Peer Assist จุดไฟทีมธาตุพนม

"เพื่อนช่วยเพื่อน" เรื่องดูแลเท้า ระหว่างทีม รพ.สมเด็จพระยุพราชธาตุพนมและ รพ.เทพธารินทร์ ในวันที่สอง เริ่มเวลา ๐๘.๓๐ น. คุณสุนทรี นาคะเสถียร ผู้จัดการฝ่ายบริการการศึกษาและวิจัย ของ รพ.เทพธารินทร์ ให้ข้อมูลภาพรวมของการบริการแก่ผู้มาเยือนสั้นๆ พร้อมบอกให้ทราบว่าคลินิกสุขภาพเท้าของเราไม่ได้ใหญ่โต ดัดแปลงมาจากห้องที่เป็นคลังยาเดิม

หลังจากนั้นคุณกิ่งเพชร ประกอบกิจเจริญ พยาบาลวิชาชีพ ได้นำเครื่องมือและอุปกรณ์ต่างๆ ที่ใช้ในการดูแลเท้าของผู้ป่วยมาให้ดู พร้อมทั้งเล่าวิธีการดูแลในปัญหาที่พบบ่อยๆ ได้แก่ การตัดเล็บ (เล็บธรรมดา เล็บหนา เล็บขบ เล็บม้วน) การ trim callus การทำความสะอาดแผล การทำ felted foam dressing ฯลฯ มีภาพถ่ายมาแสดงให้เห็นอย่างชัดเจน คุณกิ่งเพชรบอกเทคนิควิธีการต่างๆ เกร็ดเล็กเกร็ดน้อยแต่มีความสำคัญมากมาย และบอกว่าการฝึกตัดเล็บ ขูด callus ดูแลแผลแบบต่างๆ ต้องใช้เวลาประมาณ ๑ เดือน ผู้มาเยือนทดลองหยิบจับเครื่องไม้เครื่องมือ พินิจพิจารณาและซักถามจนเป็นที่พอใจแล้ว เราจึงออกจากห้องประชุมพริมโรสที่ชั้น ๑๐ ไปที่คลินิกสุขภาพเท้า ซึ่งอยู่ที่ชั้น ๒ ของ รพ.

วันเสาร์เป็นวันที่มีผู้มาใช้บริการของคลินิกค่อนข้างมาก เตียงตรวจรักษา ๓ เตียงมีผู้ป่วยอยู่เต็ม คุณหมอศรีอุไรกำลังขูดหนังแข็งๆ ที่ใกล้ส้นเท้าขวาให้ผู้ป่วยชายรายหนึ่ง ผู้ป่วยรายนี้มีแผลที่เริ่มหายแล้ว เท้าซ้ายก็เคยเป็นแผลต้องตัดนิ้วออกไป ๒ นิ้วและทำ vascular bypass เมื่อเป็นแผลที่เท้าขวาก็บอกว่าไม่ขอทำ bypass อีก มารักษาสม่ำเสมอจนแผลเริ่มปิดแล้ว แต่ยังต้องใช้ felted foam และใช้รองเท้าเฉพาะที่ช่วยลดแรงกด เตียงที่ติดกันเป็นผู้ป่วยหญิง คุณณัฎฐิยา พยาบาลวิชาชีพ กำลังขูด callus ให้ ส่วนอีกเตียงก็เป็นผู้ป่วยหญิงที่อาจารย์สมเกียรติ มหาอุดมพรและทีมนักกายภาพบำบัด กำลังดูแลเรื่องรองเท้า

ดิฉันขออนุญาตผู้ป่วยและญาติ พาคุณหมอประกาศิตเข้ามาดูคุณหมอศรีอุไรทำงานด้วย ส่วนน้องๆ อีก ๑๑ คน ดูตัวอย่างรองเท้า ถุงเท้า ทดลองใช้เครื่อง i Step โดยมีพยาบาลและนักกายภาพบำบัดคอยอธิบายและตอบคำถาม พออาจารย์สมเกียรติว่างจากผู้ป่วยก็เข้ามาช่วยอธิบายและให้ความรู้ในเรื่องต่างๆ เพิ่มเติม

๑๑.๑๕ น. พวกเรากลับมาที่ห้องประชุมอีกครั้ง ทำ AAR ทุกคนบอกว่าบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้เกือบทั้งหมด มีบางคนที่ยังไม่เห็นการตัดเล็บ การขูด callus ของจริง บางคนเห็นเพราะแอบๆ ดูเอาบ้าง ยังไม่เห็นการใส่ Total contact case (TCC) การฝึกให้ผู้ป่วยเดิน เพราะไม่มีผู้ป่วยที่ใส่ TCC ในเช้านี้

ทีมผู้ขอเรียนรู้ต่างบอกว่า ดูการทำงานจริงในคลินิก เสริมจากที่ได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ไปเมื่อวานนี้ ช่วยตอกย้ำความสำคัญของการทำงานเป็นทีม และการมาศึกษาดูงานครั้งนี้ทำให้เห็นความสำคัญของเรื่องเล็กๆ น้อยๆ (ที่เดิมเคยมองข้ามไป) เช่น การตัดเล็บ การเลือกรองเท้า

คุณเกสร ทิพเสนา พยาบาลวิชาชีพ บอกว่า "ประทับใจกับทีมเจ้าหน้าที่ ที่ให้ความสนใจกับเท้าผู้ป่วย เวลาจับเท้า ทุกคนจับเหมือนไม่ใช่เท้า" เพื่อนๆ ต่างก็เห็นด้วย คุณหมอประกาศิตแซวว่า "ให้จับเท้าเหมือนจับแก้ม แต่อย่าจับแก้มเหมือนจับเท้า"

คุณพเยาว์ ปิยะพร นักกายภาพบำบัดของ รพ.ธาตุพนม ได้แนวคิดที่จะไปประยุกต์ใช้หลายเรื่อง คุณพเยาว์บอกพร้อมแววตาที่เจิดจ้าว่า "ต้องการเห็นรองเท้าทุกชนิด วันนี้ก็ได้เห็นแล้ว..... ที่บรรลุมากๆ คือคำแนะนำเรื่องการประยุกต์วัสดุที่หาได้ง่าย เช่น ยางในรถจักรยาน ทำสายรัดรองเท้า ได้ idea การใช้เครื่อง Podoscope (ไม่แน่ใจว่าเขียนถูกหรือเปล่า) วัดแรงกดของเท้า ตอนเรียนอาจารย์เคยสอน เครื่องมือนี้ทำได้ง่าย แต่ก่อนนึกไม่ออกว่าจะใช้ประโยชน์อย่างไร ตอนนี้ได้ idea ที่จะกลับไปทำต่อแล้ว"

ภก.เอนก บอกว่าอยากเห็นอุปกรณ์ใหม่ๆ เพราะต้องดูแลเรื่องจัดซื้อด้วย ก็บรรลุเป้าหมาย แต่ที่เหนือความคาดหวังคือ "กิจกรรมที่เกิดขึ้นในคลินิก สำคัญกว่าสถานที่ สถานที่ไม่ต้องใหญ่โต แค่ยูนิตเล็กๆ ก็ทำได้" ภก.เอนกบอกว่ากลับไปจะจัดกิจกรรมให้มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างฝ่ายต่างๆ และจะรับผิดชอบสื่อสารผ่านบล็อกอย่างต่อเนื่อง

คุณหมอประกาศิตกล่าวเป็นคนสุดท้ายว่า "จริงๆ แล้ว วันนี้เป็นวันที่กลัวจะไม่บรรลุวัตถุประสงค์มากที่สุด........แต่ในที่สุดก็สบายใจ เพราะทีมทุกคนได้เห็นแล้วว่านักกายภาพฯ มีความสำคัญมากๆ รวมทั้งทีม PCU ทีมพยาบาล ทุกคนได้เห็นว่าสิ่งที่เทพธารินทร์ทำอยู่นั้น ที่ รพ.สมเด็จพระยุพราชธาตุพนมก็ทำได้......ทำแผล ลงท้ายก็อยู่ที่การใช้ normal saline ธรรมดา ไม่ใช่สารอะไรเป็นพิเศษ..... และเราสามารถทำให้หายได้"

คุณหมอประกาศิตบอกหลายครั้งว่า นึกไม่ถึงว่าทีมเทพธารินทร์จะ "ให้" มากขนาดนี้

ดิฉันมองเห็น "ไฟ" ในใจของทีม รพ.สมเด็จพระยุพราชธาตุพนม ทุกคนบอกว่าต้องกลับไปรีบคุยกันว่าจะทำอะไร อย่างไร ต่อไป ดิฉันต้องยอมรับว่าคุณหมอประกาศิตมีภาวะผู้นำสูงและมีกุศโลบายในการจูงใจทีมงานอย่างน่าชื่นชมยิ่ง คราวนี้คุณหมอไม่ต้องออกแรงมากแล้ว เพราะทีมงานมีความกระตือรือร้นและอยากกลับไปพัฒนางานของตนไวๆ ดิฉันให้ข้อเสนอไปว่า ถ้าทีมงานยังต้องการพัฒนาทักษะด้านใดเพิ่มเติม เครือข่ายฯ ยินดีที่จะให้การสนับสนุน

หลังรับประทานอาหารกลางวันเสร็จ ดิฉันรับมอบของที่ระลึกจากทีมธาตุพนม พร้อมขนมกะละแมของฝากที่ขึ้นชื่อของธาตุพนม เรานำไปแจกจ่ายทุกคนที่มีส่วนร่วมในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในครั้งนี้ ดิฉันขอเอาใจช่วยทีม รพ.สมเด็จพระยุพราชธาตุพนม และจะคอยติดตามความก้าวหน้าของทีมอย่างต่อเนื่อง

วัลลา ตันตโยทัย วันที่ ๘ ตุลาคม ๒๕๔๘

 

 คุณกิ่งเพชร ประกอบกิจเจริญ สาธิตเครื่องมือและอุปกรณ์การดูแลเท้า

 

คุณธิติ ปราบ ณ ศักดิ์ นักกายภาพบำบัด "จับเท้าเหมือนไม่ใช่เท้า"

 

 อาจารย์สมเกียรติ มหาอุดมพร อธิบายเรื่องรองเท้า

 

 คุณพเยาว์ ปิยะไพร นักกายภาพบำบัด รพ.สมเด็จพระยุพราชธาตุพนม