วันนี้มีความสุขจัง
(คุณแม่แปรงฟันให้น้องตั้งแต่ฟันซี่แรกขึ้น วันนี้น้องนาเดียอายุ ๘ เดือนแล้วค่ะ)
จากอนุทินอาจารย์วิรัตน์ คำศรีจันทร์ ที่ ๒๖๑. จุดประกายให้อยากเขียนบันทึกความสุขนี้ไว้โดยพลัน
ก่อนความทรงจำแสนสั้น ...... จะเลือนหายไป อิ อิ
จะทดลองเขียนคนเดียวก่อน แล้วค่อยนำคำถามชวนคุยไปแบ่งปันในทีมที่ช่วยกันจัดงาน "ตลาดนัดเครือข่ายชุมชนลูกหลานฟันดี อำเภอสระใคร ปีที่ ๖" เรียบร้อยไปแล้ว
เมื่อวันพฤหัสบดี ที่ ๒๕ กรกฎาคม ๒๕๕๖ ณ หอประชุม โรงเรียนสระใครไชยานุเคราะห์ ตำบลสระใคร อำเภอสระใคร จังหวัดหนองคาย
· ถอดบทเรียนไปเพื่ออะไร
เพื่อการสร้างสุขในเครือข่ายบริการสุขภาพอำเภอสระใคร (CUP : Contracting Unit for Primary care หมายถึง เครือข่ายโรงพยาบาลสระใคร สำนักงานสาธารณสุขอำเภอสระใคร ศูนย์สุขภาพชุมชนโรงพยาบาลสระใคร โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลสระใคร คอกช้าง และบ้านฝาง)
·
· เริ่มจากคำถามแรก ช่วงปีนี้จนถึงวันนี้ ทำอะไรไปแล้วบ้าง
· พอเขียนโครงการพัฒนาระบบงานสุขภาพช่องปากและการจัดการความรู้ อำเภอสระใคร ปี ๒๕๕๖ ได้รับอนุมัติให้ดำเนินการได้
ทีมสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก CUP อำเภอสระใคร ก็ได้ประชุมพูดคุยระดมสมอง วางแผนตารางงาน เพราะต้องออกปฏิบัติงานหลังเวลาราชการ
น้อง ๆ ที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ต้องสับหลีกเวลาไม่ให้ตรงกับตารางเวรตรวจรักษาช่วงเย็น
·
· จากนั้น ขออนุมัติจากผู้อำนวยการโรงพยาบาล แจ้งแผนแต่ละเดือนไปยังสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ หรือแจ้งในที่ประชุม CUP
เพื่อประสาน รพ.สต. นัดหมายหมู่บ้าน นัดหมายผู้ใหญ่บ้าน ทีมกรรมการหมู่บ้าน ทีมอาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) และผู้ปกครองเด็ก ๐ – ๕ ปี นัดสถานที่
· ก่อนออก ๑ วัน โทรศัพท์ยืนยันเวลา สถานที่ กลุ่มเป้าหมาย
· เตรียมอุปกรณ์ สื่อ ในการตั้งวง “โสเหล่” หรือเสวนา พูดคุยกับทีมชุมชน
· เตรียมแปรงสีฟัน ยาสีฟัน สื่อที่จะใช้สาธิตผู้ปกครองแปรงฟันให้เด็ก
· เตรียมขอใช้รถยนต์ของโรงพยาบาล พร้อมคนขับ
·
· ถึงวันออกปฏิบัติงานตามตาราง ปีนี้ปีที่ ๖ ที่สมาชิกของห้องฟัน โรงพยาบาลสระใครยังคงเดิม ๓ คน
สมาชิกเก่าปีที่ ๒ คือ น้องหมอทันตแพทย์ อีกคนน้องผู้ช่วยทันตแพทย์เพิ่งมาทำงานปีนี้
· ส่วนที่ศูนย์สุขภาพชุมชนและ รพ.สต.ทั้ง ๓ แห่ง สมาชิกทีมสร้างเสริมสุขภาพช่องปากเกิน ๓ ปี ทั้งหมด
ดังนั้น หัวหน้าทีมอย่างข้าพเจ้า วันไหนมีภารกิจประชุมภาคบ่าย ที่สี่โมงเย็นครึ่งยังไม่แล้วเสร็จ
ก็จะไม่ได้ออกปฏิบัติงานที่หมู่บ้านด้วย .... วางใจสบาย
·
· กิจกรรมปกติที่ทำ คือ หากมีสมาชิกทีมใหม่มา จะให้ไปสังเกตและสัมภาษณ์วิธีการเลี้ยงดูลูกหลานของพ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ที่เป็นคนเลี้ยงจริง ๆ ก่อน
ซักซ้อมแนวคำถามไว้ก่อนแล้ว จดบันทึกกลับมา วิเคราะห์หาสิ่งดี ๆ
· สมาชิกทีมเก่าก็ตั้งวง “โสเหล่” ถามสารทุกข์สุกดิบทั่วไป แล้วค่อยเข้าสู่เนื้อหา
· ทบทวน “บันได ๕ ขั้น เพื่อลูกหลานฟันดี” ที่ผู้ใหญ่บ้านและ อสม. เคยมาร่วมโสเหล่ระดับอำเภอไว้เมื่อ ๓ ปีก่อน (๒๕๕๔ – ๒๕๕๖)
·
· สถานการณ์ ณ วันนี้ เปลี่ยนไปอย่างไรแล้วบ้าง เด็กรุ่นใหม่ ๆ ของหมู่บ้านเราเป็นอย่างไรบ้าง
· ทีมหมอช่วยกันตรวจฟันเด็กกับ อสม. ลงบันทึกข้อมูลง่าย ๆ ชี้ให้ผู้ปกครองเห็นลักษณะฟัน ความสะอาดหรือมีขี้ฟันเกาะคอฟัน
ทดสอบโดยใช้หลอดดูดพลาสติกตัดปลายเฉียงขูดตรงคอฟัน หากมีขี้ฟันติดออกมา แสดงว่ายังไม่สะอาด
·
ใช้วิธีตั้งคำถามให้ผู้ปกครองตอบ
จะทำอย่างไรให้ฟันสะอาด
เสน่ห์ของการโสเหล่อยู่ตรงนี้แหละ ไม่มีสูตรสำเร็จว่าการพูดคุยนั้นจะตอบได้ด้วยคำตอบเดียว
คำตอบมาจากทุกคนในวง เราผู้ชวนคุย ชวนคุยไปเรื่อย ๆ .....
คำตอบของทั้งวง จะพอมองออกว่าต้องทำอย่างไร
· แต่จะทำได้มากน้อย ต่อเนื่องได้แค่ไหน .... ต้องติดตามต่อ
·
· หากวงโสเหล่อยากได้ทักษะ
ใครจะทำให้ได้ ผู้ปกครองนั่นเองต้องลงมือทำ เช่น เทคนิคเล็ก ๆ น้อย ๆ ในการแปรงฟันให้ลูกหลาน ... สะอาดเอี่ยม ไม่เจ็บปาก
ที่สำคัญ จะทำให้เด็กชอบการแปรงฟันได้อย่างไร
· เสนอแนะ สาธิตการเล่านิทาน อาจจะไม่ใช่เรื่องแปรงฟันโดยตรง เรื่องอื่น ๆ ก็ได้ แม่เล่าเติมเองก็ได้
· ต้องให้กำลังใจอย่างแรง มีตัวอย่างจริงที่ทำได้ ต้องรีบยกให้เห็นเด่นชัด
จากน้อง ๆ เด็ก ๆ ที่อยู่ในวงนั่นแหละ สัมภาษณ์คุณแม่ตัวอย่างเพิ่มเติมด้วย ... อยู่ที่บ้านทำอย่างไร
· เด็กโตที่แยกจากแม่ได้ มีแผนกเก็บเด็กไปวาดภาพ ฟังนิทาน
· กว่าจะสาธิตและฝึกครบก็กินเวลาพอสมควร ใครเสร็จก่อนทยอยกลับ
· สุดท้ายจะเหลือ อสม. เป็นตัวแทนรับมอบหนังสือนิทานใช้ในหมู่บ้าน ให้พ่อแม่ใช้ประกอบการเล่านิทาน ส่งเสริมจินตนาการ พัฒนาการ ปลูกฝังคุณธรรม
· นัดหมาย อสม. นำผลงานการส่งเสริมแปรงฟัน การเล่านิทาน โดยประกวดชุมชนต้นแบบลูกหลานฟันดี ที่ใช้ชื่องานว่า "ตลาดนัดเครือข่ายชุมชนลูกหลานฟันดี อำเภอสระใคร ปีที่ ๖”
·
· เตรียมงานประมาณเดือนครึ่ง เชิญทีมสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก CUP พูดคุยปรับวัตถุประสงค์
ช่วยกันออกแบบ Concept ความเป็นไปได้ที่จะเพิ่มกิจกรรมประกวด
· แล้วจึงทำหนังสือแจ้งไปที่ผู้ใหญ่บ้าน เชิญร่วมกิจกรรมตลาดนัด
Key person ประสานชุมชนที่สำคัญก็คือ น้องสมาชิกทีมที่ประจำ รพ.สต.นั่นแหละ
·
· พัฒนาการจัดงานต่อเนื่องมา จากปีแรก ๆ เหมือนแข่งขันรายครอบครัว
ถึงปีนี้ชัดเจนมาก มีของขวัญของชำร่วยให้ทุกคนที่เข้าประกวด
แต่จะชนะระดับชุมชนได้ คะแนนรวมจะมาจาก ๓ กิจกรรมย่อย คือ
· ๑) กิจกรรมตัวแทนชุมชนมาเล่า นำเสนอกิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพปากและฟันของเด็กในชุมชน (๘๐ คะแนน)
· ๒) ประกวดต้นแบบผู้ใหญ่แปรงฟัน ผู้ใหญ่บ้าน แกนนำชุมชนหรือ อสม. ๑ คน อีกคนเป็นผู้ปกครอง (รวมทีม ๒ คน ๆ ละ ๓๐ เป็น ๖๐ คะแนน)
· ๓) เดิมปีที่ผ่านมา ประกวดเฉพาะผู้ปกครองแปรงฟันให้ลูกหลาน ปีนี้ก็ยังมี แบ่งเป็น ๒ รุ่น
นับถึงวันจัดงาน ไม่เกิน ๒ ปี บริบูรณ์ และ ๒ ปี ๑ วัน – ๔ ปี บริบูรณ์ (๒ คู่ ๆ ละ ๓๐ เป็น ๖๐ คะแนน)
· คะแนนรวม ๓ กิจกรรมย่อย ๒๐๐ คะแนน กรรมการ ๓ ชุด เต็ม ๖๐๐ คะแนน คะแนนสูงสุดจึงจะได้รับรางวัล "ชุมชนต้นแบบลูกหลานฟันดี" ปีนี้มอบ ๕ รางวัล และชมเชยอีก ๕ รางวัล
ชนะเลิศ บ้านโนนเชียงคูณ หมู่ ๑๐ ตำบลคอกช้าง อำเภอสระใคร
รองชนะเลิศอันดับ ๑ บ้านพลายงาม หมู่ ๑๑ ตำบลคอกช้าง อำเภอสระใคร
รองชนะเลิศอันดับ ๒ บ้านไชยา หมู่ ๔ ตำบลสระใคร อำเภอสระใคร
· อีกกิจกรรม ประกวดแม่เล่านิทาน (แม่ ยาย ป้า หรือผู้เลี้ยงดู ก็ได้)
อันนี้ยังแข่งเป็นปัจเจก ครอบครัวใกล้ชิดที่สุด กิจกรรมระดับชุมชนยังไม่ชัดเจนนัก
(ฟังความเพื่อนร่วมทีมก่อน ปีหน้าค่อยว่ากันใหม่)
ชนะเลิศเล่านิทาน บ้านโนนธงชัย หมู่ ๑๓ ตำบลสระใคร อำเภอสระใคร
·
· ชุมชนกระตือรือร้นสนใจเข้าร่วมอย่างคึกคัก ถึงวันประกวดจริง ๑๙ หมู่บ้าน
(อันนี้มอง Positive เป็นธรรมชาติของการทำงานกับชุมชน ไม่มีอะไรที่ ๑๐๐%
หากมอง Negative ต้องเจาะลึกหาสาเหตุต่อ เหตุอันใดอีก ๘ หมู่บ้านที่เชิญ
การสื่อสาร ช่วงดำนาหรืออย่างไร จึงไม่สมัครมาร่วมงาน .... เป็นไปได้ทั้งนั้น หาข้อมูลจริงก่อน)
· ยังไม่กล้าตัดสิทธ์เด็ดขาด ตามหนังสือที่แจ้งผู้ใหญ่บ้านให้ส่งใบสมัครล่วงหน้า ส่งรายชื่อมาไม่ครบ มาเพิ่มหน้างานอีก ๑ หมู่บ้าน ..... ยืดหยุ่นนิด ๆ
·
· ใกล้ฝันเป็นจริง ...... ทำให้ "องค์กรชุมชน" เป็นเจ้าของกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพปากและฟันเด็กน้อย
· ค่อย ๆ ขยายฝัน
·
· ขอบพระคุณ โรงเรียนสระใครไชยานุเคราะห์เอื้อเฟื้อสถานที่ทุกปี
· ขอบคุณทีมงานเข้มแข็ง ทีมสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก CUP อำเภอสระใคร MCH Board รพ.สต.สระใคร คอกช้าง บ้านฝาง PCU รพ.สระใคร
· ขอบคุณกรรมการจาก สสจ.หนองคาย รพร.ท่าบ่อ สสอ.เมืองหนองคาย รพ.สระใคร
· ขอบพระคุณท่าน สสอ.สระใคร (นายสุเทพ ศรีสุนะ) ผอ.รพ.สระใคร (นายแพทย์อลงกฏ ดอนละ) และท่านนายอำเภอสระใคร (นายวรรณพล ต่อพล) ที่ให้ความสำคัญกับเด็ก ๆ อนาคตของสระใคร
·
· สงสัยวันนี้จะตอบได้คำถามเดียว อีก ๓ คำถาม รอก่อน
· ทำแล้วได้อะไร
· สิ่งที่ทำและสิ่งที่ได้ มีความหมายต่อความสุขอย่างไร
· ก้าวต่อไป เราจะนำสิ่งที่ได้ นำไปสู่องค์กรสร้างสุขได้อย่างไร
· ขอบพระคุณอาจารย์วิรัตน์ คำศรีจันทร์ อีกครั้งนะคะ
· อนุทินของอาจารย์ช่างเขียนมาในจังหวะเวลาที่พอเหมาะสำหรับหนูเหลือเกิน
· ราตรีสวัสดิ์ก่อนค่ะ พรุ่งนี้จะได้ตื่นเช้าสดใสไปทำงาน เสาร์ – อาทิตย์ยังมีเวลาพักสบายเขียนต่อได้
· ขอบพระคุณทุกท่านมาก ๆ ที่ติดตามนะคะ
^_,^
ความเห็น (26)
สวัสดีครับคุณ หมอ สระไคร เคลื่อนไหวในเรื่องสุขภาพช่องได้ครอบคลุมทุกกลุ่มอายุ ชื่นชมครับ
( เสนอแนะ สาธิตการเล่านิทาน อาจจะไม่ใช่เรื่องแปรงฟันโดยตรง เรื่องอื่น ๆ ก็ได้ แม่เล่าเติมเองก็ได้)
ที่พัทลุงก็ชวนกันใช้สื่อพื้นบ้านบอกต่อเรื่องสุขภาพช่องปาก รพสต.ป่าบอนใช้ เพลงบอกร้องบอกเชิญชวนรักษาสุขภาพปาก
ร่วมชื่นชมด้วยคนค่ะ
ขอบคุณครับ ที่กรุณานำกิจกรรมดีๆมาแบ่งปัน
สุขภาพดีต้องเริ่มต้นที่ปาก ถ้าในปากฟันดี ก็จะทำให้ทานอาหารได้ดีและหลากหลาย ทำให้ร่างกายอิ่มสบายมีสุข แต่ถ้าปากไม่ดี เช่นฟันผุ ปวดเหงือก แผลในปาก ก็ทำให้กินอะไรไม่ได้สุขภาพแย่ครับ ขอบคุณความรู้ดี ๆ และกิจกรรมที่มีประโยชน์ต่อชุมชนครับ
มาร่วมยินดีด้วยค่ะ
ขอเป็นกำลังใจให้กิจกรรมดีๆเพื่อชุมชนเช่นนี้ค่ะ
.... ชื่นชม โครงการ & กิจกรรม ดีดีนี้ นะคะ ..... เป็นกำลังใจนะคะ .... และขอบคุณมากๆ ค่ะ ....
ขอให้คุณหมอมีความสุขทุกๆวันนะคะ...ขอชื่นชมโครงการกิจกรรมที่ดีมีประโยชน์นะคะ
ขอบคุณค่ะท่านลุงบังวอญ่า-ผู้เฒ่า-natachoei--
สื่อบุคคล...ใกล้ชิดชุมชน เข้าใจง่าย เข้าถึงจิตใจ...คนบ้านเดียวกันนะคะ
ขอบคุณมากค่ะคุณครูอิงจันทร์ ณ เรือนปั้นหยา
ช่างเข้าใจลึกซึ้ง สงสัยมีประสบการณ์ตรงนะคะ ขอบคุณมาก ๆ ค่ะคุณ nobita
ขอบคุณค่ะคุณตุ๊กtuknarak
ค่ะเพื่อชุมชน ขอบพระคุณคุณป้าใหญ่ นาง นงนาท สนธิสุวรรณ เสมอไปนะคะ .... หลานคนนี้มีต้นแบบที่ดีนั่นเอง
ยินดียิ่งนักค่ะพี่เปิ้น Dr. Ple ขอบคุณมาก ๆ ค่ะ
ชอบจัง ..... มีความสุขทุกๆวัน ขอบพระคุณมาก ๆ ค่ะอาจารย์ ดร. พจนา แย้มนัยนา
อ่านบันทึกนี้แล้วมีความสุขใจเช่นกัน ขอบคุณมากครับผม
มารับความสุขจากคุณหมออ้อค่ะ ได้อะไรมากมาย น่าสนใจจริงๆ (ไม่ค่อยทราบเรื่องของฟันค่ะ)
ยินดีที่ อ.Dr. Pop สุขใจสบายดี ขอบคุณมากค่ะ
วิชาชีพถนัดทางใครทางเรานะคะ แต่หาก....ความสุขในชีวิต ในโรงพยาบาล ในองค์กร ในเครือข่าย....
มีจุดร่วมด้วยกันได้ใช่ไหมละคะ ขอบคุณค่ะคุณkunrapee
เห็นแล้วน่าส่งโครงการ CoPs ช่องปากเด็กๆของ สสส นะครับ
พรุ่งนี้ต้องไปรับน้องนักศึกษาทันตาภิบาลมาฝึกงานที่โรงพยาบาลแล้วละค่ะอาจารย์ขจิต ฝอยทอง
น้องจะมาอยู่ด้วย ๖ เดือน
มี่พี่เอาเครื่องมาตัดหญ้าให้นะคะ แต่พวกต้นไม้ที่ปลูกไว้ที่บ้าน แค่นี้....หญ้าก็ลามท่วมหมดแล้ว เวลาพักหมดก่อน
ขอบคุณนะคะอาจารย์
ชอบวิธีการโสเหล่เช่นกันค่ะ
" เสน่ห์ของการโสเหล่อยู่ตรงนี้แหละ ไม่มีสูตรสำเร็จว่าการพูดคุยนั้นจะตอบได้ด้วยคำตอบเดียว คำตอบมาจากทุกคนในวง เราผู้ชวนคุย ชวนคุยไปเรื่อย ๆ ..... "
เห็นด้วยอย่างยิ่งค่ะ :)
ขอบคุณประสบการณ์คุณหยั่งราก ฝากใบ มาก ๆ นะคะ
ขอชื่นชมผลงานค่ะ ทำแบบเป็นระบบดีขนาดนี้ เด็กๆฟันดีกันแน่ๆค่ะ
ขอบคุณค่ะพี่บุญใบบุญ ดีขึ้นเรื่อย ๆ ค่ะ ที่ดีใจอีกอย่าง คือ เป็นผลงานของชุมชนเองค่ะ ขอบคุณมากค่ะพี่