PBL : หมวกคิดหกใบ

PBL : หมวกคิดหกใบ

        หลังจากที่ได้เข้าร่วมกิจกรรมกับมูลนิธิสดศรีฯหลายครั้งเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะในศตวรรษที่ 21 เกิดคำถามขึ้นในใจว่า ทักษะจะเกิดก็ต่อเมื่อจัดการเรียนรู้โดยใช้โครงงานเป็นฐาน  (Project-Based Learning) ใช่ไหม  ด้วยความเมื่อเกิดสงสัย จะไม่ปล่อยให้ผ่านไปอย่างลอยนวล 

            กำลังสอนสาระหน้าที่ฯ เรื่องกฎหมายแพ่งและกฎหมายอาญา พอดี ลองใช้เทคนิค หมวกคิดหกใบดูสิ เด็กจะได้ทักษะที่21 ไหม?   เริ่มทันที่ ตามนิสัย  ดิฉันให้นักเรียนเข้ากลุ่มตามที่จัดไว้คือ เก่ง –ปานกลาง-อ่อน (โดยใช้เทคนิคเชิงบังคับคือจะนำคนเก่งและคนอ่อนยืนไว้ในกลุ่มเดียวกันก่อน  จากนั้นนักเรียนที่เหลือเป็นเด็กปานกลาง เด็กกลุ่มนี้จะอยู่ที่กลุ่มไหนก็ได้  ถ้าคุณครูสังเกตให้ดี ช่วงนี้จะเห็นพฤติกรรมของเด็กแต่ละคนได้ว่า ใครเห็นแก่ตัว ใครพึ่งพิง แต่ดิฉันมีแต่มีข้อแม้นิดหนึ่งว่าต้องคละชายหญิง เด็กวิ่งวุ่นหน่อยก็ช่างเขา  เสียงดังหน่อย ถือว่าปกติ) ครูนำกระดาษสีสวยหกสีพร้อมอุปกรณ์ให้นักเรียนแต่ละกลุ่ม พร้อมบอกว่า ครูอยากได้หมวกค่ะ  นักเรียนในกลุ่มนั่งมองหน้ากัน ในทันใดนั้นมีนักเรียนคนหนึ่งยกมือถามว่า ครูค่ะเอาหมวกแบบไหน? ขนาดเท่าใด? ใส่ได้ไหม?  คละสีกับเพื่อนได้ไหมเพื่อน  ครูบอกว่าแบบไหนก็ได้  ขอให้เป็นหมวก (เท่านั้นแหละคะ เสียงดังเจี้ยว จ๊าว เลย) ต่างกลุ่มต่างออกแบบ ต่างขีดเขียนต่างทดลองตัดกระดาษ  เสียงหัวเราะ แซ่ดเลย “ทำแข็งแรงหน่อยนะคะเราจะใช้กันหลายห้อง” ท้ายชั่วโมงดิฉันได้หมวกคละแบบที่สวยงาม  แถมมีชื่อกลุ่มและห้องตัวเอง ติดมาอีก (เป็นตัวบ่งบอกคุณธรรมที่ครูควรพัฒนาเกิดขึ้นแล้วนะค่ะ)  ชั่วโมงแรกผ่านไป ชั่วโมงสองตามมาครูแจกใบความรู้เรื่องความหมายของหมวกหกใบ  นักเรียนแต่ละกลุ่มสรุปเป็น mind map นำเสนองานหน้าชั้นเรียน (ครูนำใบความรู้เรื่องความหมายของหมวกหกใบ ขึ้นFBประจำกลุ่ม นักเรียนสามารถศึกษาได้ตลอดเวลา)  ชั่วโมงที่สองหมดไปอย่างรวดเร็ว  ชั่วโมงที่สามครูให้ความรู้เรื่องกฏหมายแพ่ง โดยศึกษาใบความรู้ จากนั้นให้ตัวแทนกลุ่มไปพูดอะไรก็ได้ที่ตนรู้และเข้าใจให้เพื่อนอีกกลุ่มหนึ่งฟัง (กิจกรรมนี้ใช้ได้ในทุกห้อง)  ครูยกกรณีตัวอย่างให้ทุกคนช่วยกันวิพากษ์ครูนักเรียนร่วมกันสรุปความรู้ ครูให้การบ้านว่าใครสงสัยเรื่องอะไรที่คิดว่าในใบความรู้มีไม่พอให้ไปค้นคว้าแล้วมาอธิบายให้เพื่อนฟังได้  ชั่วโมงที่สี่ ครูแจกข่าวให้นักเรียนแต่ละอ่าน  ช่วงแรกเงียบมาก ทุกคนต่างอ่าน  แล้วเริ่มมีเสียงสนทนา ต่อมาก็เกิดการวิพากษ์ในกลุ่ม  ครูให้แต่ละกลุ่มเลือกหมวกสีตามใจชอบ...ช่วงแรกนักเรียนงง ว่าครูจะมาไม้ไหนหนอ?...ฮา  เมื่อได้สีตามชอบ ครูมีคำถามให้แต่ละกลุ่ม ตามแต่ละสีของหมวก   เด็กถึงบางอ้อ..แล้วโฮ...(กิจกรรมนี้ต้องปรับใช้ตามพื้นฐานของแต่ละห้องเรียน)...ตัวแทนกลุ่มจะนำเสนอคำตอบของกลุ่มให้เพื่อนฟัง   ตัวแทนกลุ่มที่นำเสนอแล้วไม่มีสิทธิ์นำเสนออีก  ทีนี้แหละค่ะ..เกิดภาวะสุ่มหัวติวกันในกลุ่มทันที..ฮา  ชั่วโมงที่ห้า-หก เรื่องกฎหมายอาญา  ชั่วโมงที่เจ็ดครูใช้แบบทดสอบ 10 ข้อโดยให้นักเรียนสอบเป็นกลุ่ม 10 ข้อ 10 นาที  เฉลย ทันทีเลย จากนั้นให้แต่ละคนสรุปองค์ความรู้เป็นของตนเองโดยใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาจับ

     ถามตัวเองว่าแล้วเด็กเกิดทักษะศตวรรษที่21 แล้วหรือยัง เช็คตัวเอง

          -นักเรียนทำงานเป็นกลุ่ม

          -นักเรียนนำเสนอต่อเพื่อนร่วมชั้น

          -นักเรียนสอบเป็นทีม

         - นักเรียนเกิดทักษะการคิด

          -นักเรียนเกิดทักษะชีวิต

          -นักเรียนมีความรู้

          -นักเรียนเกิดความคิดริเริ่มสร้างสรรค์

          -นักเรียนมีความสามารถด้านการสื่อสาร

 สรุป กับตัวเองว่าเทคนิคหมวกคิดหกใบก็ทำให้เด็กเกิดทักษะศตวรรษที่21 ได้เหมือนกัน....ฮา