หมาหลง (นิตยสารสารคดีฉบับ341 กรกฎาคม 2556)
ตอนเด็กๆ บ้านผมเคยเลี้ยงหมามาหลายตัว ถ้าจำไม่ผิดแต่ละตัวแก่ตายกันไปตามช่วงวัย จนผมโตและทำงานแล้ว พ่อกับแม่ผมก็ยังเลี้ยงหมาอยู่ ตัวสุดท้ายนี่ชื่อ ลักกี้ มันเป็นหมาตัวเล็กหน้าตาน่ารักน่าชัง พ่อกับแม่ผมรักมันมาก จนมีอยู่วันหนึ่งมันก็วิ่งหายออกจากบ้านไป
...มันจะถูกรถชนไหม จะถูกใครทำร้ายรังแกหรือเปล่า จะไปนอนลำบากอยู่ที่ไหน จะมีใครให้อะไรมันกินบ้าง หรือมีใครใจบุญจับมันไปเลี้ยงเสียแล้ว
คือความวิตกกังวลที่ประเดประดังเข้ามาในความคิดความรู้สึกของเจ้าของ เมื่อหมาหลงไปแล้วไม่กลับบ้าน
ที่น่ากลัวมากๆ...สำหรับคนเลี้ยงหมาสมัยก่อน คือกลัวว่าหมาเราจะถูกรถจับหมาจรจัดของ กทม. เอาตัวไป (เดี๋ยวนี้จะยังมีใครรู้จักรถตระเวนจับหมาของ กทม. หรือเปล่าครับ?) ซึ่งเป็นที่ร่ำลือกันว่ามันอาจถูกฆ่าหรือถูกทิ้งให้ทรมานอยู่ในกรงขัง
ที่บ้านผมพยายามออกตามหาลักกี้กันอยู่นานหลายวัน แต่ไม่พบร่องรอยใดๆ พวกเราตัดสินใจทำโปสเตอร์ติดประกาศตามละแวกบ้าน พร้อมให้รางวัลแก่ผู้แจ้งเบาะแส
แล้วข่าวดีก็มาถึง มีสายข่าวแจ้งว่าลักกี้หลงไปอยู่กับร้านอาหารแห่งหนึ่งในอีกแยกถนน ซึ่งความจริงห่างจากบ้านไปไม่กี่ร้อยเมตร
หลายสัปดาห์ที่พ่อกับแม่เศร้าเสียใจ แม้ในวันตรุษจีนที่ลูกหลานมากันพร้อมหน้า แต่ผู้สูงวัยทั้งสองก็ยังไม่รู้สึกสดชื่น กระทั่งเจ้าลักกี้ได้กลับบ้าน พวกเขาถึงยิ้มแย้มยินดีเต็มสองใบหน้า
คุณผู้อ่านละครับ เคยหมาหายจนใจหล่นหาย หรือใจดีรับเลี้ยงหมาหลงบ้างไหม
ผมเคยสงสัยครับว่า ในเมื่อเราก็อุตส่าห์เลี้ยงดูมันอย่างดี ในเมื่อมันดีใจแกว่งหางไม่หยุดทุกครั้งที่เรากลับบ้านมาเจอมันแต่ละวัน และในเมื่อหมามีประสาทดมกลิ่นยอดเยี่ยม...
แต่ทำไมหมาถึงวิ่งจู๊ดหนีไปจากบ้านพักพิงอันอบอุ่นที่เรามอบให้ และทำไมมันถึงหลงทางกลับบ้านไม่ถูก?
เรื่องนี้นักศึกษาพฤติกรรมสัตว์อธิบายว่าขึ้นอยู่กับทั้งสัญชาตญาณดั้งเดิม นิสัย และการถูกฝึกหัดของหมา
อย่าลืมครับว่าหมาเลี้ยงทุกพันธุ์มีบรรพบุรุษคือหมาป่าที่เคยเที่ยวท่องไปในธรรมชาติ มันจึงไม่อาจทนความเย้ายวนของโลกภายนอก แต่จะรุนแรงมากน้อยแค่ไหนยังขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ของหมาด้วย กรณีนี้หมามักไม่หนีไปไกลมาก เพราะมันอาจแค่ต้องการขอไป “เที่ยวเล่น” ส่วนแรงขับสำคัญอีกอย่างคือการอยากออกไปหา “คู่”
แต่กรณีซึ่งเกิดจากประสบการณ์เลวร้ายที่เคยฝังลึกในจิตใจตั้งแต่ตอนหมายังเล็กๆ เช่น ฟ้าผ่า เสียงตวาดดุด่า การทำร้าย รถชนกัน ฯลฯ เมื่อเกิดเหตุที่กระตุ้นความหวาดกลัวของมันขึ้นอีก มันอาจวิ่งหนีเตลิดเปิดเปิงแบบไม่คิดชีวิต ในกรณีนี้หมาอาจหนีไปไกลมาก และไม่ยอมแม้แต่จะให้เจ้าของเข้าใกล้มันเลยทีเดียว
ส่วนอุปนิสัยของหมาก็มีเอี่ยวไม่น้อย หมาที่ชอบผูกมิตรคนมักหลงไปไหนไม่ไกล และอาจถูกคนเอาไปเลี้ยงได้ง่าย อย่างเจ้าลักกี้เป็นต้น ส่วนหมาที่มีนิสัยระแวงคนแปลกหน้าอาจวิ่งหนีไปไกลขึ้น ยิ่งถ้ามีนิสัยเข้าขั้น “กลัวหรือเกลียด” คนแปลกหน้า มันก็จะยิ่งเตลิดไปไกลและมีโอกาสถูกรถชนได้ง่าย คนที่จะสนใจช่วยเหลือมันก็ยิ่งน้อยลงด้วยท่าทีก้าวร้าวของมันเอง
เมื่อหมาออกห่างไกลไปจากบ้านทุกที ไม่ว่าจะด้วยแรงขับใดก็ตาม กว่าจะรู้ตัวอีกครั้งมันก็อาจหลงทางเสียแล้ว ถึงตอนนั้นความกังวลและความกลัวปิดกั้นประสาทสัมผัสของมันจากการหาทางกลับ “บ้าน” มีตัวอย่างไม่น้อยที่เมื่อเจ้าของตามมาพบ แต่หมาตกอยู่ในภาวะเครียดจนจำเจ้าของไม่ได้ ต้องเรียกชื่อหรือให้ดมกลิ่นกันอยู่นาน หมาหลงถึงจะคลายความวิตกและระลึกได้ว่านี่คือเจ้าของที่มันรักมากที่สุด
หมาหลงว่าน่าสงสาร แล้วหมาที่ถูกทอดทิ้งล่ะ
หลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ ปี ค.ศ. ๑๙๕๗ ญี่ปุ่นพยายามฟื้นประเทศสร้างความเข้มแข็งให้แก่จิตใจคนในชาติด้วยการเข้าร่วมโครงการสำรวจดินแดนที่มนุษย์ยังรู้จักน้อยที่สุด นั่นคือทวีปแอนตาร์กติกาในขั้วโลกใต้ เรือเดินสมุทรที่ซ่อมแซมจากเรือขนส่งเสบียงที่ใช้ในช่วงสงครามพานักวิทยาศาสตร์และนักสำรวจชาวญี่ปุ่นพร้อมกับหมาซัคคาลิน ฮัสกี้ (Sakhalin Husky) หมาลากเลื่อนพันธุ์ท้องถิ่นของเกาะฮอกไกโดจำนวน ๑๕ ชีวิตไปด้วย พวกมันอยู่ช่วยทำงานให้นักสำรวจ ๑๑ คนที่นั่นเป็นเวลา ๑ ปี เมื่อเรือเดินสมุทรกลับมารับทีมสำรวจชุดแรกและหมาลากเลื่อนในปี ค.ศ. ๑๙๕๘ กลับประสบปัญหาติดแผ่นน้ำแข็ง ทีมสำรวจมีโอกาสขึ้นเฮลิคอปเตอร์กลับมาที่เรือก่อน โดยพวกเขาคิดว่าในวันต่อไปเรือจะเข้าไปรับฝูงหมาที่ถูกล่ามโซ่ไว้ แต่สภาพอากาศอันเลวร้ายและแผ่นน้ำแข็งที่รุมล้อมเรือทุกด้าน ทำให้ต้องนำเรือออกจากบริเวณนั้นอย่างเร่งด่วนที่สุด และหมดโอกาสกลับเข้าถึงทวีปแห่งน้ำแข็งนี้อีก
หมาลากเลื่อนผู้ซื่อสัตย์ทั้ง ๑๕ ชีวิตถูกทิ้งไว้อย่างโดดเดี่ยวท่ามกลางความหนาวเย็นอันโหดร้ายของทวีปแอนตาร์กติกา...นานถึง ๑ ปี โดยไม่อาจมีใครล่วงรู้ถึงชะตากรรม ขณะที่ความหวังจะรอดชีวิตนั้นแสนริบหรี่
เมื่อเรือเดินสมุทรมาถึงทวีปแอนตาร์กติกาเป็นครั้งที่ ๓ นักวิทยาศาสตร์ผู้ดูแลหมาทั้ง ๑๕ ตัวพบว่า ๗ ตัวนอนตายอยู่กับโซ่ล่าม ส่วนอีก ๘ ตัวหลุดหนีออกไปได้ เหลือไว้แต่ปลอกคอขาดและห่วงโซ่หัก
น่าอัศจรรย์ที่สุดเมื่อพบว่า “ทาโระ” และ “จิโระ” หมาสองพี่น้องเอาชีวิตรอดมาได้ แต่อีก ๖ ตัวหลงทางและหายตัวไปอย่างไร้ร่องรอย แม้แต่ “ริกิ” หมาหัวหน้าฝูงที่เข้มแข็งที่สุด
ในการพบกับมนุษย์อีกครั้งหลังจาก ๑ ปีที่ถูกทอดทิ้ง ทั้งสองตัวใช้เวลาอยู่นานกว่าจะยอมรับและเข้าหา...
“ทาโระ” และ “จิโระ” กลายเป็นฮีโร่ที่คนญี่ปุ่นหลังยุคสงครามยกย่อง พวกมันเป็นตัวอย่างของการต่อสู้และความพยายามเอาชนะอุปสรรคและความยากลำบาก
เมื่อจิโระตายลง ร่างของมันถูกสตัฟฟ์จัดแสดงอยู่คู่กับร่างของหมาฮาชิโกะผู้ซื่อสัตย์ในพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์กลางกรุงโตเกียว ส่วนทาโระอยู่ที่พิพิธภัณฑ์มหาวิทยาลัยฮอกไกโด
บางครั้งชีวิตคนเราก็อาจตกอยู่ในสภาพของหมาหลง ว่าแต่คุณคิดว่าจุดจบของคุณเป็นแบบไหน คุณเข้มแข็งพอจะเผชิญกับเส้นทางอันเปล่าเปลี่ยว หรือมีใครรักคุณจริงและมากพอจะช่วยพาคุณกลับบ้านบ้างหรือเปล่า
บรรณาธิการบริหาร
สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ
ความเห็น (5)
เลี้ยงหมาหลงไว้ตัวหนึ่งค่ะ ไม่ทราบเหมือนกันว่าหลงหรือถูกปล่อย เป็นหมาโตแล้วค่ะ นิสัยดีและฉลาดมากค่ะ ไม่ทำร้ายน้องแมวอีกสองตัวที่เลี้ยงไว้ก่อนหน้าค่ะ เรียกได้ว่ารู้จักเจียมเนื้อเจียมตัว น่ารักดีค่ะ เลี้ยงมาได้เกือบสองปีแล้วค่ะ
ได้ที่อยู่น่าอิจฉาจังครับ มันคงมีความสุขแน่ๆ
เข้าใจเปรียบเทียบให้เห็นภาพ เรื่องหมากับชีวิตจริง
มีหมาหลายตัวเลยครับ
แต่เขามาช่วยเลี้ยงวัว
น่าสงสารน้องหมานะที่เดินหลงทาง
เนื้อหาเรื่องหมา เหมือนชีวิตจริงเราตอนนี้เลย หมาเราเกบมาเลี้ยง อยู่กันมาเกือบปี นางหลุดออกไป รปภเหนไม่มีปลอกคอ ต้อนออกนอกหมู่บ้าน แถวบ้านเราเปนสุเหร่า เราคิดว่ายากละ สุดท้ายเจอเบาะแสใกล้ๆ หลังจากหายไป16วัน ตามทุกวัน แจกใบปลิวทุกที่ มาวันนี้ มีคนโทรมาว่าเหน มีรูป มั่นใจว่าใช่ ไปแอบอยุ่ในป่า ข้างบ้านมุสลิม เราร้องเรียกแต่มันกลับจำเราไม่ได้ หนีกระเจิงต่อไปอีก กรรมจริงๆ จนคนที่ให้เบาะแสงง ทำไมหมาไม่ดีใจ เราก็งง ควรทำไงดี กลุ้มใจ น้องนอนในป่ามาหลายคืน