมูลเพิ่มเติม)
ปัจจุบัน กระทือถูกละเลยในการนำไปใช้ประโยชน์ รวมทั้งขาดการขยายพันธุ์เพิ่มพื้นที่ปลูก โดยเฉพาะในกลุ่มของชาวบ้านหรือเกษตรกรในท้องถิ่น ซึ่งเป็นกลุ่มที่อยู่ใกล้ชิดกับกระทือมากที่สุด อาจเป็นเพราะว่ามีพืชผักให้เลือกบริโภคได้หลายชนิด ความเจริญก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทำให้มีการเลือกใช้ยาแผนปัจจุบันในการรักษาอาการเจ็บป่วย กระทือ จึงเป็นสมุนไพรที่ถูกทอดทิ้ง
พื้นที่ปลูกกระทือมีน้อยในท้องถิ่น เกษตรกรบางส่วนยังคงปลูกไว้ในพื้นที่อยู่อาศัย เช่น ตามแนวรั้ว สวนหลังบ้าน การนำมาประกอบอาหารการกินก็มีบ้างเป็นครั้งคราว บางคนไม่เคยนำมาบริโภคเลย บางคนคิดว่าหน่ออ่อนที่เขาลวกขายพร้อมน้ำพริกที่ตลาดเป็นข่าอ่อน ที่แท้ก็คือกระทือ จึงเกิดการบริโภคแบบไม่รู้ตัว บางพื้นที่หน่ออ่อนของกระทือเป็นสินค้าที่มีการซื้อขายในตลาดท้องถิ่น
กระทือ ปลูกง่ายและไม่มีปัญหาเรื่องการดูแลรักษา ไม่จำเป็นต้องพึ่งสารเคมี สนับสนุนแนวทางการทำเกษตรอินทรีย์ วิธีการปลูกใช้เหง้าหรือหัวแก่ ปลูกในช่วงต้นฤดูฝน ถ้าปลูกด้วยหน่อแนะนำให้ปลูกในช่วงฝนตกชุก กระทือเจริญเติบได้ในสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะกับพืชผักโดยทั่วไป ดังนี้
บริเวณที่ร่มร่ำไรใกล้ชายคาบ้าน
เจริญเติบโตร่วมกับพืชอื่นริมแนวรั้ว
บริเวณที่มีวัชพืชอื่นปกคลุม
ใต้ร่มไม้หรือร่มเงากลางสวน
บริเวณชื้นแฉะ
ใครที่สนใจการปลูกพืชผักกินได้ที่มีทั้งคุณค่าทางโภชนาการและเภสัช กระทือ เป็นพืชผักพื้นบ้านอีกชนิดหนึ่งที่น่าสนใจ สามารถปลูกเป็นอาชีพได้ เนื่องจากมีการปลูกเป็นจำนวนน้อย และยังไม่ปรากฏว่ามีการปลูกกระทือเป็นอาชีพ ท่านใดที่อ่านบันทึกถ้ามีข้อมูลช่วย comment ด้วย จักขอบพระคุณยิ่ง
สถานที่ บ้านแกงเลี้ยว ตำบลหนองใหญ่ อำเภอเมืองจันทร์ จังหวัดศรีสะเกษ
แหล่งข้อมูลเพิ่มเติม
ขอบคุณบันทึกที่ดีมีประโยชน์นะคะ
สวัสดีครับอาจารย์ ขอบคุณมากครับที่แวะมาให้กำลังใจ
"ดอก กระทือ"..สวย..ไหม..เจ้าคะ..(ไม่เคยเห็น)..อยากรู้ว่า..ทำไม..เขาถึงเปรียบผู้หญิง..กับดอกไม้นี้..(สมัยโบราณ)...
ขอบคุณมากนะคะ ชื่อไม่ค่อยน่าฟังแต่ดอกและลูกสวยงามแปลกน่ารัก นำมาฝากค่ะ
ดอกกระทือสวยงามแปลกตา ขอบตรงกลีบดอกมีช่องให้นำขังปริมอยู่ด้วย
ลูกกระทือ ก็กินได้ ที่เชียงใหม่ยังพอมีขายบ้าง
ที่บ้านเอามาลวกจิ้มน้ำพริกกินครับ
อร่อยมากๆๆ
ผมเองก็เคยเข้าใจผิดคิดว่าที่เขาลวกขายพร้อมกับน้ำพริก คือ ข่าอ่อน พึ่งจะมาทราบความจริงทีหลัง
เข้ามมาเรียนรู้ว่าอะไรคือ กระทือ
ถ้าไม่บอกก็คงคิดว่าต้น ข่า น่ะครับ
และอาจจะเคยซื้อจากตลาดมาบ้างแล้วล่ะ
ขอบคุณครับ