การค้าชายแดน (ตอนที่ 1)
โดย คุณวีรวุฒิ พุ่มไพรจิต : ด่านตรวจคนเข้าเมืองตากการค้าชายแดนคือ อะไร
ถ้าเราแยกความหมายของคำออกมาจะพบว่า การค้า ก็คือ การซื้อขายสินค้าหรือบริการ ส่วนความหมายของ ชายแดน ก็คือ พื้นที่หรือส่วนที่อยู่สุดเขตแดนของประเทศ หรือพื้นที่ที่อยู่ส่วนริมสุดของประเทศ การค้าชายแดน จึงหมายถึง การทำการซื้อขายสินค้าหรือบริการตามแนวชายแดน หรือการทำการซื้อขายสินค้าหรือบริการในพื้นที่ที่อยู่สุดเขตของประเทศ ซึ่งการซื้อขายสินค้าหรือบริการนั้นจะรวมทั้งภายในประเทศหรือผ่านระหว่างประเทศตามแนวชายแดนนั้นๆ ด้วยเมื่อมีปรากฎการณ์เกี่ยวกับการค้าชายแดนเกิดขึ้น ก็ต้องมีกระบวนการของการค้าชายแดนเกิดขึ้นด้วยโดยประกอบไปด้วยขั้นตอน วิธีการต่างๆ ที่จะทำให้การค้าชายแดนดำเนินไปได้อย่างราบรื่น ซึ่งหน่วยงานผู้ที่เกี่ยวข้องในภาคส่วนต่างๆ จะเป็นไปดังนี้
กระบวนการของการค้าชายแดน มีองค์ประกอบที่สำคัญอะไรบ้าง
ถ้าเราศึกษาและมองให้ลึกซึ้งลงไปในหลายๆ มิติ จะพบว่าการค้าชายแดน นั้น ส่วนที่เกี่ยวข้องกันมิได้มีแค่การค้าขายตัวสินค้าหรือบริการที่มีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องแค่กรมศุลกากร หรือ กระทรวงพาณิชย์ เท่านั้น แต่ถ้ามีการใช้พื้นที่ผ่านตามแนวชายแดนระหว่างประเทศ ก็จะมีองค์กรหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับขบวนการค้าชายแดน อีกหลายหน่วยงานที่เข้ามาเกี่ยวข้อง ที่สำคัญๆ เช่น ด่านตรวจคนเข้าเมือง ด่านตรวจพืช ด่านตรวจสัตว์ สรรพากร เป็นต้น
มีองค์กรที่เกี่ยวข้องทั้งของภาครัฐ ภาคเอกชน และต่างประเทศ และมีทั้งที่ทำการซื้อขายตามแนวชายแดนภายในประเทศเอง และการชื้อขายสินค้าและบริการผ่านชายแดนระหว่างประเทศ ดังนั้นจึงต้องมีการศึกษาหลายๆ ส่วนหลายๆมิติ ที่เกี่ยวข้อง จึงจะพบโอกาสหรือช่องทางการค้า รวมทั้งปัญหา อุปสรรค และแนวทางการแก้ไข ที่จะทำให้การค้าชายแดนราบรื่นและมีประสิทธิภาพ ถ้ามองไปที่มิติใดมิติหนึ่ง เช่น มองว่าการค้าชายแดน เป็นเรื่องสินค้าและบริการที่มีหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพียงศุลกากร พาณิชย์จังหวัด เพียงอย่างเดียวนั้น ก็คงจะเกิดปัญหาระหว่างผู้ประกอบการ/ภาคเอกชนกับหน่วยงานอื่นๆ ของรัฐ ในเรื่องความไม่เข้าใจกันในการปฏิบัติตามกฎหมายฉบับอื่นๆ ในส่วนนี้จะให้มองภาพกว้างๆ เกี่ยวกับการค้าชายแดนไว้เท่านี้ก่อน และจะกล่าวรายละเอียดลึกๆ ลงไปในครั้งต่อๆ ไป