Health information management

 สรุปบทเรียน Health information management 

ผู้บรรยาย : รศ.ดร.สมเดช  พินิจสุนทร

ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

---

             ระบบข้อมูลข่าวสารและสารสนเทศสุขภาพ เป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยในการพัฒนางาน  สาธารณสุข ทั้งในด้านการรักษาพยาบาล  การส่งเสริมสุขภาพ  การควบคุม ป้องกันโรค และการฟื้นฟูสภาพ  สารสนเทศต่าง ๆ  โดยมากได้มาจากการเก็บรวบรวมข้อมูล (data)  ทั้งจากแหล่งปฐมภูมิและแหล่งทุติยภูมิ  ซึ่งข้อมูลที่ได้จะต้องนำมาจัดระบบสารสนเทศ  (Management Information System : MIS)  ให้เป็น หมวดหมู่ที่ง่ายและสะดวกในการนำไปใช้ในการบริหารงาน การควบคุม  กำกับ ติดตาม และประเมินผล การดำเนินงาน  ตลอดจนใช้ในการตัดสินใจเชิงนโยบาย เพื่อพัฒนางานสาธารณสุขให้ดำเนินไปอย่างมี ประสิทธิภาพ

       ระบบข้อมูลข่าวสารและสารสนเทศด้านสุขภาพ  มีความสำคัญต่อการพัฒนางานสาธารณสุขอย่างยิ่ง ซึ่งสามารถสรุปได้ ดังนี้

        1.  การใช้ข้อมูลข่าวสารและสารสนเทศเพื่อการพัฒนาประสิทธิภาพของงานสาธารณสุข  การมีระบบข้อมูลและสารสนเทศในงานสาธารณสุขที่ดีนั้น  จะช่วยในการปฏิบัติภารกิจประจำได้ดีและ รวดเร็วยิ่งขึ้น  ทั้งในเรื่องการรักษาพยาบาล  การส่งเสริมสุขภาพ  การควบคุมป้องกันโรคและการฟื้นฟูสภาพ  สถานบริการและหน่วยงานสาธารณสุขจำเป็นต้องมีข้อมูลที่ถูกต้อง  ครบถ้วน ทันเวลา  เพื่อนำมาพัฒนา ประสิทธิภาพงานสาธารณสุขให้ดียิ่งขึ้น  เพื่อนำไปสู่เป้าหมายให้ประชาชนมีสุขภาพดีรวมถึงการให้บริการ ด้านต่างๆ ต้องครอบคลุมพื้นที่และประชากรในเขตรับผิดชอบ  ดังนี้

              1.1  ด้านการรักษาพยาบาล  ประชาชนที่มารับการบริการทุกคนควรจะได้รับ บริการที่มีประสิทธิภาพ คือ   รวดเร็วไม่รอนาน ผู้ให้บริการทุกคนควรมีข้อมูลสำหรับให้บริการประชาชน  เช่น  ประวัติผู้มารับบริการ ข้อมูลการรักษาพยาบาล  ข้อมูลการเจ็บป่วย

                1.2  ด้านการส่งเสริมสุขภาพ  เป็นการให้บริการทางด้านอนามัยเด็ก  อนามัยมารดา  หญิงมีครรภ์  ผู้สูงอายุ  การวางแผนครอบครัวฯ  โดยมีเป้าหมายเพื่อต้องการส่งเสริมสุขภาพให้ประชาชน ทุกคนทุกกลุ่มอายุในเขตพื้นที่รับผิดชอบ  รวมถึงผู้มารับบริการที่สถานพยาบาลนั้น ๆ 

             1.3   ด้านการควบคุมป้องกันโรค  เป็นการให้บริการทางด้านการป้องกันโรคภัย ไข้เจ็บโดยการให้วัคซีน    ต่าง  ๆ  ป้องกันให้ไม่เกิดโรคที่ป้องกันได้ หรือทำให้ร่างภายมีภูมิต้านทาน  ข้อมูลข่าวสารที่ต้องการ  เช่น  ประวัติการให้ภูมิคุ้มกันโรค

              1.4  ด้านการฟื้นฟูสภาพ  หลังจากได้รับการรักษาแล้ว ผู้ป่วยจะต้องได้รับการฟื้นฟูสภาพ  ทั้งร่างกายและ  จิตใจ  เช่น ผู้ป่วยโรคอัมพาต  ผู้ป่วยโรคเอดส์  ผู้ป่วยโรคหัวใจ ข้อมูลที่จำเป็น  เช่น  ประวัติครอบครัว  ประวัติการ   เจ็บป่วย  ข้อมูลการรักษาพยาบาล  จำนวนผู้ป่วยที่จะต้องได้รับการฟื้นฟูสภาพ ทั้งในสถานพยาบาลและในเขตพื้นที่ ที่รับผิดชอบ  เป็นต้น

          2. การใช้ข้อมูลข่าวสารและสารสนเทศเพื่อการบริหารงานสาธารณสุข  การพัฒนาระบบ ข้อมูลข่าวสารและสารสนเทศ เพื่อการบริหารงานสาธารณสุข  มีวัตถุประสงค์เพื่อตอบสนองความต้องการ ของผู้บริหารทุกระดับ  สำหรับใช้ในการบริหารงาน กำกับ ควบคุม  ติดตาม และประเมินผลด้านสุขภาพ  ซึ่งระบบข้อมูลข่าวสารและสารสนเทศเพื่อการบริหารงานสาธารณสุข  จะช่วยให้นักบริหารทราบถึงปัญหา สาธารณสุขรวมถึงการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นใน  แต่ละช่วงเวลา  ซึ่งจะต้องตัดสินใจแก้ไขปัญหานั้น ๆให้ สอดคล้องกับสภาพที่เป็นอยู่ 

        2.1  ด้านการวางแผนและกำหนดนโยบาย  จะต้องนำข้อมูลข่าวสารที่ต้องการมา ประยุกต์อย่างมีหลักเกณฑ์ เพื่อจะนำไปสู่การตัดสินใจเชิงนโยบาย

       2.2  ด้านการควบคุมกำกับงาน  โดยทั่วไปองค์กรจะใช้ผังปฏิบัติงานประจำ  การตรวจราชการ  การนิเทศและติดตามการปฏิบัติงาน ซึ่งสามารถแก้ไขปัญหาได้ทันเวลา รวมทั้งมีการประเมินผลการปฏิบัติงานด้วย

          2.3  ด้านการบริหารงานบุคคล  ผู้บริหารจะต้องมีข้อมูลข่าวสารเพื่อใช้ในประกอบการพิจารณาตัดสินใจ  เช่น การกระจายบุคลากร การเลื่อนตำแหน่ง  พิจารณาความดี

           2.4 ด้านการบริหารงบประมาณ  ต้องมีต้องมีข้อมูลด้านการเงิน  การบัญชีและการพัสดุที่เป็นปัจจุบัน สำหรับใช้ในการติดตามการใช้จ่ายเงิน และควบคุมการใช้จ่ายเงินให้เป็นไปตามระเบียบของทางราชการ

      3. การใช้ข้อมูลข่าวสารและสารสนเทศเพื่อการตรวจสอบการบริหารงานสาธารณสุข      ระบบข้อมูล ข่าวสารและสารสนเทศเพื่อใช้ในการตรวจสอบการบริหารงานสาธารณสุข      จะต้องเป็นสารสนเทศที่มีความถูกต้อง     มีคุณภาพและสอดคล้องกับการบริหารงานสาธารณสุข  ซึ่งอาจเป็นทั้งเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณที่เกี่ยวข้องกับปัจจัยแวดล้อมที่มีผลกระทบต่อสุขภาพอนามัยของประชาชนโดยรวม  การบริหารงานสาธารณสุขจำเป็นต้องมีสารสนเทศเพื่อตรวจสอบให้มีประสิทธิภาพ