"พูดจริง และมีประโยชน์" เป็นการพูดที่ดีที่สุด นั่นก็คือ "สัมมาวาจา"
ในทางพระพุทธศาสนาแบ่งการพูดออกเป็น 4 แบบ คือ
1. พูดจริง มีประโยชน์
2. พูดจริง ไม่มีประโยชน์
3. พูดไม่จริง มีประโยชน์
4. พูดไม่จริง ไม่มีประโยชน์
พระพุทธเจ้าสรรเสริญแต่เฉพาะ "พูดจริง มีประโยชน์" เพราะเป็นกาพูดที่ดี (สัมมาวาจา) นอกนั้นพึงสำรวมไม่ควรพูดเลย
พูดไม่จริง ไม่มีประโยชน์ นั้นใครๆก็รู้ว่าไม่ควร ตัดทิ้งไปอันดับแรกได้เลย เพราะการพูดโกหกมีแต่เสียแน่นอน แต่เราลองสังเกตดูดีๆในชีวิตประจำวัน เราหลุดพูดเรื่องล้อเล่นไปเยอะ ซึ่งมักเป็นเรื่องไม่จริง โดยมิได้คำนึงถึงผลเสียเลย เช่น คนที่ฟังเราพูดอาจจะรู้สึกไม่ดี หรือคนอื่นที่บังเอิญมาได้ยินก็อาจเข้าใจผิด
พูดไม่จริง มีประโยชน์ อันนี้มีข้อถกเถียงกันมาก จนฝรั่งเอาไปเขียนเป็นสำนวนเลยว่า "tell a white lie" โกหกที่ดี ซึ่งอันนี้แตกต่างจากชาวพุทธนะครับ เพราะการพูดเท็จเป็นการผิดศีลไปเรียบร้อยตั้งแต่ยกหนึ่ง มันจะไปดีได้อย่างไร แถมประโยชน์ที่ว่านี้มันเป็นประโยชน์ไปเพื่อใคร แถมผลข้างเคียงเมื่อความจริงปรากฎออกมาแล้วจะเป็นอย่างไร ยังไงก็ไม่ควรพูดอีกแน่นอนครับ ตัดไปได้อีก
พูดจริง ไม่มีประโยชน์ อันนี้เขาเรียกว่าพูดมาก น่ารำคาญ เช่นการพูดเพ้อเจอไม่มีสาระ หรือบางครั้งเป็นผลเสีย เช่น พูดหยาบคายไม่น่าฟัง พูดส่อเสียดให้เขาเจ็บแค้นแตกแยกกัน อันนี้เห็นอยู่บ่อยๆ แต่ก็มักจะพลั้งเผอพูดไปโดยไม่ได้ตั้งใจ ตัดทิ้งไปได้อีก
จะเหลือแต่การ "พูดจริง และมีประโยชน์" เท่านั้นทีพึงกระทำ
การมีสติระมัดระวังคำพูดเป็นสิ่งที่มีประโยชน์และมีคุณค่าอย่างยิ่งในชีวิตเรา ดังนั้นก่อนพูดทุกครั้งต้องตั้งสติก่อน เตือนตัวเองเสมอว่า จะหลุดปากพูดออกไปเฉพาะแต่เรื่องจริงและมีประโยชน์เท่านั้น หมั่นฝึกฝนบ่อยๆชีวิตนี้จะเจริญรุ่งเรืองแน่นอนครับ
ขอบคุณ คุณหมอที่แบ่งปันค่ะ